Welkom nieuws uit rivierenlandschap

In 2013 maakten Ruben Smit en Mark Verkerk de succesvolle natuurfilm De nieuwe wildernis, over de Oostvaardersplassen. Daarna ging het tweetal uit elkaar. Verkerk ging meteen door met Holland, de nieuwe delta, die deels overlapt met de film die Smit nu maakte. Voormalig collega’s Verkerk en Smit zijn tegenwoordig elkaars concurrenten. Hun beider films hebben aandacht voor de Biesbosch, tonen de zeearend in actie en voeren de beverdam op.

In Levende rivier viert Smit de diversiteit van het Nederlandse rivierenlandschap. We zien hem in zijn kano stroomafwaarts gaan, van het punt waar de Rijn ons land binnenstroomt tot en met de sluizen bij Haringvliet. Deze gaan volgend jaar weer een beetje open, waarna zoet en zout water zich weer kan mengen.

Al peddelend betoogt ecoloog Smit dat het erg goed gaat met de natuur langs de rivierbeddingen, de kreekjes en de kwelmoerassen. Het goed georganiseerde Nederlandse natuurbeheer functioneert naar behoren. De natuur, die volgens Smit sowieso veerkrachtig is, krijgt van lokale overheden weer de ruimte om zich te ontwikkelen. Het resultaat is typisch Nederlandse natuur: half wild, half aangelegd. Het werkt echter wel: er is meer variatie, zowel van flora als fauna. Welkom, bemoedigend nieuws in tijden waarin over natuur en milieu meestal in sombere termen bericht wordt.

De vorm van Levende rivier is wat schools. Steeds zien we Smit zijn verrekijker aan de ogen zetten om daarna zogenaamd te zien wat hij ziet, van de zeearend, lepelaar of aalscholver tot de zeldzame rivierrombout. Zijn voice-over maakt de film persoonlijk maar het is duidelijk niet zijn forte, zowel qua tekst („vaar met mij mee”), als qua dictie.

Dan valt opeens op dat hij wel erg vaak „ik” zegt. Levende rivier geeft zo ook wellicht een verlaat antwoord op waarom hij zich nou precies afscheidde van Verkerk.

Voortkabbelen

Smits film mist iets spectaculairs als de konikpaarden uit De nieuwe wildernis of de supersnelle haas uit Holland, de nieuwe delta. Levende rivier kabbelt net zo voort als het water waar Smit doorheen kanoot.

Deze natuurdocumentaire, waarvan ook een boek is, volgt een rare route. Hij was eind vorig jaar al op televisie te zien (in een versie van een uur), daarna volgde de dvd-uitbreng (met een lengte van meer dan twee uur) en nu pas is hij in de bioscoop te zien, in weer een andere versie: deze montage duurt 75 minuten. In feite is de bioscooprelease dus mosterd na de maaltijd. Wie de film wil zien, kan beter de langere dvd kopen.

Ook is de technische afwerking niet heel goed, alsof de bestaande blu-ray gebruikt is voor de digitale kopie die in de filmtheaters gaat draaien.

De nachtelijke shots waarmee Levende rivier begint, zien er op het grote doek wel heel pixelig uit en het contrast van de overige beelden is ook al niet denderend. Nu hoeft niet iedere natuurdocumentaire van HD-kwaliteit te zijn, zoals de BBC levert, maar dit oogt tamelijk goedkoop.