مَسی، فوکو، و پروژه‌ی برنامه‌ریزی کلانشهری ملبورن- مارگو هاکسلی

‫ﻓﻀﺎ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ‪ ،‬ﺷامرهی ‪ ،۲۱‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪۱۴۰۰‬‬ ‫‪ISSN: 2588-7319‬‬ ‫‪1‬‬ ‫َﻣﺴﯽ‪ ،‬ﻓﻮﮐﻮ‪ ،‬و ﭘﺮوژﻩی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی ﻣﻠﺒﻮرن‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪ :‬ﻣﺎرﮔﻮ ﻫﺎﮐﺴﻠﯽ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮدان‪ :‬ﻧﺮﯾامن ﺟﻬﺎﻧﺰاد‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﯾﺎدداﺷﺖ ﮐﻮﺗﺎه ﻗﺼﺪ دارد ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی دوﻟﺖ‪ ،‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎر‪ ،‬و ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ﻣﻨﺘﺞ‬ ‫از آن‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب را اراﺋﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ رواﺑﻂ ﺗﮑﺮارﺷﻮﻧﺪه ﻣﯿﺎن ﺳﻪ ﭘﺪﯾﺪه را ﺑﺮرﺳﻢ‪ :‬ﺳﺎزوﮐﺎرﻫﺎی ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪِی ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی )آﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی ﻣﻠﺒﻮرن منﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ(؛ ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ و ﺟﻨﺴﯿﺘِﯽ ﮐﺎر در ﻣﻨﻄﻘﻪی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی؛‬ ‫و ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی ﺟﺪالﻫﺎی ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺮ ﴎ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺼﻨﻮع‪ ،‬ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺠﺶ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً در ﻣﻘﺮرات و‬ ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺒﻠﻮر ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ رواﺑﻂ دال ﺑﺮ ﺗﻨﺎﻇﺮی ﴐوری ﻣﯿﺎن ﺧﻮاﺳﺖﻫﺎ و ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎی ﴎﻣﺎﯾﻪ و ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﮏ دﻟﯿﻞ آن‬ ‫ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﺑﻪ ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪی ﮐﻪ ﻣﻘﺮرات ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﺮ زﻣﯿِﻦ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻮارﻧﺪ‪ ،‬و »اﭘﯿﺴﺘﻤﻪ«‪» ،‬ﭘﺎراداﯾﻢ« ﯾﺎ »دﺳﺘﻮرﮐﺎِر« داﻧﺶ و‪/‬ﯾﺎ‬ ‫ﻗﺪرت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی را )ﮐﻪ ﺑﺤﺚ ﺑﺮ ﴎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی در درون آﻧﻬﺎ رخ ﻣﯽدﻫﺪ و دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻤﺮار ﻃﺮحﻫﺎی ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد(‬ ‫ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﯾﺪهﻫﺎی ﻓﻮﮐﻮ )‪ (1974‬در »دﯾﺮﯾﻨﻪﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺶ« ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺪاوِم ﻓﺮاﮔﯿِﺮ ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﺮای ﮐﺸﻒ »ﺗﺄﺧﯿﺮ‬ ‫]در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ[«‪ 2،‬و در ﺗﻔﺴﯿﺮ و ﺗﻐﯿﯿِﺮ ﻣﻘﺮرات )ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﺳﱰاﺗﮋیﻫﺎی ﻣﺒﺎرزه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد( ﺑﮑﺎر آﯾﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﺘﻌﺎرهﻫﺎ‪» :‬ﻻﯾﻪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ«‪» ،‬زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ«‪ ،‬و »دﯾﺮﯾﻨﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﮔﻔﺘامن«‬ ‫ﻣﯿﺎن اﺳﺘﻌﺎرهی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی َﻣﺴﯽ )‪ ،1984‬ﺻﺺ‪ (117-18 .