Osmanlı gazelinin değişimi: Gazelde kaba dil, müstehcen ima ve açık cinsellik ifadesiyle mizah ve alaycı yergi, In: Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları XIII, Hicve revâ, mizaha mâyil: güldürücü metinleri anlamak. Haz. H. Aynur, M. Çakır, H. Koncu, A. E. Özyıldırım, İstanbul: Klasik, 2018, s. 52-93.

Özet Divan şiirinde redif ahengi sağlama ve anlatımı güçlendirme özellikleri ile önem taşır. Aynı redifin kullanıldığı çok sayıda gazel mevcuttur. Bu makalede araştırmalarımız sonunda divan ve şiir mecmualarında tespit ettiğimiz "gazel" redifli on bir gazelin metni ve muhtevaları hakkında bilgi verilmektedir. • Anahtar Kelimeler Divan şiiri, gazel, redif • Abstract In Classical Turkish literature, redif has a great importance due to its features of providing harmony and strenghthening expression. There are many gazels which have the same redif. In this paper, the text and information is given about the contents of eleven gazels that contain "gazel" redif, which are determined from divans and collections of poems. •

Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi

Osmanlı Devleti’nin 14. yüzyıldan itibaren kademeli bir ilerleyişle Rumeli ve Balkan coğrafyasında etkili olmaya başladığı bilinmektedir. Belgrat, Bosna, Filibe, Manastır, Mostar, Priştine, Prizren, Saraybosna, Serez, Sofya, Üsküp, Vardar Yenicesi gibi şehirlerde Osmanlı kültürü etkisinde oluşan edebî muhitlerde önemli sanatçılar yetişmiştir. Bu sanatçılar, Anadolu ile Balkan coğrafyası arasında gönül köprüleri kurarak ana çizgileriyle müşterek bir dünya görüşünün ve edebî anlayışın ortaya konduğu eserler vermişlerdir. Bu sanatçıların eserlerinin önemli bir kısmı bugün ilim camiasına kazandırılmış, çoğu üzerinde farklı içerikte çalışmalar yapılmıştır. Bununla birlikte yapılan yeni çalışmalarla ortaya konan eserler, hâlen hayatları ve eserleriyle ilim âlemine tanıtılmayı bekleyenler olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda şiir mecmûalarının ilim dünyasında bilinmeyen şair ve şiirlerin tespitinde ne denli önemli olduğu, klasik edebiyatla ilgili çalışma yapanların malumudur. Bu çalışmada ...

Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 2020

Öz Osmanlı toplumunun kamusal ve özel alan kavramlarını nasıl anlamlandırdığını tespit etmenin en doğru yolu hiç şüphesiz toplumu oluşturan bireylerin bu kavramları nasıl tanımladıklarını açıklamakla mümkün olacaktır. Bu tanımlara ulaşmak için ise şer'iye sicili olarak bilinen, kadılar tarafından tutulan ve mahkeme tutanakları olarak ifade edilen kayıtların satır aralarına bakmak gerekir. Mahkeme tutanakları bireyin gündelik yaşamının ipuçlarını yansıtması ve toplumun sesinin en çok duyulduğu metinleri içinde barındırması bakımından mahrem ve kamusal alan kavramlarının açıklanmasında oldukça kullanışlı kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda bu çalışmada mahkeme tutanaklarından alınan örnek bir olay üzerinden iki kişi arasında yaşanan mahrem bir olayın kamusal alana taşınması süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu değerlendirmeyi sağlıklı ve işlevsel kılmak amacıyla Osmanlı taşrasında hukukun işleyiş biçimi ve mahalle denetimi gibi birtakım faktörler de göz önünde bulundurulmuştur. Abstract The best way to determine how Ottoman society uses the concepts of public and private sphere would undoubtedly be possible by explaining how the individuals constituting the society define these concepts. In order to reach these definitions, it is necessary to read between the lines of the records, which are known as sheriyya registry, kept by the kadis (Muslim judges) and expressed as court records. Court proceedings, in which the voice of the society is heard and the clues on the daily lives of individuals are reflected, can be considered as very useful sources for explaining the concepts of private and public space. In this context, this study aimed to evaluate the process of transferring a private event between two people to the public space through a case study taken from court records. Furthermore, in order to make this assessment healthy and functional, a number of factors such as the functioning of the law and neighborhood supervision in the Ottoman provinces were taken into consideration.

Öz Bozkır kültürünün temsilcileri olan Türkler tarih sahnesine çıktıkları ilk zamanlardan itibaren tanınmış bir kavimdir. Çin'den Tuna'ya kadar geniş bozkır sahasında at koşturan bu kavim büyük işler başarmıştır. Eski Türk devletlerinin güçlü olmalarında liderlerinin katkısı oldukça fazladır. Türkler idari sistemlerinin en üst katmanında bulunup devleti yöneten kişilere "kağan" ismini vermişlerdir. Kağan, Tanrı tarafından kut verilerek seçilir ve bu durum Türklerdeki yöne-tim biçiminin özgünlüğünü gösteren bir inançtır, diyebiliriz. Devletin iyi yönetilmesi Tanrının verdiği kutun sahiplenip ona göre kağanın görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi ile mümkündür. Bu yapılmadığı takdirde yöneticilere verilen kut geri alınırdı. Türk devletlerinin geleceğini genel olarak yöneticilerin iyi-kötü vasıfları belirlerdi. İyi vasıflı bir yönetici bilge, akıllı ve cesur olma özelliklerine sahiptir. Bu sebeple tarihte Mete Han, Attila, Mukan Kağan, İlteriş Kağan, Bilge Kağan, Moyun-Çor Kağan gibi yöneticile-rin devletlerini güçlendirdiklerinden bahseder ve milli kahraman olarak dillendiririz. Türk milletinin başarılı kağanları milletin huzur içinde yaşamalarını sağlamışlardır. İda-reciliği zayıf kağanlar milletin talihinin kötüye gitmesine sebep olmuşlardır. Anahtar Kelimeler Türk, Kağan, Yazıt, Kahraman, Bilge THE QUALIFICATIONS and DUTIES of KHAGAN in OLD TURKIC INSCRIPTIONS Abstract Turks, who are the representatives of the steppe culture, have been a notable tribe since they first appeared on the stage of history. This tribe, dominated a wide area of moorland among China and Danube River, has accomplished great tasks. The leaders of ancient Turkic states had significant contributions to the might of those states. Turks named those people who were at the top of the administrative system and ruled the state as "khagan". Khagans were chosen by the god (Tengri) 

Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 2020

Öz Osmanlı toplumunun kamusal ve özel alan kavramlarını nasıl anlamlandırdığını tespit etmenin en doğru yolu hiç şüphesiz toplumu oluşturan bireylerin bu kavramları nasıl tanımladıklarını açıklamakla mümkün olacaktır. Bu tanımlara ulaşmak için ise şer'iye sicili olarak bilinen, kadılar tarafından tutulan ve mahkeme tutanakları olarak ifade edilen kayıtların satır aralarına bakmak gerekir. Mahkeme tutanakları bireyin gündelik yaşamının ipuçlarını yansıtması ve toplumun sesinin en çok duyulduğu metinleri içinde barındırması bakımından mahrem ve kamusal alan kavramlarının açıklanmasında oldukça kullanışlı kaynaklar olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda bu çalışmada mahkeme tutanaklarından alınan örnek bir olay üzerinden iki kişi arasında yaşanan mahrem bir olayın kamusal alana taşınması süreci değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu değerlendirmeyi sağlıklı ve işlevsel kılmak amacıyla Osmanlı taşrasında hukukun işleyiş biçimi ve mahalle denetimi gibi birtakım faktörler de göz önünde bulundurulmuştur. Abstract The best way to determine how Ottoman society uses the concepts of public and private sphere would undoubtedly be possible by explaining how the individuals constituting the society define these concepts. In order to reach these definitions, it is necessary to read between the lines of the records, which are known as sheriyya registry, kept by the kadis (Muslim judges) and expressed as court records. Court proceedings, in which the voice of the society is heard and the clues on the daily lives of individuals are reflected, can be considered as very useful sources for explaining the concepts of private and public space. In this context, this study aimed to evaluate the process of transferring a private event between two people to the public space through a case study taken from court records. Furthermore, in order to make this assessment healthy and functional, a number of factors such as the functioning of the law and neighborhood supervision in the Ottoman provinces were taken into consideration.

Bu çalışmada Fars ve Türk edebiyatlarında mesnevi türü, lirik parçalar, özellikle gazel ihtiva etmesi bakımından ele alınıp değerlendirilecek ve bir takım yargılara varılacaktır. Hâssaten aşk mesnevileri üzerine değerlendirmelerde bulunulan bu çalışmada gazel ihtiva eden ilk dönem Fars mesnevileri incelenecek, mesnevi hakkında bilgi verildikten sonra gazellerin hangi hadiselerde karşımıza çıktığı belirtilecek; yeri geldikçe mesneviler, Türk edebiyatındaki taklit eseri ile mukayese edilecektir. Fars edebiyatında Nizâmî’nin de etkisiyle pek ilgi görmemiş olan gazel ekleme geleneğinin Türkçe aşk mesnevilerinin alâmet-i fârikası olduğu tesbiti yapılacak ve ilk Türkçe aşk mesnevilerinden itibaren Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn’una kadar mesnevilerin seyri ve kademe kademe karşımıza çıkan yenilikler mesneviler üzerinden değerlendirilecek ve çalışmanın sonunda, mesnevilerde gazel kullanımının Fars edebiyatında devam etmemiş olmasına rağmen Türk edebiyatında itibar görmesinin nedenleri üzerinde durulacaktır.

Mizahi Bir Tip İncelemesi: Murtaza, 2020

Institutions, powers, event sand people who are disrupted in societies are often criticized through humor. Humor is a type of art that reveals the ridiculous aspects of life. The elements of humor that ween counter in genres such as stories, novels, poems, comedy, and jokes can be published for the purpose of laughing as well as to explain certain ideas to the reader. The use of humor has also become widespread in Turkish literature since literary genre shave varied since the Tanzimat Period. As the literary genres increased, the types of humor began to differ and divide into different branches. Orhan Kemal's novel Murtaza appears as one of the most prominent examples of humor since it reflects the critique of authority and the tragicomic state of spiritual fragmentation after the Second World War. Orhan Kemal, the prominent name of socialist realistic literature, works in many of his works in his works in contrast to his rich and poor counterparts. While giving this contrast with a critical view, he often uses humor elements. Murtaza is an in consistent type in many ways. It is an exemplary person of contradictions in the human psyche, social injustice and the concept of authority. It is possible to watch the effect of Murtaza, who sees herself with authority, in the novel. He tries to give the change process of the society over Orhan Kemal Murtaza's background to revolt against the authority. His diseased relationships reveal the social structure. Orhan Kemal shares this with the reader using humor elements. The purpose of this study is to reach an inference by examining the novel Murtaza in terms of humor