Hong Kong Kantoncası

Hong Kong Kantoncası
Hong Kong Kantoncası
香港粵語; 港式廣東話; 香港話
Ana dili olanlar	Hong Kong, Makao ve Çin diasporasındaki bazı topluluklar.
Dil ailesi	Çin-Tibet Çince Yue Yuehai Kantonca Hong Kong Kantoncası; ; ; ; ;
Dil kodları
ISO 639-3	–
ISO 639-6	xgng

Hong Kong Kantoncası (Çince: 香港粵語; Jyutping: Hoeng1 gong2 jyut6 jyu5), Hong Kong'da yaygın olarak konuşulan Kantonca lehçesi. Makao'da da konuşulur. Hong Kongluların bu lehçeyi çoğunlukla "Kantonca" (Çince: 廣東話; Jyutping: Gwong2 dung1 waa2) olarak nitelendirmelerine rağmen, Çin anakarasında birçok kaynakta "Hong Kong ağzı" (香港話) olarak tanımlanır.

Hong Kong Kantoncası ile Kantoncanın başlıca bir lingua franca olarak kullanıldığı komşu Guangdong eyaletinde konuşulan Kantonca (Guanco) lehçesi arasında hafif telaffuz farkları mevcuttur.

Zaman geçtikçe çok sayıda yabancı terminolojinin Hong Kong lehçesinde kullanıma girmesinin yanı sıra Hong Kong'a özgün çok sayıda yeni kelime de ortaya çıkmıştır. Hong Kong lehçesinin Guanco lehçesinden bu farklılıkları göstermesi; hem 1841 ile 1997 yılları arasında Hong Kong'un Britanya yönetimi altında olmasının, hem de Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun hemen ardından Hong Kong-Çin sınır kapısının kapatılmasının sonucudur.

Yabancı kökenli sözcükler

Hem Asya (özellikle Güney Çin) kültürlerinin Batı kültürleriyle bir araya gelmesi hem de şehrin önemli bir uluslararası ticaret merkezi olması, Hong Kong'daki günlük hayatı büyük oranda şekillendirir. Hong Kong kendisi de diğer kültürleri büyük oranda etkilemiştir. Bunun sonucu olarak yüksek sayıda kelime Hong Kong'da türetilip Çin anakarası, Tayvan, Singapur ve Japonya'da kullanıma girmiştir.

Hong Kong Kantoncasına girmiş yabancı sözcükler

Bazı örnekler^[1] aşağıda gösterilmektedir.

