Xem mã nguồn của Guam

{{Thông tin quốc gia
|Tên chính = Lãnh thổ Guam<br />''Guåhan''
|Tên = Guam
|Lá cờ = Flag of Guam.svg
|Huy hiệu = Seal of Guam.svg
|Bản đồ = Guam on the globe (Southeast Asia centered) (small islands magnified).svg
|Khẩu hiệu = "Tånó I' Man Chamorro" {{small|"Lãnh thổ cua người Chamorro"}}
|Quốc ca = "[[Stand Ye Guamanians|Fanohge Chamoru]]"<br><small>"Đứng lên hỡi người Guam"</small><br>""[[The Star-Spangled Banner]]"<br>{{center|[[Tập tin:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]}}
|image_map = Guam on the globe (small islands magnified) (Polynesia centered).svg
|Ngôn ngữ chính thức = [[Tiếng Anh]] và [[tiếng Chamorro]] 
|Dân tộc = {{unbulleted list
 | 37,3% [[người Chamorro]]
 | 26.3% [[người Philippines]]
 | 9,4% người đa chủng
 | 7,1% người da trắng
 | 7,0% người [[Chuuk]]
 | 2,2% người Hàn Quốc
 | 1,6% người Trung Quốc
 | 1,6% người Palau
 | 1,5% người Nhật
 | 1,4% người [[Pohnpei]]
 | 4,6% khác
}}
| ethnic_groups_year = 2015<ref name="CIA Factbook">{{chú thích web |title=Australia-Oceania:: Guam (Territory of the US) |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html |website=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |access-date =ngày 26 tháng 8 năm 2015 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203005453/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html |archive-date=ngày 3 tháng 12 năm 2013 |df=mdy-all }}</ref>
| religion = 75% [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo]] <br> 17.7% [[Kháng Cách]] <br> 1.7% không liên kết <br> 5.6% tôn giáo khác
| religion_year = 2010<ref name="Religion"/>
| demonym = [[người Chamorro|Người Guam]]
| membership = Hoa Kỳ
| membership_type = [[Quốc gia có chủ quyền]]
| government_type =[[cộng hòa|Cộng hòa theo hiến pháp]] [[Các lãnh thổ chưa hợp nhất của Hoa Kỳ|theo lãnh thổ]] [[Tổng thống chế|quản lý bởi tổng thống]]
|Thủ đô = [[Hagåtña, Guam|Hagåtña]] 
|Vĩ độ= |Vĩ độ phút= |Hướng vĩ độ= |Kinh độ= |Kinh độ phút= |Hướng kinh độ=
|Kiểu khu dân cư lớn nhất = Làng
|Khu dân cư lớn nhất = [[Dededo, Guam|Dededo]] 
|Chức vụ 1 = [[Tổng thống Hoa Kỳ|Tổng thống]]
|Viên chức 1 = [[Joe Biden]]
|Chức vụ 2 = [[Danh sách Thống đốc Guam|Thống đốc]]
|Viên chức 2 = [[Eddie Calvo]]
|Đứng hàng diện tích = 192
|Độ lớn diện tích = 1 E8
|Diện tích km2 = 541.30
|Diện tích dặm vuông = 209.85
|Phần nước = không đáng kể
|Dân số ước lượng =162.742
|Đứng hàng dân số ước lượng = 
|Năm ước lượng dân số = Năm 2016
|Dân số = 159,358
|Năm thống kê dân số = 2010
|Mật độ = 299
|Mật độ dân số dặm vuông = 
|Đứng hàng mật độ dân số = 
|GDP PPP = 4,88 tỉ USD
|Xếp hạng GDP PPP = 
|Năm tính GDP PPP = 2013
|GDP PPP bình quân đầu người = 30.500 USD
|Xếp hạng GDP PPP bình quân đầu người = 35
|HDI = 0,901 <ref>[https://www.unescap.org/pdd/publications/workingpaper/wp_09_02.pdf Filling Gaps in the Human Development Index] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111005100501/https://www.unescap.org/pdd/publications/workingpaper/wp_09_02.pdf |date=ngày 5 tháng 10 năm 2011 }}, United Nations ESCAP, February 2009.</ref>
|Đứng hàng HDI = 
|Năm tính HDI = 2008
|Cấp HDI = rất cao
|Đơn vị tiền tệ = [[đô la Mỹ]]
|Mã đơn vị tiền tệ = USD
|Mã quốc gia = GU
|Múi giờ = [[Giờ chuẩn Chamorro]]
|UTC = +10
|Múi giờ DST = (không có)
|UTC DST = 
|Tên miền Internet = [[.gu]]|languages_type = [[Ngôn ngữ quốc gia]]
|languages = [[Tiếng Kujargé]]<ref name="language"/>
|Mã điện thoại = +1 671
|Ghi chú 1 = Ước tính năm 2000.
}}

