Kil
Kil ee läidhiethëmïth [mammal]. Yen anɔŋ muɔɔt [toes] kediäk, muɔtdït në ciɛlic ku muɔɔt kor kerou. Kil ayee kuat tök keyik akaja, maguar, kacigo, ku tapir. Ee koolë anɔŋ mɛ̈cthok kil kedhiëc, ku wäärthɛɛric, anɔŋ mɛ̈cthok kɔ̈k. Në mɛ̈cthok kedhiëc ye anɔŋic ee koolë, mɛ̈cthok kerou aa tɔ̈ Aprika ku mɛ̈cthok kediäk aa tɔ̈ Paguot Asia.
Läi de kuatëkil aa lääiënyuäth, aa dït apɛi (kil ee tök në lääiënyuäth dïtbëtɛɛm, ku athiek ë kil mɛ̈cthok ëbɛ̈n alëu be yaa 1000kg ku tëkac), anɔŋ guop biɔ̈ŋ dhil kecit (1.5–5 thm [centimeter]), looi në mɛ̈tmɛ̈tic kolajen [collagen], ku nyith thiin (400–600g) në läidhiethëmïth dïtic, ku tuŋ dït. Kek aa lac nyuäth yäär, lakin të lëu rɔt, aalëu bïk miëth ril cam ku waac yänydenic. Mɛ̈cthok ë kil në Apirïka acïn thok lec tueŋ, ku ee miëth tet yethook; kënë acïï cït läi kɔ̈k kuatdenic.
Kɔc aa kiɛl nök rin tuuŋken. Tuŋ ë kil aye ɣaac ku ɣɔɔc thuŋcolic, ku ayee looi në ceŋceŋ kɔ̈k keye kene dhëŋ ku wal ë mukciɛɛŋthɛɛr [traditional]. Asia Pabak ee thuuk dïtbëtɛɛm në tuuŋ ë kiɛl. Theemic, cin de tuuŋ ë kil athöŋ ke cin de mïlaŋ thuukcolic. Kɔc aa tuuŋ kil guur ku camkï abiik, rin yekeke tak ku gam lɔn bïï yen tuanytuany nyai. Tuuŋ aa looi në keratin, ee wëëth tök ye nhiɛ̈m looi kekë riöp. Mɛ̈cthok kerou de Apirïka ku këde Sumatra anɔŋ tuuŋ kerou, ku kil de India ku këde Java anɔŋ tuŋ tök. Akut Pinyëbɛ̈n bë Käŋpinynhom Kony, ayeke luel lɔn mɛ̈cthok kil kadiäk aa awicthum [endangered] apɛi, ku aa wic bïï ke tiit tënë ajooŋ ee yiep läi.