‬ﯾﻌﻨﯽ »ﻻﯾﻪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ«‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮی ﮐﻪ وارد )‪ (1985‬در آن اﯾﺠﺎد‬ ‫ﮐﺮد و ﺑﻪ »زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ« ﺗﺒﺪﯾﻠﺶ منﻮد‪ ،‬و اﺳﺘﻌﺎرهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻮﮐﻮ )‪ (1974‬در »دﯾﺮﯾﻨﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﮔﻔﺘامن« ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ اﺳﺘﻌﺎرهﻫﺎ »ﺳﻄِﺢ« اﺟﺘامﻋﺎً ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪای را ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻮل ﺑﻌﺪی ﺑﺮ روی‬ ‫آن ﻧﻘﺸﻪﻧﮕﺎری ]ﯾﺎ ﺑﺎزمنﺎﯾﯽ[ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد و از آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬و ﻻﯾﻪﻫﺎی ﭘﯿﺸﯿْﻦ ﭼﺎرﭼﻮبﻫﺎی‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪهای‪ ،‬ﮐﻪ ازﻗﺒﻞ وﺟﻮد داﺷﺘﻪاﻧﺪ )ﻣﻮاﻧﻊ و ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ(‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮاِت ﺑﻌﺪی ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻓﻮﮐﻮ‪ ،‬روﺷﯽ را ﺑﮑﺎر ﻣﯽﮔﯿﺮم ﮐﻪ »ﻣﻌﻄﻮف اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺸِﻒ ﻗﻮاﻋِﺪ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی‪ 3‬ﮐﻪ ﮔﻔﺘامنﻫﺎی ﺧﺎص را ﺑﻪ اﯾﺠﺎِد اﻟﮕﻮﻫﺎی‬ ‫ﺧﺎص اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺳﻮق ﻣﯽدﻫﺪ« )‪ .(Jessop, 1986, p. 4‬آﻧﮕﺎه ﮐﻪ ﻣﯽﮐﻮﺷﻢ رواﺑﻂ ﴐوری اﻣﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮ و ﺗﮑﺮارﺷﻮﻧﺪه ﻣﯿﺎن ﭼﺎرﭼﻮبﻫﺎی‬ ‫اﺟﺘامﻋﺎً ﺑﺮﺳﺎﺧﺘﻪی ﮔﻔﺘامن و ﺗﻐﯿﯿﺮات در رواﺑﻂ ﻣﺎدی و اﺟﺘامﻋﯽ ﴎﻣﺎﯾﻪداری را واﮐﺎوی منﺎﯾﻢ‪ ،‬از ﻣﯿﺪان ﻓﻮﮐﻮﯾﯽ ﭘﺎ ﺑﯿﺮون ﻣﯽﮔﺬارم‪.‬‬ ‫‪ 1‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪای اﺳﺖ از ﻣنت زﯾﺮ‪:‬‬ ‫‪Huxley, Margo, Massey, Foucault and the Melbourne Metropolitan Planning Scheme, Environment and Planning‬‬ ‫‪A, 1989, Vol 21, pp. 659-661‬‬ ‫‪2‬‬ ‫’‪Planning scheme to uncover ‘slippages‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪Rules of formation‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪www.dialecticalspace.com‬‬ ‫ﻓﻀﺎ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ‪ ،‬ﺷامرهی ‪ ،۲۱‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪۱۴۰۰‬‬ ‫دوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﺑﻌﺪ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﺎرﺑﺮی زﻣﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ از دوﻟﺖ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ درﮔﯿِﺮ )ﺗﻼش ﺑﺮای( ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﺑﺮ ﺑﺮآﻣﺪﻫﺎی‬ ‫ﻓﻀﺎﯾِﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ اﺳﺖ‪ .‬اِﻋامِل ﮐﻨﱰلﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﻪ دﺳﺖ دوﻟﺖ از ﺧﻼل ﺳﺎزوﺑﺮگﻫﺎی ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‪ ،‬دﭘﺎرمتﺎنﻫﺎی‬ ‫زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺮراتﮔﺬاری‪ ،‬و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰِی ﻣﺸﺨْﺺ ﻣﺤﺼﻮِل ﺷﺒﮑﻪی ﭘﯿﭽﯿﺪهای از رواﺑﻂ و ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت‬ ‫ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶﻫﺎی اﺟﺘامﻋﯽ‪ ،‬ﮐﻨﱰل و ﺗﻮﻟﯿِﺪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪-‬ﺑﻮروﮐﺮاﺗﯿﮏ و ﺣﺮﻓﻪای‪/‬داﻧﺸﮕﺎﻫِﯽ داﻧﺶ )و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻗﺪرت( در‬ ‫درون ﴍاﯾﻂ ﻫﮋﻣﻮﻧﯿﮏ ﴎﻣﺎﯾﻪداری ﭘﺪرﺳﺎﻻر )ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ ﺑﻪ‪ .(Poulantzas, 1980 :‬ﮐﻞ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﮐﻨﺶﻫﺎی‬ ‫دوﻟﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻘﺮراتﮔﺬاری دوﻟﺘﯽ‪ ،‬در ﺳﺎﺧنت ﻻﯾﻪﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ و زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ دﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎر و ﺳﻄﻮح ﴎﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری‪ 4‬از دل آن ﴎﺑﺮﻣﯽآورد‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ و اﯾﺠﺎد اﻟﮕﻮﻫﺎی دو‪-‬ﺑُﻌﺪی‬ ‫ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی ﻣﻠﺒﻮرن ﻧﻈﺎم ﭘﻬﻨﻪﻫﺎ و ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی اراﺿﯽ ﺗﺨﺼﯿﺺﯾﺎﻓﺘﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ در ‪ 1954‬ﺑﺼﻮرت‬ ‫ﮔﺰارﺷﯽ دو ﺟﻠﺪی ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن اﻣﻮر ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی و ﻣﻠﺒﻮرن ﺑﯿﺮون آﻣﺪ )‪ .