Naelloop
Naelloop is die hardloop oor 'n kort afstand teen die hoogste spoed van die liggaam in 'n beperkte tyd. Dit word gebruik in baie sportsoorte wat hardloop insluit, tipies as 'n manier om vinnig 'n teiken of doelwit te bereik, of om 'n teenstander te vermy of te vang. Menslike fisiologie bepaal dat 'n hardloper se amper-topspoed nie vir meer as 30–35 sekondes gehandhaaf kan word nie as gevolg van die uitputting van fosfokreatienvoorrade in spiere, en miskien sekondêr tot oormatige metaboliese asidose as gevolg van anaërobiese glikolise.[1]
In atletiek se baan- en velditems is naellope wedlope oor kort afstande. Dit is een van die oudste hardloopkompetisies, wat by die Antieke Olimpiese Spele aangeteken is. Drie naelloopitems word tans by die moderne Olimpiese Somerspele en buitelugwêreldkampioenskappe gehou: die 100 meter, 200 meter en 400 meter.
Op professionele vlak begin naellopers die wedloop deur 'n hurkende posisie in die wegspringblokke in te neem voordat hulle vorentoe stu en geleidelik in 'n regop posisie kom soos die wedloop vorder en momentum verkry word. Die "gereed"-posisie mag verskil na gelang van die wegsprong. Die gebruik van wegspringblokke laat die naelloper toe om 'n verbeterde isometriese voorlading uit te voer; dit genereer voorspanning in die beenspiere wat in die daaropvolgende voorwaartse aandrywing gekanaliseer word, wat dit kragtiger maak.
Liggaamsbelyning is van sleutelbelang om die optimale hoeveelheid krag te produseer. Ideaal gesproke moet die atleet in 'n 4-punt houding begin, vorentoe stu, en met albei bene afstoot vir maksimum kragproduksie.[2] Atlete moet in dieselfde baan bly regdeur alle naelloopitems,[1] met die enigste uitsondering die 400 meter binnenshuis. Wedlope tot 100 meter is grootliks gefokus op versnelling tot 'n atleet se maksimum spoed.[2] Alle naellope verder as hierdie afstand sluit toenemend 'n element van uithouvermoë in.[3]
Kompetisies
[wysig | wysig bron]
Algemene huidige afstande
[wysig | wysig bron]60 meter
[wysig | wysig bron]- Gewoonlik binnenshuis gehardloop, op 'n reguit gedeelte van 'n binnenshuise atletiekbaan.
- Sommige van die vinnigste mense bereik hul maksimum spoed rondom die 60-meter merk.
- 60-meter word dikwels as 'n buitelugafstand deur jonger atlete gebruik wanneer hulle begin met naelloopwedrenne.
100 meter[4]
[wysig | wysig bron]- Vind plaas op die pylvak van 'n standaard buitelug 400 m baan.
- Dikwels word die wêreldrekordhouer in hierdie wedloop as "die wêreld se vinnigste man/vrou" beskou.
- Hoofsaaklik 'n buitelugwedloop.
200 meter[4]
[wysig | wysig bron]- Begin op die kurwe van 'n standaardbaan (waar die hardlopers in hul beginposisie steier, om te verseker dat hulle almal dieselfde afstand hardloop), en eindig in die pylvak.
- Kompeteer beide binne en buite, met net effens stadiger tye as buite.
400 meter[4]
[wysig | wysig bron]- Hardlopers word in hul wegspringposisies gesteier om te verseker dat almal dieselfde afstand hardloop.
- Kompeteer beide binne en buite, met net effens stadiger tye as buite.
4 × 100 meter aflos[5]
[wysig | wysig bron]- Hardlopers word in hul wegspringposisies gesteier om te verseker dat almal dieselfde afstand hardloop.
- Hardlopers gebruik uitruilsones (en voorheen aparte versnellingsones wat nou gestaak is) om 'n aflosstokkie aan te gee.
4 × 400 meter aflos[5]
[wysig | wysig bron]- Hardlopers word in hul wegspringposisies gesteier om te verseker dat almal dieselfde afstand hardloop.
- Hardlopers gebruik uitruilsones om 'n aflosstokkie aan te gee.
- Gewoonlik is dit die finale wedloop by 'n atletiekbyeenkoms.
Uitrusting
[wysig | wysig bron]Skoene
[wysig | wysig bron]Tipies benodig 'n naelloper net twee soorte skoene, oefenskoene en naelloopskoene.[6]
Spykerskoene word tipies ontwerp om liggewig te wees, met 'n minimale kussing op die hakke en 'n plaat op die voorvoet om die hardloper op die tone van elke voet te hou. Die spykerplaat sal tipies die maksimum aantal gaatjies hê vir metaalspykers om 'n behoorlike greep op die baanoppervlak te hou. Hierdie metaal verwyderbare spykers kom ook in verskillende groottes voor. Die spykers wissel gewoonlik van 4 mm tot 15 mm en kom in verskillende style. Die meeste fasiliteite het spesifieke vereistes vir watter grootte en styl spykers gebruik kan word.[7]
Wegspringblokke
[wysig | wysig bron]Wegspringblokke[8] is nie 'n noodsaaklikheid nie, maar word sterk aanbeveel vir gebruik in naelloopbyeenkomste. Wegspringblokke is 'n stuk toerusting wat tipies bestaan uit voetkussings wat aan 'n sentrale stang vasgemaak is. Die rede vir die gebruik van blokke is om die atleet te help om hom/haarself so vinnig as moontlik verder op die baan te kry.