İngilizce

Çince karakterler	Jyutping	Kantonca UFA	İngilizce	İngilizce telaffuzu	Türkçe anlamı	Mandarin eşdeğeri
Kantonca: 巴士	baa¹ si²	/paː˥siː˧˥/	bus	/bʌs/	otobüs	Tayvan Çincesi: 公共汽車/Çince: 公共汽车 Tayvan Çincesi: 公車 (Tayvan) Çince: 公汽, Çince: 公交, Çince: 公交車 (Çin Anakarası) Çince: 巴士 Mandarin'de de kullanılır.
Kantonca: 的士	dik¹ si²	/tek˥siː˧˥/	taxi	/ˈtæksi/	taksi	Tayvan Çincesi: 計程車 (Tayvan) Çince: 出租车 (Çin Anakarası) Çince: 德士 (Singapur ve Malezya; bu da İngilizceden alınmış) Çince: 的士 Çin Anakarası'nda da kullanılır.
Kantonca: 朱古力	zyu¹ gu¹ lik¹	/tsyː˥kuː˥lek˥/	chocolate	/ˈtʃɒklɨt/	çikolata	Çince: 巧克力; bu da yabancı kökenli.
Kantonca: 三文治	saam¹ man⁴ zi⁶	/saːm˥mɐn˨˩tsiː˨/	sandwich	/ˈsænwɪtʃ/	sandviç	Çince: 三明治; bu da yabancı kökenli.
Kantonca: 士多	si⁶ do¹	/siː˨tɔː˥/	store	/stɔər/	alışveriş mağazası, dükkân	Tayvan Çincesi: 店舖/Çince: 店铺 (eskimiş, fakat Hong Kong'da hala bazen kullanılmaktadır) Çince: 商店
Kantonca: 士多啤梨	si⁶ do¹ be¹ lei²	/siː˨tɔː˥pɛː˥lei˧˥/	strawberry	/ˈstrɔːbəri/	çilek	Çince: 草莓 (Anakara Kantoncasında da kullanılır)
Kantonca: 啤梨	be¹ lei²	/pɛː˥lei˧˥/	pear	/pɛər/	armut	Çince: 梨子
Kantonca: 沙士	saa¹ si²	/saː˥siː˧˥/	SARS	/sɑrz/	SARS (hastalık)	Tayvan Çincesi: 嚴重急性呼吸（道）症候群 (Tayvan) Çince: 非典型肺炎, Çince: 严重急性呼吸综合征, Çince: 萨斯 (Çin Anakarası)
Kantonca: 拜拜	baai¹ baai³	/paːi˥paːi˧/	bye bye	/ˈbaɪbaɪ/	güle güle (bay bay)	Tayvan Çincesi: 再見/Çince: 再见, Tayvan Çincesi: 再會/Çince: 再会 ya da Tayvan Çincesi: 告辭/Çince: 告辞 (eskimiş)
BB	bi⁴ bi¹	/piː˨˩piː˥/	baby	/ˈbeɪbi/	bebek	Tayvan Çincesi: 嬰兒/Çince: 婴儿
Kantonca: 阿Sir/Kantonca: 阿蛇	aa³ sir/ aa³ soe⁴	/aː˧sœː˨˩/	sir	/sɜr/	sör, beyefendi (polis memuru; öğretmen)	polis: Tayvan Çincesi: 警察 (Tayvan), Çince: 公安 (Çin Anakarası) öğretmen: Tayvan Çincesi: 老師/Çince: 老师 ya da Çince: 先生 (eskimiş)
Kantonca: 泊（車）	paak^3˧	/pʰaːk˧/	to park	/pɑrk/	(araba) park etmek	Tayvan Çincesi: 停車/Çince: 停车, göreceli çeviri: "arabayı durdurmak" anlamına gelir Tayvan Çincesi: 泊車/Çince: 泊车 Mandarinde de kullanılır
Kantonca: 菲林	fei¹ lam²	/fei˥lɐm˧˥/	film	/fɪlm/	film (fotoğrafçılık)	Tayvan Çincesi: 膠卷/Çince: 㬵卷, kelime anlamıyla "plastik rulo" Çince: 菲林 Mandarinde de kullanılır
Kantonca: 三文魚	saam¹ man⁴ jyu^4*2	/saːm˥mɐn˨˩jyː˧˥/	salmon	/ˈsæmən/	somon	Tayvan Çincesi: 鮭魚 (Tayvan), Çince: 大马哈鱼 (Çin Anakarası) Çince: 三文鱼 Çin Anakarası'nda da kullanılır
Kantonca: 部飛	bou⁶ fei¹	/pou˨fei˥/	buffet (Britanya/Milletler Topluluğu telaffuzu)	/ˈbʊfeɪ/	büfe	Çince: 自助餐
Kantonca: 沙律	saa¹ leot^6*2	/sa˥lɵt˨/, /sa˥lɵt˧˥/	salad	/ˈsæləd/	salata	Çince: 沙拉, bu da İngilizceden alınmış Çince: 沙律 Çin Anakarası'nda da kullanılır
Kantonca: 呔	taai¹	/tʰaːi˥/	tyre/tire tie	/taɪər/	otomobil lastiği kravat	otomobil lastiği: Tayvan Çincesi: 輪胎/Çince: 轮胎 kravat: Tayvan Çincesi: 領帶/Çince: 领带