'''Guam''' ({{IPAc-en|audio=en-us-Guam.ogg|ˈ|ɡ|w|ɑː|m}}; [[tiếng Chamorro|Chamorro]]: ''{{lang|ch|Guåhån}}'' {{IPA-ch|ˈɡʷɑhɑn|}}), tên chính thức là '''Lãnh thổ Guam''', là một hải đảo nằm ở miền tây [[Thái Bình Dương]] và là một [[Các lãnh thổ chưa hợp nhất của Hoa Kỳ|lãnh thổ có tổ chức nhưng chưa hợp nhất]] của [[Hoa Kỳ]]. [[Người Chamorros]], cư dân bản thổ của Guam là nhóm người đầu tiên sinh sống tại hòn đảo khoảng 6.000 năm về trước. Guam là hòn đảo lớn nhất ở vị trí cực nam của [[Quần đảo Mariana]]. Thủ phủ của đảo là [[Hagåtña, Guam|Hagåtña]], trước đây viết là "Agana". Kinh tế của Guam chủ yếu dựa vào [[du lịch]] (đặc biệt là từ [[Nhật Bản]], [[Hàn Quốc]] và [[Đài Loan]]) và các căn cứ quân sự của [[Hoa Kỳ]].

Guam nằm về phía Tây của [[Hawaii]] cách đó 6298&nbsp;km, về phía Đông của [[Philippines]] với khoảng cách 2058[[Kilômét|&nbsp;km]] và 3400[[Kilômét|&nbsp;km]] từ [[Bình Nhưỡng]], [[Triều Tiên]].<ref>[https://bazonline.ch/ausland/asien-und-ozeanien/warum-ausgerechnet-guam/story/31270413 Warum ausgerechnet Guam?] bazonline.ch, ngày 9 tháng 8 năm 2017</ref>

== Lịch sử ==
{{Chính|Lịch sử Guam}}
Nhà hàng hải [[người Bồ Đào Nha]] [[Fernão de Magalhães|Ferdinand Magellan]] phụng lệnh Vua [[Tây Ban Nha]] phát hiện ra đảo Guam năm [[1521]] trong chuyến đi vòng quanh Trái Đất. Sau đó Tướng [[Miguel López de Legazpi]] nhân danh vua [[Đế quốc Tây Ban Nha|Tây Ban Nha]] đã đến Guam và tuyên bố chủ quyền năm [[1565]]. [[Người Tây Ban Nha]] đặt nền cai trị thuộc địa Guam từ năm [[1668]] khi [[linh mục]] [[San Vitores]] sang Guam truyền giáo phổ biến đạo [[Công giáo]]. Lúc bấy giờ Guam cũng như toàn phần [[Quần đảo Mariana]] và [[Quần đảo Caroline]] phụ thuộc [[Philippines]] như một phần của xứ [[Đông Ấn thuộc Tây Ban Nha]]. Trong thời gian non 200 năm (1668-1815), Guam là trạm dừng chân quan trọng trên chặng hải hành của thương thuyền Tây Ban Nha từ [[México]] sang [[Philippines]]. Dưới sự cai trị của Tây Ban Nha, văn hóa Chamorro và các thổ dân nói chung chịu sự chi phối mạnh mẽ của văn hóa Tây Ban Nha.

[[Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ|Tây Ban Nha và Hoa Kỳ xung chiến]] vào cuối [[thế kỷ 19]], kết quả là Tây Ban Nha nhượng đứt Philippines và Guam cho Hoa Kỳ năm [[1898]]. [[Quần đảo Bắc Mariana]] thì [[Madrid]] bán cho [[Đức]] với giá 837.500 đồng vàng Đức. Hoa Kỳ từ đấy dùng đảo Guam làm trạm tiếp tế cho tàu chiến hải quân khi vượt [[đại dương]] đi lại sang Philippines.

