Saskatoon

Saskatoon
Alministración
País	Canadá
Provincia	Saskatchewan
Tipu d'entidá	city in Saskatchewan (en)
Cabezaleru/a del gobiernu	Charlie Clark
Nome oficial	City of Saskatoon (en)
Xeografía
Coordenaes	52°08′00″N 106°41′00″W / 52.133333333333°N 106.68333333333°O
	Saskatoon Saskatoon (Canadá)
Superficie	170.8 km²
Altitú	488 m
Llenda con	Langham
Demografía
Población	266 141 hab. (2021)
Porcentaxe	23.5% de Saskatchewan
Densidá	1558,2 hab/km²
Más información
Fundación	1882
Prefixu telefónicu	306 y 639
Estaya horaria	Hora Estándar Central
Llocalidaes hermaniaes	Umeå, Chernivtsi y Shijiazhuang
	saskatoon.ca

Saskatoon ye una ciudá allugada na parte central de la provincia de Saskatchewan, Canadá, nel ríu Saskatchewan del Sur. Saskatoon ye la ciudá más poblada na provincia de Saskatchewan,^[2] y ser desque, a mediaos de los años 1980 devasó a la capital provincial, Regina. El xentiliciu n'inglés pa los habitantes de Saskatoon ye Saskatonians. Ye la principal ciudá del área Metropolitana de Saskatoon.

Conocida como "Hub City" y como la "City of Bridges" polos sos siete pontes que crucien el ríu, el nome de la ciudá vien de la pallabra en llingua “Cree” del oeste, los miosāskwatōmin que correspuende al frutu Juneberry o saskatoon berry (un frutu d'una especie de guillomo). Por enforma tiempu l'alies de Saskatoon foi'l de "Hub City", anque'l nome embrívese de normal como "S'toon". Dempués del estrenu de la película Who Framed Roger Rabbit en 1988, la ciudá pasó a conocese popularmente como "'Toontown" (ciudá de dibuxos animaos), acordies con un allugamientu llamáu d'esta forma na película, a pesar de que l'alies "'Toontown" yá s'utilizaba en Saskatoon antes del estrenu de la película.

Historia

El primer establecimientu permanente de Saskatoon tuvo llugar en 1883 cuando los metodistes de Toronto, deseyando fuxir del comerciu de llicor nesa ciudá, decidieron establecer una comunidá "seca" na rexón de la Pradería en rápida crecedera. La so organización, la Sociedá de Colonización pa la Templanza, esaminó primeramente esta área en 1882 y consideró que sería un escelente allugamientu pa fundar la so comunidá basada na Lliga pa la Templanza. Los colonos, dirixíos por John Lake, llegaron al llugar qu'agora ocupa Saskatoon viaxando en ferrocarril dende Ontario a Moose Jaw, Saskatchewan, y completando el viaxe por aciu carretes tiraes por caballos (el ferrocarril entá nun fuera enllargáu hasta Saskatoon). El plan pa la Colonia de la Templaza fracasó llueu al nun consiguir el grupu adquirir una gran porción de tierres dientro de la comunidá. A pesar d'ello, John Lake de normal considérase'l fundador de Saskatoon; una escuela pública, un parque y dos calles llevaron el so nome (Lake Crescent que s'abrir nos años 60 y Eastlake Avenue, que primeramente se llamó Lake Avenue nel primer planu de Saskatoon en 1883 pero que darréu camudaron de nome por razones desconocíes).