Japonca

Çince karakterler	Jyutping	Kantonca UFA	Japonca	Japonca romanizasyonu	Türkçe	Mandarin eşdeğeri
Kantonca: 卡拉OK	kaa¹ laa¹ ou¹ kei¹	/kʰaː˥laː˥ou˥kʰei˥/	Japonca: カラオケ	karaoke	karaoke (kelime anlamı: "boş orkestra"; kara = boş, oke = orkestra)	Tayvan Çincesi: 卡拉OK (Tayvan ve Çin Anakarası) KÇince: 歌 (Çin Anakarası)
Kantonca: 老世 (sıkça Kantonca: 老細 şeklinde yanlış yazılır)	lou⁵ sai³	/lou˩˧sɐi˧/	Japonca: 世帯主	setainushi	şirket patronu	Tayvan Çincesi: 老闆/Çince: 老板 (patron) Tayvan Çincesi: 東主/Çince: 东主 (şirket sahibi için eskimiş terim) Çince: 上司 (amir)
Kantonca: 奸爸爹	gaan¹ baa¹ de¹	/kaːn˥paː˥tɛː˥/	Japonca: 頑張って	ganbatte	alkış ya da teşvik ifadesi/"Haydi!"	Çince: 努力 (bu bağlamda "çabalamaya devam et") Çince: 加油 (Aynen böyle devam!)
Kantonca: 放題	fong³ tai⁴	/fɔːŋ˧tʰɐi˩/	Japonca: 放題	houdai	büfe	Çince: 自助餐 (büfe)

Fransızca

Çince karakterler	Jyutping	Kantonca UFA	Fransızca	Türkçe	Mandarin eşdeğeri
Kantonca: 冷	laang¹	/laːŋ˥/	laine	iplik	Tayvan Çincesi: 紗線/Çince: 纱线
Kantonca: 梳乎厘	so¹ fu⁴ lei⁴	/sɔː˥fuː˨˩lei˨˩/	soufflé	sufle (tatlı)	Tayvan Çincesi: 舒芙蕾 (Tayvan), Çince: 梳芙厘 (Çin Anakarası), Çince: 蛋奶酥

Başka dillere girmiş Hong Kong sözcükleri

İngilizce

İngilizce	Çince karakterler	Jyutping	Kantonca UFA	Türkçe
dim sum	Kantonca: 點心	dim² sam¹	/tiːm˧˥sɐm˥/	dim sum
kumquat	Kantonca: 金橘	gam¹ gwat¹	/kɐm˥kʷɐt˥/	kamkat
loquat	Kantonca: 蘆橘	lou⁴ gwat¹	/lou˨˩kʷɐt˥/	Malta eriği
wonton	Kantonca: 雲吞	wan⁴ tan¹	/wɐn˨˩tʰɐn˥/	wonton
bok choy	Kantonca: 白菜	baak⁶ coi³	/paːk˨tsʰɔːy˧/	Çin lahanası
long time no see	Kantonca: 好耐冇見	hou² noi⁶ mou⁵ gin³		Uzun zamandır görüşemedik!
ketchup	Kantonca: 茄汁	ke² zap¹	/kʰɛː˧˥tsɐp˥/	ketçap
kowtow	Kantonca: 叩頭	kau³ tau⁴	/kʰɐu̯˧tʰɐu̯˨˩/	kowtow (eğilerek saygı göstermek)

