Dua

The following article sets out to explore classical responses within the tradition of Qur'anic exegesis and Sufi sm to the theological problem of how it is that God responds to all prayers of petition. The basis of this problem rests on two Qur'anic verses in which such a guarantee is explicitly made. In Q 2:186, the Qur'an has God declare, "I answer the call [ da'wa ] of the suppliant [ da'i ] when he calls upon Me [ da'ani ]." And in Q 40:60, the Qur'an has God state, "Call upon Me [ ud'uni ], and I will answer." The article presents an overview of the various strategies through which Muslim thinkers sought to resolve the underlying problem. In the process of exploring this question the article also demonstrates, by drawing on a wide range of classical texts, the interdependence of the Islamic subtraditions of Qur'anic commentary and Sufi thought, particularly in the latter's more "practical" dimensions.

Alevi-Bektaşi inanç sistemi üzerine yapılan yayınlar inanç sisteminin ocaklar halinde teşkilatlandığı ve ocakların kendi dinamikleri ile oluşturdukları birbirinden farklı cem ritüelleri olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada ocaklar arasındaki bu ritüelik farklılıkların gülbenglerin içeriğine de yansıdığı ve gülbenglerin temel bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu tespit nasıl ocaklar üzerine müstakil yayınlar yapılmasına sebep oluyorsa gülbengler üzerine de benzer yayınların yapılması gerekliliğini doğurmuştur. Bu çalışmada Alevi gülbenglerinin temel yapısı, Çubuk (Ankara) ve Şabanözü (Çankırı) merkezli hiyerarşik olarak birbirine bağlı beş ocağın Erdebil süreğine göre icra ettikleri cem riteüllerinde okunan gülbenglerden hareketle ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Bunun için geleneğin devam ettiği beş ildeki 42 yerleşim biriminde icra edilen 46 cem ritüelinin deşifresi sonucu ortaya çıkan iki bine yakın gülbeng metni havuzundan oluşan bir veri tabanı oluşturulmuştur. Veri tabanındaki gülbengler üzerine yapılan incelemede, geleneksel gülbeng yapısının giriş, dua ve kapanış olmak üzere üç ana kısımdan oluştuğu tespit edilmiştir. Bu makalede, gülbenglerin bu üç parçadan oluşan yapısı, farklılıkları, değişimleri, bozulması ve bu bozulmaların neden ve sonuçları üzerinde durulmuştur.

Yedi işaretiyle Mehdiyet hakkında olan 29. Mektubun 7. Kısmının izahında gördüğümüz gibi; Üstad Bediüzzaman Mehdiyet görevini, Müslümanların Avrupa’da çıkan materyalist bilim ve felsefesine karşı kendi bilim ve felsefelerini kurmaya bağlıyor. Ve bu hayatî meseleyi özellikle 30. Söz, 29. Söz ve 24. Mektuba havale ediyor.

Geçen bölümlerde 29. ve 30. Sözlerle ilgili epistemolojik notları bir miktar gördük. Şimdi inşaallah bu Mektub’da bu boyutu gözlemlemeye çalışacağız. Yani bu Mektub’daki derin irşadî derslerden daha çok bu Mektubun sağlıklı bir ilim ve Epistemoloji anlayışına nasıl anahtarlık yaptığını göreceğiz. Bunun için önce Mektubun ana şemasını ortaya çıkarmaya çalışacağız; daha sonra detaylı bir şekilde bu ilmi ve epistemolojik boyutu izah etmeye çalışacağız.