En 1885, delles cases de la 11th Street East fueron utilizaes como hospitales militares mientres la rebelión del Noroeste. Una casa, la Residencia Marr, ye anguaño un edificiu históricu empobináu pola Meewasin Valley Authority. La primer escuela, la Escuela Victoria empecipió les sos clases na esquina de 11th Street y Broadway Avenue en 1888. Esta pequeña escuela, qu'agora se llama "Little Stone Schoolhouse", agora ye'l campus de la Universidá de Saskatchewan. Los ferrocarriles Qu'Appelle, Long Lake y Saskatchewan llegaron a Saskatoon en 1890 y cruciaron el ríu Saskatchewan del sur, provocando la crecedera del desenvolvimientu d'orellar oeste del ríu. En 1901, la población de Saskatoon algamó'l puestu 113 y la comunidá en orellar oeste adoptó'l nome de "Saskatoon", mientres los residentes na vera del este adoptaron el nome de "Nutana". Un tercer nucleu, "Riversdale", tamién s'empecipió xusto al suroeste de Saskatoon.

Un plazu de la ciudá pal llau oeste del ríu foi llográu en 1903 (Nutana aportó a un pueblu esi añu). En 1906 Saskatoon pasó a ser una ciudá con una población de 4.500 habitantes, lo qu'incluyía les comunidaes de Saskatoon, Riversdale y Nutana. En 1956, la rápida crecedera de la comunidá anexonó la vecina ciudá de Sutherland.

Una de les más conocíes referencies de la ciudá ye'l Delta Bessborough Hotel, que se conoz a cencielles como El Bessborough, l'Hotel Bessborough, o, más coloquialmente como "The Bess". Construyíu pol Canadian National Railway, una corporación federal de la corona, como un hotel ferroviariu mientres la Gran Depresión de los años 1930 como un proyeutu xenerador de puestos de trabayu, l'hotel foi diseñáu pa paecer un castiellu bávaru. L'hotel foi trespasáu polos CNR y superó dellos cambeos na propiedá, según la propuesta del so valtamientu pa recuperar la vera del ríu. El Bessborough y la Galería d'Arte Mendel son anguaño los dos úniques grandes estructures asitiaes na vera del ríu de Spadina Crescent. Col pasu de los años, el Bessborough convirtióse nel mayor símbolu y la realización más reconocible del perfil urbanu; una de les vistes más frecuentemente reproducíes de Saskatoon, amuesen l'hotel enmarcáu n'unu de los arcos del Broadway Bridge.

El 2 de payares de 2005, la Ciudá de Saskatoon anunció que la ponte d'acero Victoria, inauguráu en 1907 como la primer ponte de tráficu de la ciudá y una de les mayores referencies de la ciudá, fuera consideráu ruinosu por cuenta del escomiu y precisaría o bien ser reconstruyíu o bon sustituyíu por completu. La ponte va permanecer abiertu al tránsitu piatonal y ciclista, y los 10.000 automóviles que cruciaben la ponte acaldía, vense obligaos a esviase por otres pontes.

Anguaño la ciudá ta desenvolviendo la rexón del nucleu sur de los terrenes del ríu. Esta nueva urbanización va incluyir la construcción d'un Hotel/Spa pal centru de la ciudá, un nuevu teatru, terrén pa zones verdes y un equipamientu permanente pal Mercáu de Llabradores de Saskatoon.

En 2011, el censu efectuáu al traviés de Canadá informó que Saskatoon tenía una población de 222.189 habitantes ensin cuntar l'área metropolitana.

Datos demográficos

Composición étnica

Blancos: 83,9%
Primeres Naciones: 9,8%
Chinos: 2,0%
Otros: 4,3%

Un númberu eleváu d'habitantes de Saskatoon baxen de persones del Norte d'Europa. Los trés mayores procedencies son l'alemana, la escandinava y l'ucraniana. Saskatoon y Saskatchewan cuntar ente los allugamientos de mayores porcentaxes d'estes procedencies fora d'Alemaña, Escandinavia y Ucraína.

Composición por edaes

0-14 años: 20,6%
15-64 años: 67,6%
65 años o más: 11,8%

Economía

Skyline de Saskatoon pel hibiernu

Saskatoon ta reconocíu mundialmente como unu los más destacaos centros de Bioteunoloxía Agrícola. La mayoría de la investigación tien llugar nel Innovation Place Research Park y na Universidá de Saskatchewan. La O de S acueye a la Organización de Vacunes y Enfermedaes Infeicioses que dirixe la investigación sobre'l control d'enfermedaes infeicioses d'humanos y animales. A la O de S pertenecen Pharmalytics, Inc., Prairie Swine Centre Inc., Prairie Diagnostic Services, Inc., Saskatchewan Food Industry Development Centre Inc., y el Western Beef Development Centre.

