Abdurrahman Şeref

Abdurrahman Şeref Efendi (1853 - 18 Şubat 1925), son Osmanlı vakanüvis ve devlet adamı.

Asıl adının Abdurrahmân Şerafeddîn olduğu Sicill-i Ahvâl kayıtlarında yazmaktadır.^[1] "Efendi" lâkabı kendisinin hitap için seçtiği ve arzu ettiği bir kelimeydi.^[2] İstanbul'da doğan Abdurrahman Şeref 1873'te Mekteb-i Sultani'den mezun oldu. İlk önceleri tarih ve coğrafya öğretmenliği yaptı. Daha sonra Mektebi Mülkiye'de ve Galatasaray Lisesi'nde müdürlük yaptı. 2 defa Maarif Nazırlığı görevinde bulundu. 1909 tarihinde vakanüvislik görevine getirildi. Osmanlı Devleti'nin resmi tarihçiliği olan vakanüvislik görevini 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatın kaldırılışına kadar sürdürdü. Abdurrahman Şeref bu görevi sırasında bir ara 1918'de Evkaf Nazırlığı da yaptı.

Kurtuluş Savaşı'ndan sonra 11 Kasım 1922'de (1. dönem) TBMM Genel Kurulunu ziyaretinde, farklı görüşlere mensup pek çok milletvekilinin ortak önergesiyle selamlanmış olması (beyanı hoşamedi) ve bunun Meclis zabıtlarında gösterilmesi popülerliğinin bir göstergesi olarak görülebilir.^[3] 1923 tarihinde 2. dönem meclisine İstanbul milletvekili olarak girdi. En yaşlı üye olduğu için 2. dönem meclisini başkan olarak açtı.^[4] 1925 tarihinde ölen Abdurrahman Şeref'in cenazesi Edirnekapı dışındaki aile mezarlığına defnedildi.

Eserleri

Abdurrahman Şeref, resmî görevleri yanında çeşitli ilmi faaliyetlerde de bulunmuş, çoğu ders kitabı özelliğinde birçok eser kaleme almıştır. Tarih- Osmânî Encümeni'nin başkanlığını da yapmış, bu kurumun yayın organı olan Tarih-i Osmânî Encümeni Mecmuası'nda çeşitli makaleler yazmıştır.

Bunlar dışında bazı gazetelerde çıkan yazılarını Tarih Musâhabeleri adı altında toplamıştır. Dönemin politikasına uygun olarak yazılan ve müellifin vakanüvisliği sırasında ve İkinci Meşrutiyet'in olaylarını içeren Vekayinâme adlı eserini ise yayınlamamıştır. Abdurrahman Şeref, kendinden önce vakanüvis görevinde bulunan Lütfî Efendi'nin eserinin 8. cildini çeşitli ilavelerle yayınlamıştır. Diğer eserleri şunlardır:

Coğrafya-i Umumi (2 cilt, 1313: 1. cilt, 3. baskı, 1303, 2. cilt, 1. baskı)
Fezleke-i Tarih-i Devlet-i Osmaniyye,
Fezleke-i Tarih-i Düvel-i İslâmiyye,
Tarih-i Devlet-i Osmaniyye,
Tarih-i Asr-ı Hâzır;
Harb-i Hâzırın Menşei.

Kaynakça

Özel

^ Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Dahiliye DH. Sicill-i Ahvâl Defterleri DHSAİDd, 72/87, Görüntü: 44
^ Efdalettin Tekiner, “Abdurrahman Şeref Efendi (Biyografisi, Resmi ve Özel Hayatı)”, (haz. Vehbi Günay), Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XXIV, Sayı: 1, Temmuz 2009, s. 256.
^ "TBMM Zabıt Ceridesi" (PDF). 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ Yalçın, Mehmet Ali (yayımlayan); Kurdakul, Şükran (yöneten) (1980). Sosyalist Kültür Ansiklopedisi. 6. İstanbul: May yayınları. s. 8. OCLC 27983335.

Genel

Tekiner, Mehmet Efdalettin; Günay, Vehbi (hazırlayan) (Temmuz 2009). "Abdurrahman Şeref Efendi (Biyografisi, Resmi ve Özel Hayatı)". Tarih İncelemeleri Dergisi. 24 (1). Ege Üniversitesi. ISSN 0257-4152. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.
Demiryürek, Mehmet (2003). "Ölümünün 78. Yılında Son Vak'anüvis Abdurrahman Şeref Efendi ve Cumhuriyet 18 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Milli Eğitim Dergisi, sayı 158

[1] Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Dahiliye DH. Sicill-i Ahvâl Defterleri DHSAİDd, 72/87, Görüntü: 44

[2] Efdalettin Tekiner, “Abdurrahman Şeref Efendi (Biyografisi, Resmi ve Özel Hayatı)”, (haz. Vehbi Günay), Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XXIV, Sayı: 1, Temmuz 2009, s. 256.

[3] "TBMM Zabıt Ceridesi" (PDF). 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[4] Yalçın, Mehmet Ali (yayımlayan); Kurdakul, Şükran (yöneten) (1980). Sosyalist Kültür Ansiklopedisi. 6. İstanbul: May yayınları. s. 8. OCLC 27983335.

[1]

[2]

[3]

[4]