Aflosstokkie
[wysig | wysig bron]Die aflosstokkie is 'n vereiste element vir enige afloswedloop. Die aflosstokkie word deur verskillende uitruilsones aan elke volgende atleet oorgedra, met verskillende tegnieke. Dit is gewoonlik ongeveer 30 cm lank en 3,8 cm in deursnee.
Tydsberekening
[wysig | wysig bron]Stophorlosies
[wysig | wysig bron]Stophorlosies word gewoonlik in oefensessies gebruik om relatiewe tye en hersteltye te meet. Stophorlosies is nie altyd die mees akkurate manier om tye in 'n wedloopomgewing te meet nie,
Ten volle outomatiese tydsberekening / hekstelsels
[wysig | wysig bron]Voloutomatiese tydsberekening (FAT) en hekstelsels word gebruik om rentye akkuraat te meet, met resultate so akkuraat as tot 1/1000 van 'n sekonde.[9]
Reëls
[wysig | wysig bron]Reëlverskille met elke beheerliggaam
[wysig | wysig bron]Elke beheerliggaam stel sy eie reëls vir hoe mededinging as billik beskou word. Wêreldatletiek stel die kompetisiereëls internasionaal vas. Die Wêreldatletiekreëlboek[10] is in 4 afsonderlike boeke opgedeel.
Die wegspring
[wysig | wysig bron]Wegspringblokke word gebruik vir alle kompetisie-naellope (tot en met 400 m) en aflosbyeenkomste (slegs eerste been, tot 4x400 m).[11] Die wegspringblokke bestaan uit twee verstelbare voetplate wat aan 'n stewige raam vasgeheg is. Renne begin met die afvuur van die afsitter se pistool.[11] Die beginopdragte is "Neem julle plekke in" en "Gereed!".[11] Sodra alle atlete in die vasgestelde posisie is, word die afsitter se pistool afgevuur, wat die wedloop amptelik begin. Vir die 100 m, staan alle mededingers langs mekaar. Vir die 200 m, 300 m en 400 m, wat kurwes behels, word hardlopers vir die wegspring gesteier.
In die seldsame geval dat daar tegniese probleme met 'n wegspring is, word 'n groen kaart aan al die atlete gewys. Die groen kaart dra geen straf nie. Indien 'n atleet ongelukkig is met baantoestande nadat die "Neem julle plekke in"-opdrag gegee is, moet die atleet 'n hand opsteek voor die "Gereed"-opdrag en die wegspringskeidsregter van 'n rede verskaf. Dit is dan vir die skeidsregter om te besluit of die rede geldig is. Indien die skeidsregter die rede ongeldig ag, word 'n geelkaart (waarskuwing) aan die spesifieke atleet uitgereik. Indien die atleet reeds 'n waarskuwing ontvang het, word die atleet gediskwalifiseer.
Bane
[wysig | wysig bron]Vir alle Olimpiese naelloopitems moet hardlopers binne hul vooraf-aangewese bane bly, wat 1,22 meter breed meet, van begin tot einde.[12] Die bane kan 1 tot 8, 9, of selde 10 genommer word, beginnende met die binnebaan. Enige atleet wat buite die aangewese baan hardloop om 'n voordeel te kry, is onderhewig aan diskwalifikasie. Indien die atleet deur 'n ander persoon gedwing word om buite sy of haar baan te hardloop, en geen wesenlike voordeel daaruit verkry nie, sal daar geen diskwalifikasie wees nie. Verder, 'n hardloper wat van sy of haar baan afdwaal in die pylvak, of die buitenste lyn van sy of haar baan op die draai oorsteek, en geen voordeel daaruit trek nie, sal nie gediskwalifiseer word nie, solank geen ander hardloper gehinder word nie.
Die eindstreep
[wysig | wysig bron]Die eerste atleet wie se bolyf die vertikale vlak van die naaste rand van die wenstreep bereik, is die wenner. Om te verseker dat die naelloper se bolyf die tydsberekeningsimpuls by die eindstreep eerder as 'n arm, voet of ander liggaamsdele aktiveer, word 'n dubbele fotosel algemeen gebruik. Tye word slegs deur 'n elektroniese tydstelsel aangeteken wanneer beide hierdie fotoselle gelyktydig geblokkeer word. Foto-eindstelsels word ook by sommige baan- en veldbyeenkomste gebruik.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 400 m Introduction. IAAF. Retrieved on 26 March 2010.
- ↑ 2,0 2,1 100 m – For the Expert. IAAF. Retrieved on 26 March 2010.
- ↑ 200 m For the Expert. IAAF. Retrieved on 26 March 2010.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 "3 Types of Track and Field Running Events".
- ↑ 5,0 5,1 "All you need to know about relay races: Rules, history, world records".
- ↑ "A Beginner's Guide to Running Spikes". Runners Need. Besoek op 27 Julie 2021.
- ↑ "The Ultimate Track Spike Buyers Guide". The Wired Runner (in Engels (VSA)). 29 Januarie 2018. Besoek op 27 Julie 2021.
- ↑ "5 Secrets to Success with Starting Blocks". 9 Maart 2017.
- ↑ "What is Fully Automatic Timing (FAT) for Sports? | About". FinishLynx (in Engels (VSA)). 20 November 2012. Besoek op 27 Julie 2021.
- ↑ "Book of Rules | Official Documents". www.worldathletics.org (in Engels). Besoek op 30 Julie 2021.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Competition Rules 2012-13, IAAF
- ↑ 2009 USATF Competition Rules, Rule 160(1)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Top 10 grootste naelloopwedlope in die geskiedenis (argiveer 17 November 2006)
- IAAF se lys van naellooprekords in XML