El campus de la O de S alluga la Planta Piloto POS. Tamién acueye la Canadian Light Source, Fonte de Lluz Canadiense, una instalación nacional de radiación de sincrotrón que s'utiliza pa un ampliu abanicu d'investigaciones científiques de la Corporación de la Planta Piloto POS.

La mayor compañía mundial pública nel comerciu d'uraniu, Cameco, y el mayor productor mundial de potases, PotashCorp, tien les sos oficines xenerales en Saskatoon. Cerca de dos tercios de les reserves mundiales explotables de potases tán asitiaes na rexón de Saskatoon. L'uraniu xuegues un importante papel na economía de Saskatoon, nel que la ciudá acueye la sede principal canadiense de COGEMA la cual ye parte de la francesa Areva.

El procesamientu d'alimentos ye una industria importante de Saskatoon. La ciudá ye la sede de Mitchell's Gourmet Foods, qu'enantes yera conocíu como Intercontinental Packers, que produz la llinia de productos Olympic Fine Meats y que ye unu de los más grandes procesadores de carne del Canadá, dando emplegu a más de 1.400 persones. Saskatoon ye tamién varies factoríes como les de Hitachi Canadian Industries.

En Saskatoon hai delles compañíes de los campos de la Teunoloxía de la Información y telecomunicación, ente elles SEI Systems, MPR Teltech y VCom.

Dempués de la crecedera esplosiva de los años 70 y principios de los 80, nos últimos años 80 el desenvolvimientu de nueves comunidaes producieron un enlentecimiento y la economía sufrió una cayida. Son embargu, en 2005, Saskatoon ver de nuevu nuna nueva esplosión de crecedera cola construcción, en víes de realización, de cuatro grandes árees residenciales, más el llanzamientu de dellos parques de negocios propuestos y la Blairmore Suburban Development Area, tamién conocida como'l "West Sector", una gran área apocayá anexonada al oeste de la ciudá que s'espera acueya siete comunidaes residenciales, un parque de negocios, y un "centru suburbano" nos próximos años.

Clima y xeografía

Saskatoon ta asitiada nuna gran petrina de mineral potásicu nel mediu sur de Saskatchewan y atópense en terrenes del parque d'Aspen Parkland. La falta de montes al so alredor, da a la ciudá una distribución relativamente llana, a pesar de que la ciudá estender por unes poques llombes y unos pocos valles. El puntu más baxu de la ciudá ye'l ríu, ente que'l puntu más altu ta compartíu pol suburbiu de Sutherland y la subdivisión del llau oeste del Confederation Park. Saskatoon, nuna seición del oeste al este, amuesa un enclín na elevación escontra'l nivel del mar en direición al ríu, y na vera este del ríu, el terrén vuelve ganar altor hasta les llendes de la ciudá, cuando la elevación vuelve menguar de nuevu.

Saskatoon ta nun mediu de pradería seca y esperimenta branos templaos ya iviernos bien crudos. La ciudá tien cuatro estaciones. Les temperatures estremes varien de los -40 °C pel hibiernu a los 40 °C pel branu. Saskatoon ye bastante secu; la precipitación media añal asítiase nos 347,2mm. Un aspeutu positivu d'esta baxa precipitación ye que Saskatoon ye una de les ciudaes más soleyeres de Canadá, con permedios añales de 2.381 hores de sol. Les temperatures estremes tamién son más tolerables por cuenta del baxu mugor relativo.

La temperatura más baxo rexistrada en Saskatoon foi de -50 °C en 1893. La temperatura más baxo de sensación combinada col vientu – foi de -61.9 °C.