Khi [[Chiến tranh thế giới thứ hai]] bùng nổ thì [[Quân đội Nhật Bản|Quân đội Đế quốc Nhật Bản]] tiến chiếm ngày [[8 tháng 12]] năm [[1941]]. Vì được dự đoán trước, Hoa Kỳ đã di tản phần lớn kiều dân khỏi đảo. Trước đó từ năm 1914 thời [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]] Nhật đã tiếp thu [[Quần đảo Bắc Mariana]] từ Đức và cai trị chiếu theo hiệp định [[Ủy thác Nam Dương]]. Thổ dân Chamorro từ [[Quần đảo Bắc Mariana]] được Nhật đưa đến Guam làm [[thông dịch viên]] cho lực lượng chiếm đóng Nhật Bản. Trong khi đó dân Chamorro ở Guam thì bị liệt vào thành phần địch quân. Cũng vì sự kiện này mà sau chiến tranh, dân Chamorro ở Guam mang mối thù với thổ dân từ Bắc Mariana mặc dù cả hai đều là người Chamorro.

Trong suốt thời giam bị chiếm đóng 31 tháng, dân Guam bị quân Nhật bắt người thì lao dịch, kẻ thì bị giết hại, giam cầm, có khi ép buộc cả phụ nữ phục vụ sinh lý cho Quân đội Nhật dưới dạng mại dâm, nhiều [[gia đình]] ly tán. Theo cuộc điều tra của [[Quốc hội Hoa Kỳ]] năm [[2004]] thì trong gần ba năm Nhật chiếm đóng, có khoảng một nghìn người ở Guam bị giết.

Ngày [[21 tháng 7]] năm [[1944]] Hoa Kỳ mở cuộc [[Trận Guam (1944)|tái chiếm Guam]], giao tranh ác liệt. Nhật phải rút lui, bỏ cả [[Quần đảo Bắc Mariana]].

===Sau đệ nhị thế chiến===
Sau chiến tranh, Hoa Kỳ thông qua [[Đạo luật Tổ chức Guam 1950]] nhằm thiết lập Guam như một [[Các lãnh thổ chưa hợp nhất của Hoa Kỳ|lãnh thổ chưa hợp nhất]] của [[Hoa Kỳ]]. Đây là cơ chế pháp lý cai trị Guam, thiết lập guồng máy hành chính và trao quyền [[quyền công dân|công dân]] Hoa Kỳ cho cư dân Guam. Thống đốc Guam được liên bang bổ nhiệm cho đến năm [[1968]], khi Đạo luật bầu cử thống đốc Guam cho phép bầu cử phổ thông chức vụ này <ref>{{chú thích sách|first=Robert F.|last=Rogers|title=Destiny's Landfall: A History of Guam|url=https://archive.org/details/destinyslandfall0000roge|year=1995|place=Honolulu|publisher=University of Hawaii Press}}</ref>. Vì Guam không phải là tiểu bang Hoa Kỳ, công dân Mỹ cư trú trên đảo Guam không được phép bỏ phiếu cho tổng thống và đại diện Quốc hội của họ là một thành viên không bỏ phiếu.<ref name="Rogers">{{chú thích sách |first=Robert F. |last=Rogers |title=Destiny's Landfall: A History of Guam |url=https://archive.org/details/destinyslandfall0000roge |location=Honolulu |publisher=University of Hawaii Press |year=1995 |isbn=978-0-8248-1678-0 |access-date =}}</ref> Tuy nhiên, họ có quyền bỏ phiếu cho các đại biểu đảng trong các cuộc bầu cử sơ bộ của tổng thống.<ref name="Curry">{{chú thích báo |url=https://www.nbcnews.com/id/24839059/ns/politics-decision_08/t/nominating-not-voting-president/#.V7dkFJgrK70 |publisher=[[NBC News]] |title=Nominating, but not voting for president: Clinton-Obama struggle spotlights Guam, American Samoa, Puerto Rico |first1=Tom |last1=Curry |date=ngày 28 tháng 5 năm 2008 |access-date =ngày 19 tháng 8 năm 2016 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160815080233/https://www.nbcnews.com/id/24839059/ns/politics-decision_08/t/nominating-not-voting-president#.V7dkFJgrK70 |archive-date=ngày 15 tháng 8 năm 2016 |df=mdy-all }}</ref>

