De streek tussen Aarschot, Leuven, Tienen en Diest is een land met heuvels en veel hagen, dikwijls gebruikt als omheining. Daarom heet deze streek zeer treffend het Hageland. De benaming is niet oud. Bij pater Fr. Claes (Naamkunde, 1987) staat de oudst bekende attestatie uit 1528: het Hagelant.

Ook de landstreek tussen Brussel en Ninove, in het noorden begrensd door het Land van Asse en in het zuiden door Edingen aan de taalgrens, heeft een aparte benaming: het Pajottenland. De naam is jonger dan die van het Hageland.

De Lennikse advocaat F.J. De Gronckel gebruikte het woord, onder het pseudoniem Franciscus Josephus Twyfelloos, in een romantisch en ludiek geschrift, getiteld 't Payottenland zoo als het van onheugelyke tyden gestaen en gelegen is. De tekst verscheen eerst als losse afleveringen in 1845, maar de bekendste verzameling werd als 3e druk in Brussel uitgegeven in 1852. De guitige advocaat vond het woord uit als tegenhanger van het rond 1840 onder Leuvense studenten bekende Kerlingaland en plagieerde hiervoor zelfs het Kerelslied. De naam payot bestond al in 1789 en betekende huurling bij het Oostenrijkse leger. Een affiche met de naam payotten werd in het woelige jaar 1789 opgehangen aan de deur van de paterskerk in Turnhout, zoals we lezen bij Jan Lindemans in Eigen Schoon en de Brabander van 1926.

Payot was oorspronkelijk de Waalse benaming voor een soldaat uit de eigen streek, in tegenstelling tot de vreemde Oostenrijkse soldaten. Het woord is een afleiding van pays streek met het Frans suffix -ot en betekent dus streekgenoot en bij uitbreiding streekgenoot in het leger. De betekenis viel ongeveer samen met piot, (al in 1709 uit Frans piote, V.Dale), een algemeen bekend gewestelijk woord voor een infanterist of gewone soldaat. In Tienen is de Piottengang het straatje dat van de Broekstraat loopt naar de Kazerne of de nieuwe Arena.


Dr. P. Kempeneers.

Bron afbeelding schilderij: Frans-Jozef De Gronckel. Promotor van het Pajottenland. Foto Piet De Decker.