La temperatura más alto de Saskatoon foi de 41 °C en 1988.

Parámetros climáticos permediu de Saskatoon, Saskatchewan, Canadá (1981–2010)
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	7.0	8.3	19.5	31.5	35.0	41.0	39.3	39.7	35.6	28.5	19.4	11.2	41.0
Temperatura máxima media (°C)	-8.8	-6.5	-0.1	11.5	18.5	22.6	25.7	25.2	18.4	10.3	-0.8	-7.5	9.0
Temperatura media (°C)	-13.9	-11.4	-4.9	5.2	11.8	16.1	19.0	18.2	12.0	4.4	-5.2	-12.4	3.3
Temperatura mínima media (°C)	-18.9	-16.3	-9.7	-1.2	5.1	9.6	12.3	11.1	5.5	-1.4	-9.5	-17.1	-2.5
Temperatura mínima absoluta (°C)	-43.9	-41.1	-38.9	-27.8	-10.0	-3.3	1.7	-2.8	-7.8	-21.5	-33.5	-42.2	-43.9
Precipitación total (mm)	14.6	9.1	14.5	21.8	36.5	63.6	53.8	44.4	38.1	18.8	12.4	12.8	340.4
Nevaes (cm)	14.2	8.9	12.1	5.6	2.1	0.0	0.0	0.0	1.3	9.1	11.3	11.9	76.6
Díes de lluvia (≥ 0.2 mm)	0.5	0.2	1.9	5.7	9.5	12.2	10.5	9.5	8.8	5.3	1.1	0.4	65.5
Díes de nevaes (≥ 0.2 cm)	9.1	7.1	6.9	2.6	0.5	0.0	0.0	0.0	0.3	2.9	6.2	9.3	44.9
Hores de sol	106.2	131.1	173.1	222.0	263.0	266.8	308.8	269.6	192.5	157.0	91.3	86.5	2267.8
Fonte: Environment Canada^[3]

Tresportes

Carreteres y pontes

Saskatoon ta asitiada na Autovía Yellowhead tamién conocida como Saskatchewan Provincial Highway 16, que coneuta Saskatchewan, Manitoba, Alberta y la Columbia Británica. Les autovíes provinciales #5, #7, #11, #12, #14, #41 y #219 lleguen a Saskatoon. L'Autovía provincial #60, que conflúi cola carretera 7 al oeste de Saskatoon, va escontra'l sur hasta'l cercanu Pike Lake Provincial Park.

Les siguientes pontes crucien el ríu Saskatchewan del sur en Saskatoon:

Broadway Bridge
Circle Drive Bridge
Sidney L. Buckwold Bridge
McDonald Bridge (ferrocarril)
University Bridge
Victoria Bridge
Grand Trunk Bridge (ferrocarril)

La construcción d'una petrina de ronda pa Saskatoon, Circle Drive, empezó a mediaos de los años 60, pero hasta 2005, namái se completaron los sos trés cuartes partes.

En setiembre de 2005, la ciudá dio la so aprobación a la instalación de cámares infrarroxes nel encruz de Circle Drive y Avenue C North. La midida tomóse de resultes de rexistrase nesti puntu la mayoría de los choques mientres trés años consecutivos. Cola cámara les infracciones que se producen son multaes con $220.00. [1]

Ferrocarriles

El Canadian Pacific Railway y el Canadian National Railway tienen conexones en Saskatoon. Hai una estación del VIA Rail pa pasaxeros que viaxen en ferrocarril. Les múltiples conexones de tresporte provinciales y la situación xeográfica de Saskatoon dan a la ciudá unu de los sos alies, The Hub City. El Muséu del Ferrocarril de Saskatchewan ta asitiáu pela rodiada de la ciudá.