Tháng Tư [[1975]] khi [[Sự kiện 30 tháng 4 năm 1975|Sài Gòn thất thủ]], Hoa Kỳ mở cuộc di tản bằng hàng không cũng như đường biển thì Guam được dùng làm chặng dừng chân đầu tiên của hơn 100.000 [[người Việt]] [[tị nạn|tỵ nạn]] đến đất Mỹ.<ref>[https://www.bbc.co.uk/vietnamese/regionalnews/story/2005/04/050418_chantroimoi.shtml Đọc lại Chân Trời Mới, tờ báo tị nạn đầu tiên] trên trang mạng của Đài BBC tiếng Việt, được truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2007.</ref> Chính nơi này cũng là nơi con [[Việt Nam Thương tín (tàu)|tàu ''Việt Nam Thương Tín'']] cập bến vào Tháng Chín năm 1975 sau khi thoát khỏi Việt Nam từ Tháng Tư. Ngày [[16 tháng 10]] chính con tàu này đã làm cuộc hành trình về Việt Nam chở 1.546 người Việt muốn hồi hương.

Guam là nơi tạm trú của 111.919 [[người Việt]] tỵ nạn <ref>[https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/2005/11/17/VietnameseInGuam_Truc/ Người Việt Nam định cư trên đảo Guam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080409192639/https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/2005/11/17/VietnameseInGuam_Truc/ |date=2008-04-09 }} trên trang của Đài Á châu Tự do, được truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2007</ref> trước khi [[Chính phủ Hoa Kỳ|chính phủ Liên bang Hoa Kỳ]] dàn xếp chuyển họ sang [[Bắc Mỹ]] định cư ở [[Hoa Kỳ]].

== Địa lý ==
[[Tập tin:North Guam from space.jpg|nhỏ|phải|150px|Phần phía bắc của Guam từ không gian]]
[[Tập tin:South Guam from space.jpg|nhỏ|phải|150px|Phần phía nam của Guam từ không gian]]
Guam nằm ở vị trí 13.5° bắc 144.5° đông và có diện tích là 210 [[dặm vuông Anh|dặm vuông]] (544 [[kilômét vuông|km²]]). Nó là đảo cận nam nhất của [[Quần đảo Mariana]] và là đảo lớn nhất trong Quần đảo [[Micronesia]]. Chuỗi đảo này được hình thành bởi các [[mảng kiến tạo]] [[mảng Thái Bình Dương|Thái Bình Dương]] và [[mảng Philippin|Philippines]]. [[Rãnh Mariana]], một vùng bị quằn sâu, nằm bên cạnh chuỗi đảo về phía đông. [[Challenger Deep]], điểm sâu nhất trên [[Trái Đất]], ở phía tây nam của Guam có độ sâu khoảng 35.797 [[ft (định hướng)|ft]] (10.911 mét). Điểm cao nhất tại Guam là [[Núi Lamlam]] cao 1.332&nbsp;ft (406 m). Đảo Guam dài 30 [[dặm Anh]] (48&nbsp;km) và rộng từ 4 dặm (6&nbsp;km) đến 12 dặm (19&nbsp;km). Thỉnh thoảng đảo bị [[động đất]] vì nó ở rìa phía tây của [[Mảng Thái Bình Dương]] và gần [[mảng Philippin]]es. Trong những năm vừa qua, các trận động đất có trung tâm chấn động gần Guam có cường độ từ 5,0 đến 8,7. Không như [[núi lửa]] [[Anatåhan]] tại [[Quần đảo Bắc Mariana]], Guam không phải là vùng núi lửa còn hoạt động. Tuy nhiên, vì hướng gió và gần Anatahan, các hoạt động núi lửa nhất là tàn tro đôi khi ảnh hưởng đến Guam.

Phần phía bắc của đảo có bình nguyên rừng với đất đá vôi và bờ đá san hô trong khi phía nam có những đỉnh núi lửa có thảo nguyên và rừng. Một bờ đá san hô bao quanh phần lớn đảo, trừ những nơi có vịnh cung cấp lối ra cho các con sông nhỏ và suối nước chảy từ các ngọn đồi xuống [[Thái Bình Dương]] và [[biển Philippines]]. Dân số của đảo tập trung nhiều nhất ở khu vực phía bắc và miền trung.

