Elizate
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Una elizate u anteiglesia (en castellano) ye una localidat u districto municipal d'o País Basco que tien o suyo orichen en as comunidaz que s'organizaban arredol d'una parroquia y teneban como organo de gubierno l'asamblea de toz os vecins que se reuniban en concello ubierto celebrato en o portico d'a ilesia parroquial.
Etimolochia
[editar | modificar o codigo]Elizate ye un termino basco formato por as parolas eliza "ilesia" + ate "puerta". A suya traducción literal sería alto u baixo "puerta d'ilesia", fendo referencia a o puesto an se bi celebraban os concellos d'a parroquia. A traducción d'iste vocable ta o castellano ye anteiglesia, "debant d'a ilesia".
Orichen
[editar | modificar o codigo]L'orichen d'ista traza d'organización que tien relieu socio-politico, ye basato en os siguents elementos:
- Existencia d'una ilesia parroquial
- Institucionalización publica d'as arrocladas celebratas
En Bizcaya ista institución inicial se consolida en creyar-se as Chuntas Chenerals, que son as reunions d'os representants d'as diferents elizates d'un territorio. Ista institución gozaba d'una ampla autonomía respective d'os organs de gubierno d'o Senyorio. Os fueros de 1452 y 1526 no incluyen que una muit chicota normativa respective a las autoridaz d'as elizates.
Organización
[editar | modificar o codigo]As elizates bizcaínas feban parti d'a denominata "Tierra Llana" (ye decir, Tierra Plana). Se rechiban y richen por o dreito foral; en contraposición a os fueros d'as villas y ciudaz. Un grupo d'elizates feban una Merindat
A responsabilidat d'o gubierno correspondeba a l'asamblea d'os vecins, que yera presidita por un fiel sindico y procurador cheneral, que afillaba como representacion de l'autoridat a makila d'a elizate.
O fiel exerceba o cargo por un periodo de tiempo determinato, por un regular una anyada, y representaba a la elizate en as Chuntas d'a merindat correspondient.
As elizates se trobaban dividitas en confrarias que correspondeban a los suyos vicos. Actualment encara se mantién a institución en muitos pocos puestos. Eixemplo de pervivencia d'as mesmas son as elizates de Derio y Iurreta
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Datos: Q2731185