Angaur
Angaur アンガウル州 | ||
|---|---|---|
| ||
 Kinamumugtakan kan Angaur sa Palau | ||
.svg) | ||
| Tagboan: 6°54′33″N 134°08′20″E / 6.9092°N 134.1388°E | ||
| Nasyon |  Palau | |
| Kapitolyo | Ngeremasch | |
| Hiwas | ||
| • Kabuuhan | 8 km2 (3 sq mi) | |
| Populasyon (2015) | ||
| • kabuuhan | 119 | |
| • Densidad | 15/km2 (39/sq mi) | |
| Sona nin oras | UTC+9 (Estandarteng Oras kan Palau) | |
| Kodigo nin Lugar | (+680) 277 | |
| Kodang ISO 3166 | PW-010 | |
An Angaur (Hapon: アンガウル Hepburn: Angauru) o Ngeaur sarong isla sa islang nasyon kan Palau. Sarong isla na kun saen nahporma nin sadiri niyang estado asin may hiwas ining 8 km² (3 mi²). Nasa 130 an populasyon kaining kan 2012.[1] An kapitolyo estado kaini iyo an baryo kan Ngeremasch sa sulnupang gilid. An Rois, an pangaduwang baryo, imedyamenteng nasa subangan kan Ngeremasch.
Naitala an enot na pagkakahiling kan Angaur, Babeldaob, Koror, asin Peleliu kan mga Taga-Sulnupan sa kasagsagi kan ekspedisyon nin Espanyol ni Ruy López de Villalobos sa katapusan kan Enero 1543. Pinagaranan ninda ini na Los Arrecifes (Mga bahura sa Espanya; The reef in Spain).[2] Kan Nobyembre asin Disyembre 1710, pigbisita asin piglibot utro an tolong mga isla na ini kan misyonaryo nin ekspedisyon kan Espanya na pig-sugo ni Sargento Mayor Francisco Padilla sa lupon ni patache Santísima Trinidad. Duwang taon an nakalihis, piglibot ninda na may detalye nin ekspedisyon kan opisyal nin hukbong-pandagat kan Espanya na si Bernardo de Egoy.[3]
Poon 1909 sagkod 1954, tinàwan mangno an pagmimina nin phosphate sa Angaur, pan-orihinal kan mga Aleman, suminunod an Hapon, asin pagkatapos kan mga Amerikano. Lugar an Angaur kan sarong panginot na labanan kan Ikaduwang Gerang Pankinaban. Parte an Labanan kan Angaur kan pinadakulang kampanya nin opensiba na pig-aapod na Operation Forager na nagdalagan poon Hunyo sagkod Nobyembre 1944. Dakol na mga relikya nin Amerikano asin Hapon[4] na nawalat na nakawarak sa bilog na isla. Nagsirbi an ika-7ng Antiaircraft Artillery Battalion sa irarom ni Lieutenant colonel Henry R. Paige bilang mga pwersang garison para sa nagkawaralat sa Gera. An Angaur lang an lugar sa Mikronesya na may mga feral monkeys; gikan sinda sa macaques na nakatakas sa kasagsagi kan pag-ookupar nin Aleman.[5] Kayâ pig-aapod ini na Isla nin Ukay.
Nakamugtak an Isla nin Angaur sa habagatan-sulnupan kan Peleliu, asin sarô iníng popular na kinamumugtakan nin pag-susurf. Maaabot an Angaur sa paagi kan mga baroto asin sararadit na eroplano, asin nagseserbisyo an Belau Air sa Angaur Airstrip. Poon 1945 sagkod 1978, nag-operar an U.S. Coast Guard nin sarong LORAN transmitting station, LORSTA Palau, bilang parte kan pankinaban na sistema nin nabigasyon kan LORAN. Sa subangang gilid kan isla, kadaklan mabaybay na may mga rocky outcropping, mantang igwang lagoon na may sarong sadit na siraan asin puerto nin transportasyon sa sulnupan na gikid kan isla.
Pag-uswag nin Populasyon
[baguhon | baguhon an source]
Hapon bilang opisyalmenteng tataramon
[baguhon | baguhon an source]Segun sa konstitusyon nin estado kan 1982, an Palauano, Ingles asin Hapon an mga opisyal na mga tataramon kan Angaur.[6] Ini lang an lugar sa kinaban na kun sain an Hapon an opisyal na tataramon nin de jure, na ini man lang an opisyal na tataramon na de facto kan Hapon. Mientras tanto, sa mga resulta kan pinakabagong sensus na nagpapahiling na kan Abril 2005, arin man na usual o legal na mga residente kan Angaur na nag-eedad na 5 taon o mas gurang pa, nangataram nin hapon sa iniistaran asin sa pankagabsan.[7] Mayong tawo an pig-ulat o pig-ulat na may ginikanan etniko nin Hapon para sa Angaur.[8] Pig-ulat na sarong tawo an iminundag (alagad dae man nag-eerok) sa Angaur na pantay na nagtataram nin Hapon asin Palauano dawa sa iniistaran.[7] Pigpapahiling kan 2012 mini sensus na 7ng katawo na nag-eedad na 10ng taon o mas gurang pa an literado sa anumang tataramon lain man sa Palauano asin Ingles para sa Angaur, sa kabilugan na populasyon kan 130.[1]
Edukasyon
[baguhon | baguhon an source]Minaoperar an Ministro kan Edukasyon nin mga eskwelahan na pampubliko.
Pigtugdas an Pang-elementaryang eskwelahan kan Angaur kan 1945. Pigbukasan an bagong establishimento sa iba naman na kinamumugtakan kan 1953. Inihira ini sa orihinal na lugar kan 1966 sa sarong bagong establishimento alágad ibinalik man langgad sa dating kinamomogtakan sa ikaduwang lugar.[9]
An Pangsekondaryang Eskwelahan kan Palau sa Koror iyo lang an pampublikong sekondarya nin eskwelahan sa nasyon, kaya nagduduman an mga kaakian sa lugar na ito.[10]
Mga toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "2013 ROP Statistical Yearbook" (PDF). Bureau of Budget & Planning. Retrieved 4 August 2014.
- ↑ Burney, James A chronological history of the discoveries in the South Sea or Pacific Ocean, London, 1813, v.I, p.233.
- ↑ Coello, Francisco "Conflicto hispano-alemán" Boletín de Sociedad Geográfica de Madrid, t.XIX. 2º semestre 1885, Madrid, p.296.
- ↑ Panoramio photos Archived 2014-12-19 at the Wayback Machine. of Japanese command post on north end of Angaur Island, Palau.
- ↑ Micronesia Handbook by Neil M. Levy, pp. 174–176
- ↑ "Constitution of the State of Angaur". Pacific Digital Library. Article XII. Retrieved 4 August 2014.
The traditional Palauan language, particularly the dialect spoken by the people of Angaur State, shall be the language of the State of Angaur. Palauan, English and Japanese shall be the official languages.
- ↑ 7.0 7.1 "2005 Census of Population & Housing" (PDF). Bureau of Budget & Planning. Retrieved 4 August 2014.
- ↑ "2005 Census Monograph Final Report" (PDF). Bureau of Budget & Planning. Archived from the original (PDF) on 11 August 2014. Retrieved 4 August 2014.
- ↑ "Angaur Elementary School Archived 2018-02-14 at the Wayback Machine.." Ministro kan Edukasyon (Palau). Retrieved on February 22, 2018.
- ↑ "About Archived 2018-03-03 at the Wayback Machine.." Pangsekondaryang Eskwelahan kan Palau. Retrieved on February 22, 2018.