== Khí hậu ==
Khí hậu có nét [[nhiệt đới]]. Thời tiết thường nóng và rất ẩm và ít thay đổi nhiệt độ theo mùa. Nhiệt độ cao trung bình là 86[[Độ Fahrenheit|°F]] (30[[Độ Celsius|°C]]) và nhiệt độ thấp trung bình là 74°[[Độ Fahrenheit|F]] (24[[Độ Celsius|°C]]) với lượng mưa trung bình hàng năm là 96 [[inch]] (2.180&nbsp;[[mM|mm]]). Mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng sáu. Những tháng còn lại là mùa mưa. Tháng 1 và tháng 2 được xem là tháng mát nhất trong năm với nhiệt độ ban đêm khoảng từ 75 đến 70&nbsp;°F và thông thường có độ ẩm thấp hơn. Tháng dễ có [[bão]] nhất là tháng 10 và tháng 11. Tuy nhiên chúng cũng có thể xảy ra quanh năm.

Trung bình có ba cơn bão nhiệt đới và một cơn bão lớn đi qua Guam trong vòng 180 hải lý (330&nbsp;km) mỗi năm. Cơn bão có cường độ mạnh nhất đi qua Guam gần đây là [[Siêu bão Pongsona]] với sức gió gần trung tâm là 125 dặm một giờ đập vào Guam ngày [[8 tháng 12]] năm [[2002]] để lại sự tàn phá khủng khiếp. Từ sau [[Siêu bão Pamela]] năm [[1976]] các cấu trúc nhà cửa bằng gỗ đã được thay thế bằng các cấu trúc bê tông<ref>{{Chú thích web |url=https://www.rms.com/Catastrophe/Models/Guam.asp |work=Risk Management Solutions |tiêu đề=Guam Catastrophe Model |ngày truy cập=ngày 16 tháng 6 năm 2007 |archive-date = ngày 7 tháng 2 năm 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110207111227/https://www.rms.com/catastrophe/models/Guam.asp }}</ref><ref>{{Chú thích web |url=https://www.pacificworlds.com/guam/land/winds.cfm |tiêu đề = Winds |work=PacificWorlds.com |ngày truy cập = ngày 16 tháng 6 năm 2007}}</ref>. Trong [[thập niên 1980]], các cột điện bằng gỗ bắt đầu được thay thế bằng các cột chống bão bằng bê tông cốt thép. Trong [[thập niên 1990]], nhiều chủ nhà và cơ sở thương mải đã lắp đặt các cửa chống bão.

