Karl Voal
| Reizh pe jener | paotr  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Frankia ar C'hornôg |
| Anv e yezh-vamm an den | Charles II le Chauve |
| Anv-bihan | Charles |
| Titl noblañs | emperor of the Occident, Roll rouaned Italia, king of Aquitaine, king of West Francia |
| Deiziad ganedigezh | 13 Mez 823 |
| Lec'h ganedigezh | Frankfurt am Main |
| Deiziad ar marv | 6 Her 877 |
| Lec'h ar marv | Avrieux |
| Abeg ar marv | malaria |
| Lec'h douaridigezh | Basilica of Saint-Denis |
| Tad | Loeiz an Deol |
| Mamm | Judit Bavaria |
| Pried | Ermentrude of Orléans, Richilde of Provence |
| Familh | Karolingidi |
| Yezhoù komzet pe skrivet | latin |
| Micher | monark, skrivagner |
| Tachenn labour | Politikerezh |
| Karg | king of West Francia, Impalaer roman germanek |
| Lec'h labour | Frankia ar C'hornôg |
| Urzh relijiel | urzh Sant Benead |
| Statud e wirioù aozer | Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken |
|
|
Impalaer ar C'hornôg e 875 ha roue Bro-C'hall (Francia occidentalis) e oa Karl II, pe Karl ar Moal[1], pe Charlez ar Moal[2], pe Karl Voal[3], ganet e 823 e Frankfurt am Main ha marvet e 877 en Avrieux. Mab e oa d'an impalaer Loeiz an Deol ha da Judit Bavaria, trede pried Loeiz. Met tri breur henañ en doa, bugale Irmingard Hespengau, hag ar re-se ne oant evit gouzañv e vije rannet an impalaeriezh e peder lodenn. A-benn ar fin, goude emgannañ enep dezho a-hed ar bloavezhioù e c'hounezas Karl an uhelgarg e diwezh e vuhez. E Breizh e voe trec'het gant ar Vrezhoned renet gant Nevenoe e 845 ha gant Erispoe e Jengland.
Buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Pa oa bihan e klaskas e vreudeur lakaat o c'hrabanoù warnañ ha war e vamm, Judit. Da gentañ e voent kounnaret o welout e oa bet roet an titl a roue Alamagn (Alemenia e latin) dezhañ pa ne oa nemet 4 bloaz. Goude-se pa voe roet hini roue Akwitania dezhañ e 838 pa oa 15 vloaz. Goude marv o zad e voe gwashoc'h an tabut etre ar vreudeur. Met pa glaske Lotar Iañ, ar breur henañ, skarzhañ ar re all eus an uhelgarg e savas Karl un emglev gant Loeiz a Alamagn hag e oe trec'h an daou asamblez e Fontenoy-en-Puisaye (841). Diwar feur-emglev Verdun sinet e 843 e asantas an tri breur e vije rannet an impalaeriezh e teir rouantelezh :
- gant Lotar Iañ ez eas Frankia kreiz (Francia mediana), eus aodoù Mor an Hanternoz betek kreisteiz Italia ;
- gant Loeiz a Alamagn ez eas Frankia ar Reter (Francia orientalis) da lavaret eo ar Germania a zeuio da vezañ Alamagn war-lerc'h,
- gant Karl II (lesanvet ar Moal) ez eas Frankia ar C'hornôg (Francia occidentalis) a zeuio da vezañ Bro-C'hall
Ouzh e rouantelezh e stagas Provañs ha (dre aloubiñ pe dre hêrezh), met reiñ a rankas ul lodenn eus Lotaringia da Loeiz dre feur-emglev Mersen.
Etre 856 ha 861 e c'houzañvas e rouantelezh meur a aloubadenn diwar an Normanned ken e kavas gwelloc'h kas anezho da vont pelloc'h dre profoù arc'hant eget bountañ anezho kuit. Diwar an abeg-mann e zigargas Charlez bodadeg e wazhourien eus e uhelgarg e 856, met e adkemeras ar garg gant harp an eskibien.