(MMBW, 1954‬دوﻟﺖ‪ ،‬ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ‬ ‫ﻣﻘﺮرات ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز و ﺳﻼﻣﺖ و ﺳﺎﯾﺮ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﯽ )ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﻣﻮﻗﺖ‪ 5‬ﻣﯽﺷﻮد( در ﺗﻨﻈﯿِﻢ ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫ﻣﺼﻨﻮع دﺳﺖ داﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ از اذﻋﺎِن رﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﺣﻮزهی ﮐﻨﱰلﮔﺮ ﯾﺎ ﻗﻠﻤﺮو داﻧﺸِﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی« ﺧﱪی ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫آن ﺳﺎزوﮐﺎِر ﮐﻨﱰﻟْﯽ ﺑﻪ ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮏﴎی ﻧﻘﺸﻪ و ﯾﮏ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ‪ 6‬ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ آن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﺪ و‬ ‫درﺑﺮدارﻧﺪهی ﺗﻌﺎرﯾﻒ‪ ،‬ﺗﺨﺼﯿﺺ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬و ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻬﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮای ﺗﻨﻈﯿِﻢ ﻓﻀﺎﯾﯽ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪی ﻣﻠﺒﻮرن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﺣﺪود و ﺛﻐﻮِر ﮔﻔﺘامن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻤﱰ‪» ،‬ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی«‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﺳﺎﺧِنت ﻗﺴﻤﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘامن ﮐﻪ ﭘﯿﺸﱰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺑﻮروﮐﺮاتﻫﺎﯾﯽ در ﺳﻄﺢ دوﻟﺘﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﯾﮕﺎه ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻨﺎﺳِﺐ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﭘﻬﻨﻪﻫﺎ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻗﺪرت ﻣﺸﺨﺼﯽ اﻋﻄﺎ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫اﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻌﯿﺎری‪ ،‬ﺗﻌﺎرﯾِﻒ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی زﻣﯿﻦ در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪی ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰْی آﺷﻔﺘﻪ‪ُ ،‬دوری‪ ،‬و ﺑﯽرﺑﻂ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎی دوﻟﺘﯽ‬ ‫)ﻧﻈﯿﺮدﺳﺘﻪﺑﻨﺪی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺻﻨﺎﯾﻊ اﺳﱰاﻟﯿﺎﯾﯽ( ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﮐﺎرﺑﺮی زﻣﯿﻦ ﻓﻘﻂ ارﺗﺒﺎط اﻧﺪﮐﯽ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدیای دارﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﭘﻬﻨﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای آﻧﻬﺎ ﺗﺨﺼﯿﺺ داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﯽرﺑﻂﺑﻮدنﻫﺎ در ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺗﺪوﯾﻦﺷﺪهی دوﻟﺘﯽ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖاﻧﺪ‪ :‬ﺧﺎﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی داﻧﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﮐﻨﱰِل ﮐﺎرﺑﺮی زﻣﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد ﺑﻪ داﻧﺶ در ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‪ ،‬ﻣﻌامری‪ ،‬ﭘﯿامﯾﺶ‪ ،‬ﻋﻤﺮان‪ ،‬و ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﻣﺎ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﮐﻨﱰل ﭼﯿﻨِﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدی در ﻓﻀﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﻓﻮﮐﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯽاﻟﻈﺎﻫﺮ ﯾﮏ »اﭘﯿﺴﺘﻤﻪ« ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺑﺴﱰِ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘامﻋِﯽ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮیاش‬ ‫ﴎﺑﺮآورده‪(.‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪﻧﮕﺎری ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎر‬ ‫ﻋﻠﯽاﯾﺤﺎل‪ ،‬اﯾﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎی رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﮐﺎرﺑﺮی زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ﻋﻠﯽاﻟﻈﺎﻫﺮ از ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدِی زﯾﺮﯾِﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺎن )‪ (Massey, 1984, p. 99‬ﺟﺪا‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ واﻗﻊ ﺑﺎزﺗﺎِب ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﴍاﯾﻂ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺗﻮﺳﻌﻪی ﺷﻬﺮِی ﺳﺎلﻫﺎی ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪْی‬ ‫اﻧﻮاع ﺧﺎﺻﯽ از ﴎﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری را ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎﺻﯽ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺮد و ﻓﺮﺿﺶ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ از ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫‪4‬‬ ‫‪Surfaces of investment‬‬ ‫‪De facto‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪Ordinance‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪www.dialecticalspace.com‬‬ ‫ﻓﻀﺎ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ‪ ،‬ﺷامرهی ‪ ،۲۱‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪۱۴۰۰‬‬ ‫در آن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻀﻮر ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﻣﻨﺪرج در ﻃﺮح درﺑﺎرهی اﯾﻨﮑﻪ ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮد‬ ‫را در اﯾﻦ ﻣﮑﺎنﻫﺎی ﻣﺘامﯾِﺰ ﺷﻐﻠﯽ ﺑﺼﻮرت روزاﻧﻪ ﺣﺎﴐ ﮐﻨﺪ اﺷﺎره ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻫﺎروی )‪ ،1985‬ص‪ (128 .‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ »‪...‬‬ ‫ﮔﺴﱰهی ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎزار ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺷﻬﺮی واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻨﻪی ﺳﻔﺮ از ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪی ﴍاﯾﻂ‬ ‫اﺟﺘامﻋﯽ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪«. ...‬‬ ‫در ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﻼﻧﺸﻬﺮی ﻣﻠﺒﻮرن‪ ،‬داﻣﻨﻪی ﺳﻔﺮ روزاﻧﻪی ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﯿﺎن ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ و ﮐﺎری ﭘﺪﯾﺪهی ﻣﺴﻠﻢ‪-‬ﻓﺮضﺷﺪهای‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺗﻘﺴﯿِﻢ ﻣﺘﻨﻮع و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﺘﻔﺮِق‪ 7‬ﮐﺎر را در درون ﻣﻨﻄﻘﻪی ﺷﻬﺮی ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰْی ﺑﺎزﺗﺎِب‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﻔﺮوض و ﻣﻄﻠﻮب ﮐﺎر ﺑﻮد و ﻣﺪام آن را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮیﻫﺎی دروﻧﯽ اﯾﻦ‬ ‫اﻟﮕﻮﯾﺎﺑﯽﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﮑﺮد‪.‬‬ ‫ﺗ ﻘ ﺴ ﯿﻢ ﻫ ﺎ ی ﺟ ﻨ ﺴ ﯿ ﺘ ﯽ ﻓ ﻀ ﺎ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﻃﺮح ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی ﺗﺮﺳﯿﻢ منﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی آﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮیﻫﺎی ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ﺳﺎﺧﺖﯾﺎﻓﺘﻪای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫در ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪی ﺷﻬﺮی ﺑﺎزﺗﺎب ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻨﻈﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮیﻫﺎی ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ »اﭘﯿﺴﺘﻤﻪﻫﺎی« ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻠﻘﯽ ارزش ﻧﯿﺮوی ﮐﺎِر ﺑﺪون ﺣﻘﻮق و ﺟﺎﯾﮕﺎه زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﻀﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺻﻠﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی »ﮐﺎر« و »ﻏﯿﺮﮐﺎر« ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺎوی در ﮐﺎِر ﺑﺎ ﺣﻘﻮق و ﺑﯽﺣﻘﻮق دﺧﯿﻞ ﻣﯽﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﯿﻠﯽ ﴎﯾﻊ روﺷﻦ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺳﻔﺮ روزاﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺮﯾﺪ‪ ،‬و رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﯿﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﺧﺮﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺪارس‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘامع‪ ،‬و ﻣﺤﻞ ﮐﺎرﻫﺎ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﻀﺎﯾﯽ از ﻫﻢ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ دارﻧﺪ )‪ ،(Harman, 1983‬ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی زﯾﺎدی در ﺑﺮ ﻣﯽداﺷﺖ ﮐﻪ ﴎﻣﺎﯾﻪ ﯾﺎ دوﻟﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻮرش را ﻣﯽﮐﺸﯿﺪ‪ .‬ازآﻧﺠﺎﮐﻪ ﺗﺼﻮر‬ ‫ﻣﯽرود دﺳﺘﻤﺰد ﻣﺮد ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻮابﮔﻮی ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر اﺳﺖ‪ ،‬و ازآﻧﺠﺎﮐﻪ دوﻟﺖ زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮی را ﺗﺄﻣﯿﻦ‬ ‫منﻮده اﺳﺖ‪ ،‬از زﻧﺎِن ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮِل ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿِﺪ ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ و ﮐﺎر را‪،‬‬ ‫ﮐﻪ اﺳﺘﻮار ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ ﭘﺪرﺳﺎﻻراﻧﻪ و ﴎﻣﺎﯾﻪداراﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻔﮑﯿِﮏ ﻗﺎﻧﻮﻧِﯽ ﺳﮑﻮﻧﺖ از ﮐﺎر ﴏﻓﺎً ﻣﺤﺼﻮِل‬ ‫اﺳﺘﺜامر ﻧﯿﺮوی ﮐﺎر زﻧﺎن و اﯾﺠﺎد ﺑﺎزارﻫﺎی ﮐﺎر دوﮔﺎﻧﻪ و ﺗﻔﮑﯿﮏﺷﺪه ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدی در ]ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی[ آن ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬ ‫در ﺧﺎﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺼﻮﯾﺮی ﮐﻪ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ را ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ارﺗﻘﺎء »ﻣﻄﺒﻮﻋﯿﺖ« ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫)ﯾﻌﻨﯽ ارزشﻫﺎی ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ(‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻮدای ﭘﺪرﺳﺎﻻراﻧﻪی آرﻣﺎن زﯾﺒﺎﯾِﯽ‪» 8‬ﭼﺸﻢاﻧﺪازی ﮔﺮم و ﺑﺎﺻﻔﺎ«‪ 9‬اﺳﺖ )‪.(Davidoff et al, 1976‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾِﺮ ﺣﻮﻣﻪﻧﺸﯿﻨﯽ را‪ ،‬در ﻣﻘﺎم واﮐﻨﺸﯽ ﺑﻪ ﴎﻣﺎﯾﻪداری ﺻﻨﻌﺘﯽ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان »ﻫﻤﺘﺎی ﺳﻌﺎدت و ﺻﻔﺎی ﺧﺎﻧﻪ و اﺟﺘامع روﺳﺘﺎﯾﯽ ‪...‬‬ ‫ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﻫﻢﭘﯿﻮﻧﺪی از ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻗﺪرِت آرﻣﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ« )‪ .(Dresser, 1978, p. 558‬زﻧﺎن رﺋﯿﺲ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻘﺶﺷﺎن‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎﯾﯽ اﻣﻦ و آرام ﺑﺮای ﻣﺮدان اﺳﺖ‪» .‬ﻣﮑﺎن« آرﻣﺎﻧﯽای ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﮑﻮن و ﺳﺎزش و ﺗﺒﻌﯿﺖ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽﮔﺬارد‪،‬‬ ‫و واﻗﻌﯿِﺖ آﻧﭽﻪ »ﺧﺎﻧﻪ« و »ﻣﺤﻠﻪ« ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﺑﺎزمنﺎﯾﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﯾﺎ ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻫﻢ در ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﺮای ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی ﻣﺤﻞ ﮐﺎر‪ ،‬ﻧﻈﯿﺮ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی ﺗﺠﺎری‪ ،‬اداری‪ ،‬ﯾﺎ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎ واﺿﺤﺎً اﮐرث ﺷﮑﻞﻫﺎی ﺧﺮدهﻓﺮوﺷﯽ را ﺣﺬف ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺟﻨﺴِﯽ ﮐﺎر‪ ،‬زﻧﺎن را وادار ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﻔﺮﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﯾﺎ ﻓﺮدی را ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﻧﺎﻫﺎر ﻣﻮﮐﻮل ﮐﻨﻨﺪ )ﮐﻪ ﺑﺮای آن زﻣﺎن ﺳﻔﺮ ﮐﺎﻓﯽای ﻧﯿﺴﺖ( ﯾﺎ ]ﺗﻌﻄﯿﻼت[‬ ‫»آﺧﺮ ﻫﻔﺘﻪ« را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﺎن‪-‬ﻓﻀﺎی ﮐﺎر ﺧﺎﻧﮕﯽ زﻧﺎن ﺗﺪاوم ﺑﺨﺸﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﭘﺪرﺳﺎﻻراﻧﻪ و ﴎﻣﺎﯾﻪداراﻧﻪی ﭘﺲ ﭘﺸِﺖ‬ ‫ﻗﻮاﻧﯿِﻦ ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪی‪ ،‬ﺟﺪاﯾﯽﻧﺎﭘﺬﯾﺮِی زﻣﺎن‪-‬ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﻫﺎی »ﺧﺎﻧﻪ« و »ﮐﺎر« ﺑﻪﮐﻞ ﺑﻪ رﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ منﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪Spatially-disjointed‬‬ ‫‪beau ideal‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪Landscape with figures‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪www.dialecticalspace.com‬‬ ۱۴۰۰ ‫ ﭘﺎﺋﯿﺰ‬،۲۱ ‫ ﺷامرهی‬،‫ﻓﻀﺎ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ‬ ...ً‫ ﻋﺠﺎﻟﺘﺎ‬-‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪی‬ ‫ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻫﻢ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ؛ و ﭘﯿﮑﺮﺑﻨﺪیﻫﺎی دامئﺎً ﻣﺘﻐﯿِﺮ‬،‫ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﺟﺘامﻋﯽ‬ ‫ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺗﺄﮐﯿﺪات و ﺳﺎزش و‬،‫ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺣﺎدث و ﺑﺎ ﺗﺄﺧﯿﺮﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ‬-‫ ﻗﺪرت و ﮐﻨﱰل راه ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬،‫داﻧﺶ‬ ‫ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ دﯾﮕﺮی ﻧﻈﯿﺮ متﻬﯿﺪاِت‬،‫ ﺑﺮ روی ﺑﻨﯿﺎِد ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪِی ﮐﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﺗﻘﺴﯿﻢﻫﺎی ﻏﯿﺮﻋﺎدﻻﻧﻪی ﻓﻀﺎﯾِﯽ ﮐﺎر‬.‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ‬ ‫ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾﻦ ﻻﯾﻪﻫﺎی‬.‫ ﴎﭘﻮش ﻧﻬﺎده ﻣﯽﺷﻮد‬،‫ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای اﺳﱰاﺗﮋیﻫﺎی ﺗﺤﻮل دارﻧﺪ‬،«‫ﺻﻮری ﺑﺮای »ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ 10 .‫ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺨﺶ دوم ﻧﺴﺨﻪی ﻣﺒﺴﻮط اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ‬،‫ﻫﻢﭘﯿﻮﻧِﺪ ﻣﻘﺮرات ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ و ﭼﻪ اﺛﺮات ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ و ﺑﺎﻟﻘﻮهای داﺷﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣ ﻨﺎﺑ ﻊ‬ Foucault, M., 1974, The Archeology of Knowledge (Tavistock Publication) Harman, E, 1983, ‘Capitalism, Patrirchy and the city’, in Women, Social Welfare and the State in Australia., Eds C Baldock, B Cass (Allen and Unwin, Sydney), pp. 104-129. Massey, D., B., 1984, Spatial Divisions of Labour (Macmillan, London). Warde, A., 1985, ‘ Spatial Change, politics and division of labour’, in Social Relations and Spatial Structure, Eds D Gregory, J, Urry (Macmillan, London), pp. 190-212. Jessop, B, 1986, ‘Poulantzas and Foucault on power and strategy’ unpublished manuscript, Unioversuty of Essex, Wivenhoe Park, Colchester CO4 3SQ, England. Poulantzas, N, 1980, State, Power, Socialism (Verson, London). MMBW, 1954, Melbourne Metropolitan Planning Scheme, Melbourne Metropolitan Baord of Works, Melbourne. Harvey, D., 1985, The Urbanization of Capital (Basil Blackwell, Oxford). Davidoff, L, L’Esperance, J., Newby, H, 1976, ‘Landscape with Figures: home and community in English society’, in The rights and Wrongs of Women, Eds J Mitchell, A Oakley (Penguin Books, Harmondsworth, Middx), pp. 139-175. Dresser, M, 1978, ‘Review essay: landscape with figures’ International Journal of Urban and Regional Research, 2: 558-563 .‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪي ﻣﺒﺴﻮط ﻫﺎﮐﺴﻠﯽ ﻧﺸﺪم‬ www.dialecticalspace.com 10 4