{{Weather box
|location = Guam ([[Sân bay quốc tế Guam]]) (1981–2010)
|single line = Y
|open = Y
|temperature colour = pastel
|Jan record high F = 94
|Feb record high F = 93
|Mar record high F = 93
|Apr record high F = 96
|May record high F = 94
|Jun record high F = 95
|Jul record high F = 95
|Aug record high F = 94
|Sep record high F = 93
|Oct record high F = 93
|Nov record high F = 92
|Dec record high F = 91
|year record high F = 96
|Jan high F = 86.3
|Feb high F = 86.3
|Mar high F = 87.2
|Apr high F = 88.4
|May high F = 88.8
|Jun high F = 88.8
|Jul high F = 88.0
|Aug high F = 87.5
|Sep high F = 87.6
|Oct high F = 87.9
|Nov high F = 87.8
|Dec high F = 86.8
|year high F = 87.6
|Jan mean F= 80.7
|Feb mean F= 80.5
|Mar mean F= 81.2
|Apr mean F= 82.5
|May mean F= 83.0
|Jun mean F= 83.1
|Jul mean F= 82.3
|Aug mean F= 81.9
|Sep mean F= 81.9
|Oct mean F= 82.2
|Nov mean F= 82.4
|Dec mean F= 81.6
|year mean F= 81.9
|Jan low F = 75.2
|Feb low F = 74.8
|Mar low F = 75.3
|Apr low F = 76.5
|May low F = 77.3
|Jun low F = 77.4
|Jul low F = 76.5
|Aug low F = 76.3
|Sep low F = 76.1
|Oct low F = 76.6
|Nov low F = 76.9
|Dec low F = 76.3
|year low F = 76.3
|Jan record low F = 66
|Feb record low F = 65
|Mar record low F = 66
|Apr record low F = 68
|May record low F = 70
|Jun record low F = 70
|Jul record low F = 70
|Aug record low F = 70
|Sep record low F = 70
|Oct record low F = 67
|Nov record low F = 68
|Dec record low F = 68
|year record low F = 65
|precipitation colour = green
|Jan precipitation inch = 3.96
|Feb precipitation inch = 3.78
|Mar precipitation inch = 2.35
|Apr precipitation inch = 2.84
|May precipitation inch = 4.28
|Jun precipitation inch = 7.75
|Jul precipitation inch = 11.45
|Aug precipitation inch = 16.00
|Sep precipitation inch = 13.58
|Oct precipitation inch = 11.74
|Nov precipitation inch = 8.08
|Dec precipitation inch = 6.24
|year precipitation inch = 92.05
|Jan precipitation days = 18.8
|Feb precipitation days = 15.7
|Mar precipitation days = 16.8
|Apr precipitation days = 17.0
|May precipitation days = 19.3
|Jun precipitation days = 22.6
|Jul precipitation days = 24.7
|Aug precipitation days = 25.3
|Sep precipitation days = 24.3
|Oct precipitation days = 25.1
|Nov precipitation days = 23.4
|Dec precipitation days = 22.1
|year precipitation days = 254.9
|Jan sun = 176.7
|Feb sun = 186.0
|Mar sun = 217.0
|Apr sun = 213.0
|May sun = 220.1
|Jun sun = 195.0
|Jul sun = 155.0
|Aug sun = 142.6
|Sep sun = 132.0
|Oct sun = 133.3
|Nov sun = 135.0
|Dec sun = 142.6
|year sun =
|source 1 = NOAA (chuẩn)<ref name=NCDC>{{chú thích web |url=https://www.nws.noaa.gov/climate/xmacis.php?wfo=guam |title=NOWData - NOAA Online Weather Data |publisher=[[Cơ quan Hải dương và Khí quyển Quốc gia]] |access-date = ngày 17 tháng 11 năm 2012}}</ref>
|source 2 = [[Đài Thiên văn Hồng Kông]] (số giờ nắng 1961–1990)<ref name=HKO>{{chú thích web |url=https://www.weather.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/australia/pacific/guam_e.htm |title=Climatological Information for Guam, Pacific Islands, United States |publisher=Đài Thiên văn Hồng Kông |access-date =ngày 17 tháng 11 năm 2012 |archive-date = ngày 20 tháng 1 năm 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130120021511/https://www.weather.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/australia/pacific/guam_e.htm |url-status=dead }}</ref>
|date = tháng 11 năm 2012
}}

== Nhân khẩu ==
Theo Điều tra Dân số Hoa Kỳ năm 2000, dân số của Guam là 154.805<ref name="uscb">.
[https://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-show_geoid=Y&-tree_id=405&-_showChild=Y&-context=dt&-errMsg=&-all_geo_types=N&-mt_name=DEC_2000_IAGU_P001&-redoLog=false&-transpose=N&-search_map_config=|b=50|l=en|t=4001|zf=0.0|ms=sel_00dec|dw=0.9528487917191559|dh=0.6838460131961157|dt=gov.census.aff.domain.map.EnglishMapExtent|if=gif|cx=-67.48042614595042|cy=18.385966173167105|zl=6|pz=6|bo=318:317:316:314:313:323:319|bl=362:393:358:357:356:355:354|ft=350:349:335:389:388:332:331|fl=381:403:204:380:369:379:368|g=04000US72&-PANEL_ID=p_dt_geo_map&-_lang=en&-geo_id=04000US66&-CONTEXT=dt&-format=&-search_results=ALL&-ds_name=DEC_2000_IAGU "Guam Summary File,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120112030500/https://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-show_geoid=Y&-tree_id=405&-_showChild=Y&-context=dt&-errMsg=&-all_geo_types=N&-mt_name=DEC_2000_IAGU_P001&-redoLog=false&-transpose=N&-search_map_config=%7Cb%3D50%7Cl%3Den%7Ct%3D4001%7Czf%3D0.0%7Cms%3Dsel_00dec%7Cdw%3D0.9528487917191559%7Cdh%3D0.6838460131961157%7Cdt%3Dgov.census.aff.domain.map.EnglishMapExtent%7Cif%3Dgif%7Ccx%3D-67.48042614595042%7Ccy%3D18.385966173167105%7Czl%3D6%7Cpz%3D6%7Cbo%3D318%3A317%3A316%3A314%3A313%3A323%3A319%7Cbl%3D362%3A393%3A358%3A357%3A356%3A355%3A354%7Cft%3D350%3A349%3A335%3A389%3A388%3A332%3A331%7Cfl%3D381%3A403%3A204%3A380%3A369%3A379%3A368%7Cg%3D04000US72&-PANEL_ID=p_dt_geo_map&-_lang=en&-geo_id=04000US66&-CONTEXT=dt&-format=&-search_results=ALL&-ds_name=DEC_2000_IAGU |date = ngày 12 tháng 1 năm 2012}} ''American FactFinder,'' Census 2000 Guam, Truy cập 19 tháng 4 năm 2007.</ref> Dân số ước tính năm 2007 cho Guam là 173.456<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html "Guam,"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131203005453/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html |date=2013-12-03 }} ''CIA World Factbook,'' [[17 tháng 4]] năm [[2007]], Truy cập 19 tháng 4 năm 2007.</ref>. Cho đến năm 2005, sự gia tăng dân số hàng năm là 1,76%<ref>{{Chú thích web | url= https://www.tkb.org/Country.jsp?countryCd=GQ | tiêu đề= MIPT Terrorism Knowledge Base: Guam | ngày = ngày 17 tháng 5 năm 2007 | ngày truy cập = ngày 19 tháng 7 năm 2007}}</ref>. Nhóm dân đông nhất là người bản xứ Chamorros, chiếm 57% tổng dân số. Nhóm dân lớn thứ nhì là người Philippines chiếm 25.5%, người da trắng 10%, Việt Nam, Trung Hoa, Nhật, Triều Tiên và các nhóm dân khác. Ngày nay, [[Giáo hội Công giáo Rôma]] là tôn giáo lớn nhất chiếm 85%. Ngôn ngữ chính của đảo là [[tiếng Anh]] và [[tiếng Chamorro]].