E 865 pa varvas Loter II, mab Loter e oe rannet Bro-Loter etre Bro-C'hall hag Alamagn adarre.
E 875 e oe kurunennet Charlez II evel impalaer gant ar Pab Yann III war-lerc'h Loeiz II a Italia, mab henañ da Loter. Pa varvas e hantervreur, Loeiz a Alamagn, e 876, e aloubas Karl lodenn gornôg Bro-Loter, met trec'h e oe warnañ gant al lu bras kaset gant e nized (emgann Andernac'h e-kichen Koblenz, 876).
P'e doa kemeret dre laeroñsi an Akitania d'e eontr, Pepin II Akitania, e tleas ober ar brezel dezhañ meur a wech.
E 877 ec'h embannas e Quierzy ma vije legadet ar c'hontelezhioù dre hêrezh ha dre-se e krogas amzer ar c'hladdalc'helezh. Goude-se ez eas da Italia da zifenn ar Pab Yann II taget gant an Arabed, met kevout a reas e klaske Karloman, mab da Loeiz a Alamagn, aloubiñ Bro-C'hall. Mervel a reas d'ar 6 a viz Here 877 pa oa o treuziñ an Alpoù e kêriadenn Brios (Avrieux hiziv). A-hervez e vije bet lazhet an impalaer gant un ampoezon roet dezhañ gant e vezeg.
Eured ha bugale
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]D'ar 14 a viz Kerzu 842 ec'h euredas Karl e Quierzy da Ermentrude Orleañs, eus tiegezh an Agilolfinged, ha nav bugel o doe :
- Judit Bro-C'hall (war-dro 843–870), a zimezas en 856 da roue Wessex Æthelwulf (marvet en 858), ha goude d'e vab Æthelbald (marvet en 860), ha goude da gont Flandrez [[Baldwin Iañ Flandrez}} ;
- Loeiz II « ar Gag »}} (846-879), roue ar Franked,
- dimezet en 862 da Ansgarde Bourgogn
- addimezet en 878 da Adelaid Frioul ;
- Karl ar Bugel (war-dro 847 – 866) roue Akitania ;
- Karloman (war-dro 847 – war-dro 877), abad en Abati Saint-Médard Soissons ha goude en Abati Echternach ;
- Ermentrude, abadez abati Hasnon en 877[4] ;
- Hildegard ;
- Rotrud ;
- Lotar Gamm (war-dro 850 – 866), abad Saint-Germain d'Auxerre ;
- Godehilde Bro-C'hall (war-dro 864 - 923), dimezet da Godefroi III, pe Gozlin)[5],[6] kont Maine
Goude ec'h addimezas Karl da Richild, eus tiegezh ar Bosonided, hag ur verc'h o doe :
Bugale all o dije bet, marvet yaouank, en o zouez Peppin ha Dreux, anezho gevelled marteze, beziet en abati Saint-Amand[4].
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Bulletin de la société académique de Brest, Deuxième série, Tome XX, 1894-1895. Brest, 1895. « Maro ar Roue Morvan » gant Ch. Gwennou, p. 464. « Kenteliou ann Istor », p. 470.
- ↑ Louis Élégoët, Istor Breizh, RES, 1999, p. 55b.
- ↑ « Emgann Jengland e 851 » gant Noël-Yves Tonnerre, lakaet e brezhoneg gant Kuzul ar Brezhoneg.
- ↑ 4,0 ha4,1 Anselme de Sainte Marie (Père Anselme), Histoire généalogique et chronologique de la Maison Royale de France, 9 volumes, Paris, 1725 et années suivantes, tome 1, page 34, lire en ligne
- ↑ Patrom:Lien web
- ↑ Patrom:Lien web
| En e raok: Loeiz an Deol |
Rouaned ar Franked .svg) 843 – 877 |
War e lerc'h: Loeiz II |
| En e raok: Loeiz II |
Impalaer ar C'hornôg  875 – 877 |
War e lerc'h: Karl III an Tev |