Kuran-ı Kerim’in kendine özgü oldukça dinamik ve etkileyici bir üslubu vardır. Bu üslup Kur’an’ın indiği dönemdeki
Arapların dil açısından ortaya koydukları anlatım teknikleri ve ifade çeşitliliği çerçevesinde şekillenmiş ve
muhatapların ilahî mesajları istenilen düzeyde kavraması sağlanmıştır. Kur’an’da kullanılan anlatım tekniklerinden
birisi de özellikle kâfirler ve münafıklar için beddua amacı ile kullanılan bazı ifadelerdir. Bu ifadelerde yer alan anlatım
çeşitliliği belagat açısından incelendiğinde, Kur’an-ı Kerim’in üslup özelliklerinin oldukça etkin ve çarpıcı veriler
içerdiği ortaya çıkmaktadır. Kur’an’da mazi fiil ve mefulü mutlak gibi ifadelerle ortaya konan beddua üslubu, meânî
ve nahiv ilimlerinin kesişim noktasında yer alan ve çeşitli anlatım tekniklerinin bulunduğu önemli bir inceleme alanı
oluşturmaktadır. Kur’an’da yer alan beddua ifadelerinin içerdiği bir başka boyut da bu ifadelerin muhataplarının
genellikle erdemsiz ve düşük karakter özellikleri sergileyen kişiler olmasıdır. Bu nedenle beddua ifadeleri sadece
anlatım teknikleri çerçevesinde değil, aynı zamanda muhteva açısından da ele alınmalıdır. Bu bildiride Kur’an’daki
beddua anlamında kullanılan ifadeler içerik ve üslup analizi bakımından irdelenmiş ve bu tip ifadelerin Kur’an’ın
kendine özgü mükemmel üslubunun önemli bir parçası olduğu sonucuna varılmıştır.

Adnan Oktar (Harun Yahya)

Kuran ahlakının yaşanmadığı toplumlarda son derece çarpık bir ahlak anlayışı vardır. İnsanın ruhundaki bencil tutku ve hırsların bir ürünü olan bu ahlak anlayışı, insanları kibirli, bencil, alaycı, küstah, acımasız, kaba ve zalim olmaya yöneltir. Herkes, kendi yükselişini sağlamak için diğer insanları ezmek gerektiğine inanır ve bu acımasızlığı her fırsatta uygular.

Oysa Allah, yarattığı insana böyle bir ahlakı yaşamasını tavsiye etmemiştir. Aksine Kuran'da insanlara asil, mütevazi, güvenilir, şefkatli, fedakar, olgun ve içli olmaları emredilir. Allah'ın Hak Kitabında bir insanın ahlakındaki inceliklere dikkat çekilerek şu emir verilir:

İnsanlara yanağını çevirip (büyüklenme) ve böbürlenmiş olarak yeryüzünde yürüme. Çünkü Allah, büyüklük taslayıp böbürleneni sevmez. (Lokman Suresi, 18)

Müslümanın görevi, kuşkusuz Allah'ın vahyettiği bu üstün ahlakı en ince ayrıntısına kadar uygulamaktır. Bu İlahi ahlakı terk etmiş ve üstte sözünü ettiğimiz çarpık ahlak anlayışını benimsemiş olan sapkın ve ilkel kültürün nüfuz edici etkisinden tam anlamıyla kurtulmak için, son derece hassas ve dikkatli olmak gerekir. Bu nedenle kişi kendini sürekli tartmalı, cahiliye ahlakından tam anlamıyla uzaklaşıp Kuran ahlakını uygulamak için büyük bir dikkat göstermelidir.

Okumakta olduğunuz kitap, bu çabasında iman edenlere destek olmak, unutulmaması gereken temel Kurani konuların akılda tutulmasına yardım etmeye vesile olmak için hazırlanmıştır. İlerleyen sayfalarda, bir müminin sürekli aklında tutması, her an üzerinde durması gereken bazı temel imani konuları bazı ibadetleri Kuran ayetleri ile birlikte inceleyeceğiz.

Dinin en önemli konusu varlığı çözebilmektir. Varlık nedir ne değildir, nereden başladı nereye kadar devam edecek gibi sorulara cevap getirmesidir. Bu sorular içinde en önemli nokta da; kader, zamansızlık ve kalû belâ meselesidir. Bu üç nokta çözülünce varlık bir derece anlaşılıyor, zaman anlaşılıyor. İnsan kendi yerini anlıyor ve rahat ediyor.