Những người Việt chọn lựa ở lại và sinh cư lập nghiệp tại Guam không tới 200 người. Hiện tại, Guam có tới bảy tám tiệm ăn do người Việt Nam làm chủ, tiệm nào cũng có món phở nhưng người địa phương thích nhất là món hủ tiếu nấu theo kiểu Việt Nam mà họ gọi là ''combination soup''. Ở Guam chỉ có hai bác sĩ người Việt, còn phần đông là buôn bán. Có người từ [[California]] hay từ những tiểu bang khác qua Guam mở quán Karaôkê hay hộp đêm để phục vụ [[du lịch]].

== Văn hóa ==
Văn hóa Chamorro truyền thống được thể hiện trong điệu múa, đi biển, nấu ăn, bắt đánh cá, các trò chơi (như batu, chonka, estuleks, và bayogu), các bài hát và kiểu cách bị ảnh hưởng bởi sự di dân của những người từ những nơi khác đến. Chính sách của Tây Ban Nha thời thuộc địa (1668-1898) là một chính sách thu phục và khuyến khích cải đạo sang [[Giáo hội Công giáo|Giáo hội Công giáo Rôma]]. Tình trạng dẫn đến việc loại dần các chiến binh nam của Guam và đẩy [[người Chamorro]] ra khỏi quê hương của họ.

Sử gia Lawrence Cunningham vào năm [[1992]] có viết "Theo ý nghĩ của người Chamorro, vùng đất và các sản phẩm từ đất sinh ra thuộc về mọi người. [[Inafa'maolek]], hay là phụ thuộc liên đới, là chìa khóa hay giá trị trung tâm trong văn hóa Chamorro... Inafa'maolek phụ thuộc vào một tinh thần hợp tác. Đây là ý nghĩa cốt lõi rằng mọi thứ trong văn hóa Chamorro xoay tròn quanh nhau. Mối quan tâm mạnh mẽ là vì nhau hơn là [[chủ nghĩa cá nhân]] và quyền tư hữu."

Văn hóa cốt lõi của Chamorro là sự kết hợp phức tạp quy định xã hội đặt trọng tâm vào sự kính trọng: Từ việc hôn bàn tay của người già, lưu truyền những huyền thoại, bài hát, và các nghi lễ [[tán tỉnh]], đến việc một người cầu xin tha thứ từ tổ tiên đã khuất khi đi vào rừng sâu. Những phong tục tập quán có từ trước khi Tây Ban Nha xâm chiếm bao gồm làm thuyền galaide, làm nhạc cụ [[belembaotuyan]],...