Aeropuertos

L'Aeropuertu Internacional de Saskatoon John G. Diefenbaker llámase oficialmente'l John G. Diefenbaker International Airport. Foi oxetu de renovación en 2004 y ye'l más grande de la provincia, rexistrando más de 900.000 viaxeros añalmente. L'aeropuertu tien munchos vueltos direutos coles principales ciudaes de Canadá, según con Minneapolis, vía Northwest Airlines. Nel iviernu funcionen vuelos chartes con Méxicu.

El Saskatoon/Corman Air Park ta asitiáu al sureste de Saskatoon y utilízase básicamente pa vuelos privaos.

Educación

El campus de la Universidá de Saskatchewan, ta asitiáu a lo llargo de la vera este del ríu Saskatchewan del sur y estiéndese por 7,55 km². La universidá fundar en 1907. Les primeres clases tuvieron llugar nel edificiu Drinkle nel centru urbanu de Saskatoon. La construcción del campus nel so allugamientu actual empecipiar en 1909, y tolos edificios orixinales con fachaes de piedra caliar caltiénense anguaño. La universidá rexistra una asistencia añal de cerca de 19.000 estudiantes. La universidá alluga la Fonte de Lluz Canadiense (Canadian Light Source), l'únicu sincrotrón de Canadá.

El Colexu de Santu Tomás Moro ye un colexu católicu federáu cola Universidá de Saskatchewan. Afiliaos a la mesma son el Seminariu Teolóxicu Luteranu de Saskatoon, el Colexu Emmanuel, el St. Chaud, de la Ilesia Anglicana del Canadá, y el Colexu de San Andrés, de la Ilesia Xunida del Canadá, tolos cualos tán asitiaos nel campus universitariu.

El campus de Saskatoon de First Nations University of Canada ta asitiáu en Duke St, col so campus principal en Regina.

L'Institutu de Ciencies Aplicaes y Teunoloxía de Saskatchewan (SIAST) nel campus Kelsey ta asitiáu en Idylwyld y 33rd Street. El campus fundar en 1963. SIAST ye un colexu qu'ufierta programes de negocios y agricultura, salú y ciencia, teunoloxía, industria, puericultura, servicios hospitalarios, servicios comuñales y educación básica.

Saskatoon tien 78 escueles elementales y 10 escueles cimeres, qu'acueyen alredor de 37.000 estudiantes. Saskatoon tien dos conseyos escolares, el Saskatoon Public School Division y el Saskatoon Catholic School Division.

Media locales

Periódicos

Saskatoon Star-Phoenix - diariu
Saskatoon Sun – selmanal publicáu pol Star-Phoenix
Planet S – biselmanal independiente
The Sheaf – periódicu estudiantil de la Universidá de Saskatchewan
The Neighbourhood Express mensual

Emisores de radio

540 AM - CBK, CBC Radio One
600 AM - CJWW, música country
650 AM - CKOM, noticies, comentarios
860 AM - CBKF, La Première Chaîne
850 AM - WAQT, Ecos de Canadá
90,5 FM - CFCR, radio de la comunidá
91,7 FM - CITT, información turística
92,9 FM - CFQC, música country (Hot 93)
95,1 FM - CFMC, (C95)
98,3 FM - CJMK, (Magic 98.3)
102,1 FM - CJDJ, (Rock 102)
104,1 FM - CIRN, MBC (comunidá First Nations)
105,5 FM - CBKS, CBC Radio Dos

Emisores de Televisión

Canal 4: CFSK, Global Television Network
Canal 7: (Cable) Saskatchewan Communications Network
Canal 8: CFQC, CTV Television Network
Canal 10: (Cable) Shaw Communications
Canal 11: CBKST, CBC Television
Canal 13: CBKFT-1, Télévision de Radio-Canada

Arte y cultura

La mayor instalación artística de Saskatoon ye'l Saskatoon Centennial Auditorium, redenominado como TCU Place a partir del 1 de xineru de 2006, que ta asitiáu axacente al nucleu urbanu de la Midtown Plaza. Dende la so apertura en 1967, allugó munchos conciertos, representaciones teatrales, eventos en direuto tales como'l teletón Telemiracle, les ceremonies de graduación de les escueles cimeres y universitaries. Tamién alluga la Sinfónica de Saskatoon. Apocayá realizáronse multimillonaries obres de renovación del so teatru principal y en 2005 empecipióse la so espansión p'añader instalaciones pa convenciones.

