Llanwynno

Llanwynno

Yr olygfa o'r eglwys
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Ynysybŵl a Choed-y-cwm
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.7°N 3.4°W
Cod OS	ST029955
Gwleidyddiaeth
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref bychan a phlwyf eglwysig ym mwrdeistref sirol Rhondda Cynon Taf, Cymru, yw Llanwynno (Seisnigiad: Llanwonno). Saif rhwng Cwm Cynon a Chwm Rhondda.

Gorwedd y pentref tua 6 milltir i'r gogledd-orllewin o dref Pontypridd, yn y bryniau rhwng y Rhondda Fach a Chwm Cynon. Mae ffyrdd yn ei gysylltu â Phontypridd i'r de, Penrhiw-ceibr i'r dwyrain a Glynrhedynog i'r gorllewin.

Fforest Llanwynno

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Vikki Howells (Llafur) a'r Aelod Seneddol yw Beth Winter (Llafur).

Hanes

Ceir sawl cyfeiriad at Llanwynno yn hunangofiant Glanffrwd. Anfarwolwyd Llanwynno i'r darllenwyr Saesneg gan Gwyn Thomas, y nofelydd a darlledwr, yn A Few Selected Exits (1968). Ffilmwyd yr hunangofiant hwn fel Selected Exits (1993) yn Llanwynno efo Anthony Hopkins yn chwarae rhan Gwyn.

Claddwyd Guto Nyth Bran yn Eglwys Sant Gwynno, a chynhelir rasys Nos Galan er cof amdano, rasys sy'n gorffen yn 'Sgwar Guto' Aberpennar. Roedd hen blwyf Llanwynno yn cynnwys ar un adeg Abercynon, Penrhiwceiber, Ynysybwl, darnau o Aberpennar a Phontypridd, Porth, Ynyshir a Blaenllechau yn y Rhondda.

Hamdden

Yn Fforest Llanwynno gerllaw mae Canolfan Gweithgareddau Allanol Daerwynno.

Enwogion

• Dr Richard Griffiths (1756 - 1826), un o arloeswyr y diwydiant glo yn ardal Cwm Rhondda.
• Guto Nyth Brân (1700 - 1737), a gladdwyd ym mynwent eglwys Llanwynno
• Naunton Wayne (1901 -1970), actor cymeriad

Cyfeiriadau

• Hanes Plwyf Llanwynno 1843-90, yn wreiddiol yn Y Darian wedyn ar ffurf llyfr ym 1888
  • Glanffrwd. Llanwynno. Golygwyd gan Henry Lewis. Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd 1949.

Trefi a phentrefi Rhondda Cynon Taf

Trefi
Aberdâr  · Aberpennar  · Glynrhedynog  · Llantrisant  · Pontypridd  · Y Porth  · Tonypandy  · Treorci
Pentrefi
Aberaman  · Abercwmboi  · Abercynon  · Aber-nant  · Y Beddau  · Blaenclydach  · Blaencwm  · Blaenllechau  · Blaenrhondda  · Brynna  · Brynsadler  · Cefn Rhigos  · Cefnpennar  · Cilfynydd  · Coed-elái  · Coed-y-cwm  · Cwmaman  · Cwm-bach  · Cwm Clydach  · Cwmdâr  · Cwm-parc  · Cwmpennar  · Y Cymer  · Dinas Rhondda  · Y Ddraenen Wen  · Efail Isaf  · Fernhill  · Ffynnon Taf  · Y Gelli  · Gilfach Goch  · Glan-bad  · Glyn-coch  · Glyn-taf  · Y Groes-faen  · Hirwaun  · Llanharan  · Llanhari  · Llanilltud Faerdref  · Llanwynno  · Llwydcoed  · Llwynypïa  · Y Maerdy  · Meisgyn  · Nantgarw  · Penderyn  · Pendyrus  · Penrhiw-ceibr  · Penrhiw-fer  · Penrhys  · Pentre  · Pentre'r Eglwys  · Pen-yr-englyn  · Pen-y-graig  · Pen-y-waun  · Pont-y-clun  · Pont-y-gwaith  · Y Rhigos  · Rhydyfelin  · Ton Pentre  · Ton-teg  · Tonyrefail  · Tonysguboriau  · Trealaw  · Trebanog  · Trecynon  · Trefforest  · Trehafod  · Treherbert  · Trehopcyn  · Trewiliam  · Tynewydd  · Wattstown  · Ynys-hir  · Ynysmaerdy  · Ynys-y-bwl  · Ystrad Rhondda