Anakara Çin Mandarini

Mandarin	Hanyu Pinyin	Kantonca	Jyutping	Kantonca UFA	Türkçe	Diğer eş anlamlı Mandarin sözcükler	Hanyu Pinyin
Basitleştirilmiş Çince: 买单	mǎidān	Kantonca: 埋單	maai⁴ daan¹	/mȁːitáːn/	"Hesap, lütfen!" (lokantada hesabı isterken)	Basitleştirilmiş Çince: 结账	jiézhàng
Basitleştirilmiş Çince: 搭档	dādàng	Kantonca: 拍檔	paak³ dong³	/pʰāːktɔ̄ːŋ/	ortak, partner	Basitleştirilmiş Çince: 伙伴 (mülkiyet ve ticaret) Basitleştirilmiş Çince: 舞伴 (dans)	huǒbàn wǔbàn
Basitleştirilmiş Çince: 打的	dǎdī	Kantonca: 搭的士	daap³ dik¹ si²	/tāːptéksǐː/	taksiye binmek	Basitleştirilmiş Çince: 乘出租车	chéng chūzūchē
Basitleştirilmiş Çince: 无厘头	wúlítóu	Kantonca: 無釐頭, Kantonca: 無來頭 teriminin yozlaşmış hali	mou⁴ lei⁴ tau⁴	/mȍulȅitʰɐ̏u/	saçma espri (bkz: "mo lei tau")	Basitleştirilmiş Çince: 莫名其妙	mòmíng-qímiào
Basitleştirilmiş Çince: 亮仔 veya Basitleştirilmiş Çince: 靓仔	liàngzǎi	Kantonca: 靚仔	leng³ zai²	/lɛ́ːŋtsɐ̌i/	yakışıklı (güzel) erkek çocuk/genç erkek adam	Basitleştirilmiş Çince: 帅哥儿 Basitleştirilmiş Çince: 俊男 Basitleştirilmiş Çince: 哥们 (sadece Çin Anakarası'nda)	shuàigēr jùnnán gēmen
Basitleştirilmiş Çince: 拍拖	pāituō	Kantonca: 拍拖	paak³ to¹	/pʰāːktʰɔ́ː/	flört etmek, görüşmek, aşk peşinde olmak	Basitleştirilmiş Çince: 追求 Basitleştirilmiş Çince: 求爱	zhuīqiú qiú'ai
Basitleştirilmiş Çince: 很正	hěn zhèng	Kantonca: 好正	hou² zeng³	/hǒutsɛ̄ːŋ/	(günlük konuşma dilinde) harika; mükemmel; tam yerinde
Basitleştirilmiş Çince: 搞掂 veya Basitleştirilmiş Çince: 搞定	gǎodiàn veya gǎodìng	Kantonca: 搞掂	gaau² dim⁶	/kǎːutìːm/	"Oldu/Bitti!", tamamlamak; tamamlanmış (ünlem olarak)	Basitleştirilmiş Çince: 办妥 Basitleştirilmiş Çince: 做完 Basitleştirilmiş Çince: 做好 Basitleştirilmiş Çince: 弄完	bàntuǒ zuò wán zuò hǎo nòng wán

Tayvan Mandarini

Tayvan Mandarini	Hanyu Pinyin	Kantonca	Jyutping	Kantonca UFA	Türkçe
Tayvan Çincesi: 塞雷 Tayvan Çincesi: 猴塞雷	sāiléi hóu sāiléi	Kantonca: 犀利 Kantonca: 好犀利 (Klasik Çinceden)	sai¹ lei⁶ hou² sai¹ lei⁶	/sɐ́ilèi/ /hǒusɐ́ilèi/	büyük; güçlü çok büyük; çok güçlü
Tayvan Çincesi: Hold住^[2]	hòu zhù	Kantonca: Hold住	hou¹ jyu⁶	/hóut͡sỳː/	Bekle!

Japonca

Japonca Kana (Kanji)	Japonca Romaji	Kantonca	Jyutping	Kantonca UFA	Türkçe
Japonca: ヤムチャ (Japonca: 飲茶)	yamucha	Kantonca: 飲茶	jam² caa⁴	/jɐ̌mtsʰȁː/	Çay içmek ya da Çin lokantasına gitmek (yum cha)
Japonca: チャーシュー (Japonca: 叉焼)	chāshū	Kantonca: 叉燒	caa¹ siu¹	/tsʰáːsíːu/	Pişmiş domuz (kelime anlamıyla çatalın üstünde pişmiş char siu)
Japonca: チャーハン (Japonca: 炒飯)	chāhan	Kantonca: 炒飯	caau² faan⁶	/tsʰǎːufàːn/	Wokta pirinç kızartmak (kızarmış pirinç)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ lbsun'ın oluşturduğu liste 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ "你"Hold住"没"Hold住"?". 学生导报中职周刊. 23 October 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 October 2011.

[1] sun'ın oluşturduğu liste 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[2] "你"Hold住"没"Hold住"?". 学生导报中职周刊. 23 October 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 October 2011.

[1]

[2]