Alüminyum sayfasının kaynağını görüntüle

{{Yönlendirme|Al|Renk|kırmızı}}
{{Element|
Element_adı=Alüminyum|
Kimyasal_simge=Al|
Atom_numarası=13|
Kimyasal_seri=Metaller|
Grup=13|
Periyot=3|
Blok=p|
Görünüş=Gümüşümsü|
Atom_ağırlığı=26,9815386(8)|
Elektron_dizilimi= [[Neon|Ne]] 3s² 3p<sup>1</sup>|
Elektronlar=2, 8, 3|
Maddenin_hali=katı|
Yoğunluk=2,70|
Sıvı_yoğunluğu=2,375|
Ergime_noktası_K=933,47|
Ergime_noktası_C=660,32|
Ergime_noktası_F=1220,58|
Kaynama_noktası_K=2792|
Kaynama_noktası_C=2519|
Kaynama_noktası_F=4566|
Ergime_ısısı=10,71|
Buharlaşma_ısısı=294,0|
Isı_kapasitesi=24,2|
Kristal_yapısı=Yüzey merkezli kübik|
Yükseltgenme_seviyeleri=(3+) (amfoter oksit)|
Elektronegatifliği=1,61|
İyonlaşma_enerjisi=577,5|
Atom_yarıçapı=143|
Atom_yarıçapı_hes=118|
Kovalent_yarıçapı=118|
Van_der_Waals_yarıçapı=184|
Elektrik_direnci=26,50|
Isıl_iletkenlik=237|
Isıl_genleşme=23,1|
Ses_hızı=5000|
Ses_hızı_derecesi=20&nbsp;°C|
Mohs_sertliği=2,75|
Vickers_sertliği=167|
Brinell_sertliği=245|
İzotop_tablosu=}}

'''Alüminyum''', [[atom numarası]] 13 ve simgesi '''Al''' olan [[kimyasal element]]. Gümüş renkte, [[Süneklik (Mühendislik)|sünek]] bir metaldir. Doğada genellikle [[boksit]] cevheri halinde bulunur ve [[oksidasyon]]a karşı üstün direnci ile tanınır. Bu direncin temelinde [[pasivasyon]] özelliği yatar.

[[Endüstri]]nin pek çok kolunda milyonlarca farklı ürünün yapımında kullanılmakta olup, [[dünya ekonomisi]] içinde çok önemli bir yeri vardır. Alüminyumdan üretilmiş yapısal bileşenler [[Havacılık ve uzay|uzay ve havacılık]] sanayii için vazgeçilmezdir. Hafiflik ve yüksek dayanım özellikleri gerektiren taşımacılık ve inşaat sanayiinde geniş kullanım alanı bulur.

== Özellikleri ==

== Fiziksel özellikler ==
Alüminyum, yumuşak ve hafif bir metal olup [[mat]] gümüşümsü renktedir. Bu renk, havaya maruz kaldığında üzerinde oluşan ince [[oksit]] tabakasından ileri gelir. Alüminyum metalinin, [[Yüzey pürüzlüğü|yüzey pürüzlülüğü]]ne bağlı olarak gümüşi beyazdan mat griye kadar değişen görünümü vardır.{{efn|Alüminyum folyonun iki tarafı parlaklık bakımından farklılık gösterir: biri parlak, diğeri mattır. Aradaki fark, alüminyum folyo üretiminin teknolojik sürecinden kaynaklanan mat tarafın yüzeyindeki küçük mekanik hasardan kaynaklanır.<ref name="ReynoldsKitchens">{{web kaynağı
|başlık=Heavy Duty Foil
|url=https://www.reynoldskitchens.com/products/aluminum-foil/heavy-duty-foil/|website=Reynolds Kitchens|dil=İngilizce|erişimtarihi=20 Eylül 2020
|arşivtarihi=23 Eylül 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200923185810/https://www.reynoldskitchens.com/products/aluminum-foil/heavy-duty-foil/ |ölüurl=hayır}}</ref> Her iki taraf da benzer miktarlarda görünür ışık yansıtır, ancak parlak taraf, görünür ışığın çok daha büyük bir kısmını aynasal olarak yansıtırken, donuk taraf neredeyse yalnızca ışığı [[Dağınık yansıma|dağıtır]]. Alüminyum folyonun her iki tarafı da görünür [[ışık|ışığın]] iyi bir yansıtıcısı (%86'ya kadar) ve orta ve uzak kızılötesi radyasyonun mükemmel bir yansıtıcısı (%97'ye kadar) olarak görev yapar.<ref name="Pozzobon">{{dergi kaynağı|soyadı1=Pozzobon|ad1=V.|soyadı2=Levasseur|ad2=W.|soyadı3=Do|ad3=Kh.-V.|yazarları-göster=3|soyadı4=Palpant|ad4=Bruno|soyadı5=Perré|ad5=Patrick|tarih=2020
|başlık=Household aluminum foil matte and bright side reflectivity measurements: Application to a photobioreactor light concentrator design
|dergi=Biotechnology Reports|dil=İngilizce|cilt=25|sayfalar=e00399|doi=10.1016/j.btre.2019.e00399|pmc=6906702|pmid=31867227}}</ref>}}