“Kader” Arapça bir kelime olup, ölçü demektir. Türkçede de “miktar” kelimesi bu kökten gelir. Yani her şey ölçülüdür. Kur’anda bir ayet var: “Küllü şeyin bi kader.” Yani her şey, her olay ölçülüdür. Ölçüsüz hiçbir olay, hiçbir nesne yoktur. Belki sorabilirsiniz; bu dağlardaki engebeler, dikenler, taşlar nedir? diye. Diken, bizim için hoş bir şey değil ama onlardaki ölçü hiçbir şeyde yok. O kayaların, derelerin, dağların taşların hepsinin geometrik ve dijital yani matematiksel ölçüleri vardır. Matematikle ölçemeyeceğimiz, izah edemeyeceğimiz hiçbir varlık ve olay yoktur. Her olay fizik ilminin konusu olabilir, her olay kimya ilminin konusu olabilir, her olay özellikle geometri ilminin konusu olabilir.

Geometri; olayların, hadiselerin, nesnelerin biçimlerini, ölçülerini kurala bağlayan bir ilimdir. Eğer bir ilim işi kurala bağlayamıyorsa o ilim, ilim değildir. İlim demek fen demek, kurallı saha demektir. Belirli bir sahayı taramış, binlerce yerden bilgi toplamışsın hepsinin ortak noktasını bulmuşsun, kanun bulmuşsun; diyorsun ki; bu işin kanunu kuralı budur. İşte buna biz ilim diyoruz. Kanun ve kural; ölçü ve düzen demektir.

Dolayısıyla insan, özellikle müminler -aslında herkes için geçerli fakat özellikle müminler- kâinatı karışık, anlamsız, düzensiz, verimsiz görmemeli. Ki öyle değil zaten. Ben Müslümanlara şaşıyorum; nasıl böyle bedbin olurlar? “Bed” Farsça’da kötü demektir, “bîn” ise gören demektir. Yani kötü gören, kötü görüş.

Evet, iman demek; her şey güzel demektir, her şey kanun demektir, her şey kural demektir. “Din” demek kural demektir, ölçü demektir. Bununla beraber insan bir de fen okumuşsa, fizik, kimya okumuşsa, üniversite mezunu olmuşsa ondan sonra halen o insanın kâinatta kaos var, kargaşa var deme hakkı yoktur. Kaos sadece bir kavramdır, düzenin anlaşılması için Cenab-ı Hakk’ın yarattığı bir kanundur. Geçici bir süre oluyor bazen. Mesela hastalık; ne için hastalanır insan? İnsan sıhhat ve sağlığın kıymetini, nimetini şükrünü bilmesi için, geçici bir süre hastalanır. Hastalık asıl değildir. Asıl olan sağlıktır, düzendir, hayattır.

KUR’ÂN KISSALARININ ANLAŞILMASINDA DUANIN ROLÜ
Öz
Kısasu’l-Kur’ân (Kur’ân Kıssaları), Kur’ân-ı Kerîm’in anlaşılmasında önemli rolü olan ilimlerden biridir. Kur’ân-ı Kerîm’de verilmek istenen ahlâkî ve eğitsel mesajlar, genellikle kıssalar vasıtasıyla muhataplara iletilmektedir. Bu kıssalar, Kur’ân-ı Kerîm’de farklı yerlerde ve değişik vesilelerle zikredilmektedir. Kıssalarda yer alan önemli hususlardan biri de duadır. Dua, Hz. Âdem’den (a.s.) itibaren insanların gündeminde olan ve farklı mevzuları içerisinde barındıran iletişim kanallarından biridir. Bu çalışmada, peygamberlerden Hz. Şuayb (a.s.) ve Hz. Mûsâ (a.s.) kıssası, Câlût’a karşı mücadele veren Tâlût kıssası ile Âl-i İmrân 3/146-147. âyetlerde zikredilen ve peygamberlerin safında mücadele eden ribbiyyûn kıssası ve bu kıssalarda zikredilen dualar esas alınacaktır. Örnek olarak seçilen bu dört kıssadan hareketle, ilgili kıssaların anlaşılmasında duaların rolü incelenecektir. Makalenin amacı, kıssalarda geçen duaların Kur’ân kıssalarının anlaşılmasına katkısını incelemek, bu vesileyle muhataplara verilmek istenen mesajları tespit etmeye çalışmaktır.