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|30em}}

== Liên kết ngoài ==

=== Chính quyền ===
{{thể loại Commons|Guam}}
{{wikivoyage|Guam}}
* [https://www.house.gov/bordallo/ Congresswoman Madeleine Z. Bordallo, Delegate, U.S. Congress] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081026181228/https://www.house.gov/bordallo/ |date=2008-10-26 }}
* [https://www.cqa.guam.gov/ Guam Customs and Quarantine Agency]
* [https://www.guamelection.org/ Guam Election Commission]
* [https://www.justice.gov.gu/CompilerofLaws/gca.html Guam Code Annotated] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090112045529/https://www.justice.gov.gu/CompilerofLaws/gca.html |date=2009-01-12 }}
* [https://www.guamtax.com/ Guam Department of Revenue and Taxation]

=== Tin tức ===
{{sisterlinks|Guam}}
* [https://www.mvariety.com Marianas Variety "Guam's only true independent news source"]
* [https://www.guampdn.com/apps/pbcs.dll/frontpage ''Pacific Daily News'', A Gannett Newspaper] {{Webarchive|url=https://webarchive.loc.gov/all/20080215011015/http%3A//www.guampdn.com/apps/pbcs.dll/frontpage |date = ngày 15 tháng 2 năm 2008}}
* [https://kuam.com/ ''KUAM'', Guam's Primary News Channel]
* [https://www.pacificnewscenter.com/default.asp "Pacific News Center - News You Can Trust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080514212417/https://pacificnewscenter.com/default.asp |date = ngày 14 tháng 5 năm 2008}}

=== Tổng quan ===
* [https://www.freewebs.com/allthingsguam/ ''allthingsguam''] A Guam History resource—virtual textbook, virtual workbook and more
* [https://www.guampedia.com/ Guampedia] from the Guam Humanities Council and the University of Guam
* [https://dmoz.org/Regional/Oceania/Guam Open Directory Project - ''Guam''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071030055152/https://www.dmoz.org/Regional/Oceania/Guam/ |date = ngày 30 tháng 10 năm 2007}} directory category
* [https://www.loc.gov/rr/international/hispanic/guam/guam.html U.S. Library of Congress - Portals to the World: ''Guam'']
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html ''The World Factbook'' on Guam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131203005453/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gq.html |date=2013-12-03 }}
* [https://guamportal.com Guam Portal] - Guam directory and internet portal.

=== Quân sự ===
* [https://www.guam.navy.mil/ Commander, Naval Forces Marianas (COMNAVMAR) Guam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081019165154/https://www.guam.navy.mil/ |date = ngày 19 tháng 10 năm 2008}}
* [https://www.andersen.af.mil/ Andersen Air Force Base (AAFB) Guam]
* [https://www.nps.gov/wapa/indepth/extContent/Lib/liberation1.htm War in the Pacific - Liberation of Guam]
* [https://www.doi.gov/oia/Testimony/72104guam_war_claims.htm Congressional Testimony - Guam War Claims] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081008160433/https://www.doi.gov/oia/Testimony/72104guam_war_claims.htm |date=2008-10-08 }}

=== Du lịch ===
* [https://wikitravel.org/en/Guam Wikitravel's Guide to Guam]
* [https://www.visitguam.org/main/ Guam Visitors Bureau] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080509081627/https://www.visitguam.org/main/ |date=2008-05-09 }}
* [https://guamportal.com Guam Portal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081020194435/https://www.guamportal.com/ |date = ngày 20 tháng 10 năm 2008}}

=== Những thông tin khác ===
* [https://www.guamchamber.com.gu/ Guam Chamber of Commerce]
* [https://www.lib.utexas.edu/maps/guam.html Maps - Perry-Castañeda Library Map Collection]
* {{wikiatlas|Guam}}
* {{osmrelation-inline|306001}}
{{các chủ đề|Hoa Kỳ|Địa lý}}
{{Hoa Kỳ}}
{{Quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Đại Dương}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}

[[Thể loại:Vùng quốc hải Hoa Kỳ]]
[[Thể loại:Địa lý Micronesia]]
[[Thể loại:Trại tạm cư cho người Việt Nam năm 1975]]
[[Thể loại:Guam| ]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Anh]]
[[Thể loại:Các đảo ở châu Đại Dương]]
[[Thể loại:Địa điểm trong Thế chiến thứ hai]]
[[Thể loại:Cựu thuộc địa Tây Ban Nha]]