Humvee

Visokomobilno višenamjensko vozilo na točkovima
(Humvee)
Visokomobilno višenamjensko vozilo na točkovima; (Humvee)
Svojstva
Dužina	4,6 m
Širina	2,1 m
Visina	1,8 m sa mogućnošću smanjenja do 1,4 m

Visokomobilno višenamjensko vozilo na točkovima, poznatije kao Humvee ili HMMWV (od engleski High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle), vojno je vozilo s pogonom na četiri kotača kojeg je razvila američka kompanija AM General. Prvi serijski HMMWV, koji je kompanija preimenovala u Humvee, dovršen je 1985. godine. Od tada je Humvee osnovno vozilo američkih oružanih snaga, a postao je osnova i za razvoj civilnog SUV-a.

Razvoj

Tokom 1970tih godina, američka vojska je zaključila da civilna vozila koja su služila u vojne svrhe više ne udovoljavaju njihov zahtjevima. 1977. godine proizvođač automobila Lamborghini razvio je model Cheetah kao pokušaj da ispuni zahtjeve vojske. 1979. godine vojska je napravila finalne specifikacije za Visokomobilno višenamjensko vozilo (HMMWV). U julu 1979. godine, firma AM General (podružnica American Motors Corporation) je počela rad na dizajnu prema vojnim specifikacijama i manje od godinu dana kasnije prvi prototip je testiran. U junu 1981. godine vojska je nagradila firmu AM general ugovorom za razvoj više protipa koji bi bili dostavljeni američkoj vladi na testiranja, te je firma kasnije dobila i ugovor za proizvodnju 55.000 HMMWV kako bi bili dostavljeni do 1985. godine. Utvrda Lewis Washington i 9. pješadijska divizija je označena kao glavna testna jedinica koja je bila zadužena da testira nova vozila kao protumjeru ruskim motorizovanim jedinicama. Glavni poligon za testiranje HMMWV-ija od 1985. do decembra 1991. godine nalazio se u Yakimi, država Washington, sve dok motorizovani koncept i 9. pješadijska divizija nisu ugašeni. Prvo vatreno krštenje HMMWV je bilo u operaciji „Just Cause“ tokom američke invazije na Panamu 1989. godine.

HMMWV je postao prepoznatljiv brend američke vojske širom svijeta. Preko 10.000 komada je korišteno od strane koalicijskih snaga tokom Iračkog rata.

HMMWV je primarno dizajniran za transport posade i materijala iza prvih linija, a ne kao borbeno vozilo za prvu liniju. Kao prije njega Jeep, osnovni HMMWV nema oklopa niti zaštitu protiv hemijske, biološke ili nuklearne prijetnje. Pored svega gubici su bili relativno mali u konvencionalnim operacijama poput Zalivskog rata. Vozila i posada su trpili značajnu štetu tokom bitke za Mogadiš zbog urbanog okruženja. Međutim, zbog izdržljivosti šasije, većina posade se vratila kući sigurno, iako HMMWV nikad nije bio dizajniran da pruži zaštitu od konstane vatre iz vatrenog oružja, a pogotovo mitraljeza ili ručnih raketnih bacača. S rastom asimetričnih i nekonvencialnih ratnih dešavanja s malim konfliktnim intenzitetom, HMMWV je uvučen u službu i borbu u urbanom okruženju za što nije orginalno namijenjen.

Nakon Somalije, vojska je prepoznala potrebu za oklopnim HMMWV, te je AM General proizveo M1114, koji je u mogućnosti da pruži zaštitu od lahkog pješadijskog naoružanja. M1114 se proizvodi u limitiranim serijama od 1996. godine, gdje je malo korišten na Balkanu prije raspoređivanja na Srednji istok. Dizajn je superioran u odnosu na M998 s većim, puno jačim turbo motorima, klimom i ojačanim sistemom suspenzije. Više važno, napravljen je prostor za putnike potpuno zaštićen s ojačanim čelikom i neprobojnim staklom. S porastom direktnih napada i gerilskih akcija u Iraku, AM General je sve svoje snage usmjerio na proizvodnju ovih modela.^[1]

Opis

Humvee koristi nezavisne suspenzije i portale kako bi postigao punu odvojenost od tla u iznosu od 16 inči. Vozilo ima disk kočnice na sva četiri točka, i duple wishbone suspenzije također na sva 4 točka. Disk kočnice nisu postavljene na točkove kao kod konvencionalnih vozila, nego su postavljene unutar, zakačeni na vanjske dijelove svakog diferencijala. Prednji i zadnji diferencijali su marke Torsen, i centralni diferencijal je obični, koji je moguće zaključati. Postoji najmanje 17 verzija HMMWV u službi vojske SAD-a. HMMWV se koristi kao transportno-teretni prevoznik, platforma za automatska oružja, ambulanta kola, nasaš M220 TOW raketa, M119 nosača haubice, nosač za M1097 Stinger, MRQ-12 direktna zračna podrška, nosač S250 skloništa, kao i za mnoge druge uloge. HMMWV ima mogućnost da savladava vodenu prepreku do dubine od 76 cm, bez dodatne opreme i 1,5 metara sa instaliranom opremom za duboki gaz.^[2]

Opciona oprema uključuje tovarni prostor s kapacitetom nosivosti od 2,700 kg i suplementalni oklop. M1025/M1026 i M1043/M1044 nosači omogućavaju postavljanje M134 Minigun-a, MK 19 bacača granata, teškog mitraljeza M2 Browning, mitraljeza M240G/B i M249 LMG. HMMWV s nosačem M1114 koji je predstavljen 2004. godine također omogućuje montiranje sličnog naoružanja. Kao dodatak, neki HMMWV opremljeni su s M1114 i M1116 nosačima i M1117 oklopljena sigurnosna vozila sadrže Common Remotely Operated Weapon Station (CROWS, odnosno u prevodu Stanicu za daljinsko upravljanje oružjem), koja omogućava korisniku montiranog oružja da isto koristi iz unutrašnjosti vozila. Također mogu biti opremljeni i sistemom Boomerang, koji služi za otkrivanje snajperista. Nedavna poboljšanja su dovela do razvoja M1151 modela, koji je brzo ispravio nedostatke prijašnjih modela. Zamjenom modela M1114, M1116 i ranijih modela HMMWV sa jedinstvenim modelo, američka vojska se nada da će smanjiti troškove održavanja vozila.^[3]