Birinci Makam

Yedi işaretiyle Mehdiyet hakkında olan 29. Mektubun 7. Kısmının izahında gördüğümüz gibi; Üstad Bediüzzaman Mehdiyet görevini, Müslümanların Avrupa’da çıkan materyalist bilim ve felsefesine karşı kendi bilim ve felsefelerini kurmaya bağlıyor. Ve bu hayatî meseleyi özellikle 30. Söz, 29. Söz ve 24. Mektuba havale ediyor. Geçen bölümlerde 29. ve 30. Sözlerle ilgili epistemolojik notları bir miktar gördük. Şimdi inşaallah bu Mektub’da bu boyutu gözlemlemeye çalışacağız. Yani bu Mektub’daki derin irşadî derslerden daha çok bu Mektubun sağlıklı bir ilim ve Epistemoloji anlayışına nasıl anahtarlık yaptığını göreceğiz. Bunun için önce Mektubun ana şemasını ortaya çıkarmaya çalışacağız; daha sonra detaylı bir şekilde bu ilmi ve epistemolojik boyutu izah etmeye çalışacağız. İşte:

Baştaki soru ve cevabın detaylı tasviri bize diyor ki; materyalist bilim ve felsefe, kâinatın üç temel neden ve sebebi olan fail (yapan) sebep, maddi (malzeme olan) sebep ve gaî (amaç, erek) sebebi bilmemesi yanında; kâinatın, özellikle dünyada olan bitenlerin, özellikle canlılar âleminin, olabilecek en zirve seviyede trajik bir manzara arz etmesi bu asırda materyalizmi besliyor; başta İlahî değerler olmak üzere ferdi ve toplumsal bağlar çözülüyor..

Yani Avrupa bilim ve felsefesi, yapan sebep olan Allah’ı ve amaç sebep olan metafizik âlemi ve bu boyuttaki neticeleri bilmediği gibi; malzeme sebep olan kâinatın üç sacayağı olan kudret, ilim ve iradeden sadece kudreti yani enerjiyi o da yarım olarak biliyor.. Bir de felsefe ve edebiyatları, varlık ve yaratılışın akışını absürt bir trajedi olarak yansıtıyor. Varlık ve yaradılışın en güzel meyvesi olan insanlığı zehirliyor.

Bediüzzaman bu soru ve cevap ile yaradılışın, hayat ve ölümün dış görünüşüyle bir trajedi olduğunu kabul ediyor.  Fakat başka bilgileri ve başka boyutları göstermekle geniş, derin ve yüksek bir perspektifle kâinata, varlığa ve hayata baktırıyor. Manen şöyle diyor: Kâinat, çok boyutlu ve zahiren de olsa zıtlardan örülen muhteşem bir tablodur; gayet geniş, derin ve yüksektir; elbette bunun izahı ve açıklaması da böyle çok boyutlu olmalıdır. Fakat Avrupa tek gözle, sadece tek boyutu gördüğü için insanlık değerlerini zehirleyen deccal görevini görüyor.

Bu makalede öncelikle kâinatın tesbih ve ibadetinin mahiyeti ve onun içinde insanın ibadetinin ehemmiyeti incelenmektedir. Daha sonra insanın ibadetinin çeşitleri olan dua, namaz, tefekküri ve menfi ibadet hakikatleri üzerinde durulmaktadır. Ardından insanlar arasında en mükemmel fert olan Peygamber Efendimiz’in (a.s.m) mi’racına ve sünnet-i seniyyesine, ibadet ve külli ubudiyet perspektifinden bakılmaya çalışılmaktadır. Meselenin nihayetinde ibadetin ve ubudiyetin ruhu olan niyet ve ihlâs hakikatlerine temas edilmektedir.