Pa los conciertos de rock y los shows más importantes, la instalación mayor ye'l Credit Union Centre (antes Saskatchewan Place). Ye la mayor “arena”, con una capacidá de 11.300 espectadores n'acontecimientos deportivos y 14.000 pa conciertos. Ente les actuaciones realizaes nel Credit Union Centre tienen de citase les d'Aerosmith, Elton John, KISS, Metallica, Guns N' Roses, Smashing Pumpkins, Garth Brooks, Cher, BB King, Britney Spears, Black Eyed Peas, Shania Twain y Velvet Revolver.

La Mendel Art Gallery ta asitiada a veres del ríu Saskatchewan del Sur. Nos sos 40 años d'historia, la so coleición permanente creció hasta algamar más de 5.000 obres d'arte.^[4]

Saskatoon tamién cunta col Western Development Museum. Esti muséu, unu de los cuatro en tola provincia, documenta la vida de los primeros esploradores en Saskatchewan.

Saskatoon acueye munchos festivales y acontecimientos pel branu, incluyendo los siguientes: Shakespeare on the Saskatchewan Festival, el Saskatchewan Jazz Festival, el Northern Saskatchewan International Children's Festival, el Saskatoon International Fringe Festival, la FolkFest (un festival cultural), y el Canada Remembers Airshow.

Deportes

El Saskatoon Blades de la Lliga de Ḥoquei del Oeste, xuega los sos partíos nel Credit Union Centre.

Munchos habitantes de Saskatoon son siguidores de los Saskatchewan Roughriders de la Lliga de Fútbol Canadiense. Los Roughriders xueguen en Regina pero destacar polos sos siguidores en toles poblaciones de la provincia. Los Saskatoon Hilltops de la Lliga de Fútbol Canadiense Xuvenil xuega los sos partíos nel Gordie Howe Bowl. Los Hilltops ganaron 12 campeonatos nacionales xuveniles a lo llargo de la so historia.

L'equipu de la lliga menor de béisbol Saskatoon Yellow Jackets ye miembru de la Lliga de Béisbol mayor del oeste, y xuega los sos partíos en Cairns Field.

Servicios de Policía

Saskatoon Police Service
Royal Canadian Mounted Police
Corman Park Police Service

Instalaciones penitenciaries

Saskatoon Correctional Centre *

Rexonal Psychiatric Centre

Persones destacaes

Kim Coates - Actor
John Diefenbaker – anterior Primer Ministru del Canadá *

Sylvia Fedoruk – Científica * Stu Hart – Profesional de la llucha llibre * Roddy Piper - Exluchador profesional que trabayó pa la WWF

Gordie Howe – Xugador de ḥoquei sobre xelu *

Daryl Karolat - Actor y lluchador

Dave King- Entrenador de ḥoquei
Yann Martel - Novelista *

Andrea Menard – Músicu y actriz

Cameron Mitchell - Actor
Joni Mitchell – Músicu y artista
Shannon Tweed – actriz y nuna ocasión Playboy, Playmate del añu.

Ciudaes hermanes

País	Ciudá	Estáu / Rexón	Dende
Suecia	Umeå	Västerbotten
China	Shijiazhuang	Hebei	1985^[5]
Alemaña	Colonia	Renania del Norte-Westfalia
Finlandia	Tampere	Pirkanmaa
Ucraína	Chernivtsi	Chernivtsi	1991
Estaos Xuníos	Midland	Texas
Xapón	Kitahiroshima	Hokkaido
Corea del Sur	Ulsan	Ulsan
Reinu Xuníu	Oxford	Inglaterra
Afganistán	Kabul	Kabul
Irán	Mehdishahr	Semnan