Челомей Владимир Николаевич

Владимир Николаевич Челомей
Çуралнă вăхăт:	1914, çĕртме, 30
Çуралнă вырăн:	Седльце хула, Люблин кĕперни, Привислин Ен, Раççей империйĕ
Вилнĕ вăхăт:	1984, раштав, 8
Вилнĕ вырăн:	Мускав хула, , СССР
Ăслăх сфери:	механика, тытăмлану процесĕсем
Ăсчах степенĕ:	техника ăслăхĕсен тухтăрĕ (1951)
Ăсчах хисепĕ:	профессор, СССР ĂА академикĕ (1962)
Альма-матер:	Киев авиаци институчĕ
Чыславсемпе парнесем

Челомей Владимир Николаевич — механикăпа управлени енĕсен совет вăхăтĕнчи ăсчах, «НПО Машиностроение» никĕслекенĕ, талантлă ертӳç, профессор.

Пурнăçĕ

1914 çулхи çĕртме уйăхĕн 30-мĕшĕнче Седлец (Польша) хулинче çуралнă.

Ачалăхпе çамрăклăхĕ Полтавăра иртнĕ. 1937 çулта Киев авиаци институтĕнчен чи лайăх паллăсемпе вĕренсе тухнă. 1939 çулта Владимир Николаевич ăслăх кандидачĕн дисертацине хӳтĕленĕ. 1940 çулта ăна ССРП Ăслăх Академийĕ çумĕнчи докторантурăна илнĕ. Унтан вĕренсе тухсан ПуВРД (Пульсурующий Воздушно-Реактивный Двигатель) тăвас ыйтусемпе тăрмашать. ПуВРД — çунатлă ракетăсен тĕп никĕсĕ. Вăрçă вăхатĕнче Владимир Николаевич П.И. Баранов ячĕллĕ Авиаци моторĕсене тăвакан тĕп институтра вăй хунă. 1944 çулхи авăн уйăхĕнче 51-мĕш завод çумĕнче çĕршывра пĕрремĕш ертсе пымасăр вĕçекен аппаратсем шутласа кăларакан ОКБ никĕсленĕ. 1944 çултанпа Владимир Николаевич ертсе пынипе 10Х, 14, 16Х ПуВР двигательпе вĕçекен çунатлă ракетăсем шутласа тĕпчесе тунă.

1952 çулта профессор ятне тивĕçет. 1961 çулта Н.Е. Бауман ячĕллĕ МПТУ-ра тухтăр дисертацине хӳтĕлет.

1984 çулхи раштав уйăхĕн 8-мĕшĕнче Мускавра çĕре кĕнĕ.

Ӗçĕсем

• Космос аппарачĕ МП-1 (1961, раштав, 27)
• Баллистика ракети УР-100;
• Баллистика ракети УР-200;
• Баллистика ракети УР-500 (хăпартакан ракета "Протон");
• Маневрлă космос аппарачĕ "Полет-1" (ИС системи) (1963, юпа, 1);
• Тĕпчев космос аппарачĕ (УС системи) (1965, раштав, 28);
• "Протон" тĕпчев космос аппарачĕсем (1965-1968: 4 станци);
• "Алмаз" космос станцийĕ (каярахпа "Алмаз" никĕсĕсемпе "Салют", "Мир" космос станцийĕсем тунă).

Чыслани

• ССРП ĂА Академикĕ (1962);
• ССРП Аслă Канашăн 9-11 чĕнĕвĕсен депутачĕ;
• Иккĕ хутчен Социализм Ӗçĕн Паттăрĕ;
• Ленин преми лауреачĕ (1959);
• ССРП Патшалăх преми лауреачĕ (1967, 1974, 1982);
• Пилĕк Ленин орденĕ;
• Октябрь Революци орденĕ.

Фильмсем

• Л. Млечин. Советский космос: Четыре короля (2012).
• Звёздные войны Владимира Челомея. ВГТРК, 2014 г.

Асăнмалăх

Объектсене панă хисепсем

• Челомей урамĕ (Мускав)
• Челомей лапамĕ (Реутов)
• Челомей урамĕ (Реутов)
• Астероид 8608, Крым обсерваторийĕ.

Асăнмалăăх

• Палăк, Академик Челомей лапамĕ, Реутов.
• Палăк, Лефортово çыран хĕрри, Мускав.
• Бюст, Байконур

Галерея

• 
  Мемориал хăми, Киев, пурăннă çурт (1926–1941)
• 
  Мемориал хăми, Полтава, вĕреннĕ çурт (1922–1926)
• 
  Украина почтă маркки (2003)
• 
  РФ почтă маркки (2014)
• 
  РФ Тĕп банкĕн асăну вак укçи (2014)

Çав. пекех

• (выр.) Веб-сайт ФГУП «НПО Машиностроения»

Вуламалли

• Бодрихин Н. Г. Челомей  — М.: Молодая гвардия, 2014. — 490[6] с: ил. (Серия  «Жизнь замечательных людей», вып. 1476) — ISBN 978-5-235-03718-2
• Челомей, Владимир Николаевич // Биографический словарь деятелей естествознания и техники: В 2-х томах / Яв. ред. А. А. Зворыкин; Ред. кол.: Н. Н. Аничков, И. П. Бардин, А. А. Благонравов и др.; Институт истории естествознания и техники Академии наук СССР. — М.: Гос. науч. изд-во «Большая Советская Энциклопедия», 1959. — Т. 2 (М—Я); Дополнения и изменения. — 30 000 экз. (куç.)
• Афанасьев И. Леонардо ХХ века. К столетию со дня рождения Владимира Челомея // Новости космонавтики. — 2014. — В. Новости космонавтики. — Т. 24. — № 06.
• Берег Вселенной. // Под ред. Болтенко А. С. — Киев: Феникс, 2014. — ISBN 978-966-136-169-9

Каçăсем

 Челомей Владимир Николаевич «Патшалăх паттăрĕсем» сайтĕнче

• Веб-сайт ФГУП «НПО Машиностроения»
• История ОКБ В. Н. Челомея
• Выдержка из Энциклопедии «КОСМОНАВТИКА»
• Владимир Челомей — гений под номером…(ĕçлемен каçă)
• М. Згуровский. Засекреченный конструктор
• Окара О. И. Догонять — значит отставать! 2016 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ.
• Видео: Биография конструктора 2008 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
• О знаменитом конструкторе авиационной и ракетной техники В. Н. Челомее