Alüminyum aynalar, yakın [[ultraviyole]] ve uzak [[kızılötesi]] ışık için tüm metal aynalar arasında en yansıtıcı olanıdır. Aynı zamanda görünür spektrumda ışığı en çok yansıtanlardan biridir. Bu açıdan neredeyse gümüşle aynı seviyededir ve bu nedenle ikisi benzer görünür.

Alüminyum güneş ışınımını yansıtma konusunda da iyidir ancak havadaki güneş ışığına uzun süre maruz kalmak metalin yüzeyinde aşınmaya neden olur. Yüzeye koruyucu oksit tabakası ekleyen alüminyumun [[Anotlama|anodlanması]] ile bu durum önlenebilir.

Alüminyum, zehirleyici ve [[manyetik]] değildir. [[Kıvılcım]] çıkarmaz.

Alüminyumun yoğunluğu 2,70&nbsp;g/cm<sup>3</sup> olup, [[Çelik|çeliğin]] veya [[bakır]]ın yaklaşık 1/3'ü kadar olup yaygın olarak karşılaşılan diğer metallerden çok daha azdır, bu ise alüminyum parçaların hafifliğiyle kolayca tanımlanmasını sağlar.{{sfn|Lide|2004|p=4-3}}

Alüminyumun yoğunluğunun diğer metallerin çoğuna göre az olması, çekirdeklerinin çok daha hafif olmasından kaynaklanır ancak birim hücre boyutundaki farklılık bu farkı telafi etmez. Daha hafif metaller, [[berilyum]] ve [[magnezyum]] dışında yapısal kullanım için fazla reaktif olan (ve berilyum çok toksik olan) [[Alkali metal|1.]] ve [[Toprak alkali metal|2. grup]] metallerdir.<ref>{{dergi kaynağı
|başlık=A brighter beryllium|tarih=2011|soyadı1=Puchta|ad1=Ralph
|dergi=Nature Chemistry|cilt=3|sayı=5|sayfalar=416|pmid=21505503|bibcode=2011NatCh...3..416P|doi=10.1038/nchem.1033}}
</ref> Alüminyum, çelik kadar sağlam veya sert değildir. Ancak az yoğun olması, [[havacılık ve uzay]] endüstrisinde ve hafifliğin ve nispeten yüksek mukavemetin önemli olduğu diğer birçok uygulama için bunu telafi eder.{{sfn|Davis|1999|pp=1–3}}

Saf alüminyum oldukça yumuşaktır ve mukavemeti azdır. Çoğu uygulamada, daha fazla mukavemet ve sertlikleri nedeniyle bunun yerine çeşitli [[alüminyum alaşımları]] kullanılır.{{sfn|Davis|1999|p=2}} Saf alüminyumun akma dayanımı 7–11 [[Pascal (birim)|MPa]] iken, alüminyum alaşımlarının akma dayanımı 200 MPa ile 600 MPa arasındadır.<ref name="Polmear1995">{{kitap kaynağı |soyadı1=Polmear|ad1=I.J.|tarih=1995
|başlık=Light Alloys: Metallurgy of the Light Metals
|basım=3|yayıncı=Butterworth-Heinemann|isbn=978-0-340-63207-9}}
</ref>

Alüminyum [[Süneklik|sünek]]tir, uzama yüzdesi %50-70'dir<ref name="Cardarelli 2008 p158-163">{{kitap kaynağı|soyadı=Cardarelli|ad=François|başlık=Materials handbook : a concise desktop reference|url=https://archive.org/details/materialshandboo0000card|tarih=2008
|yayıncı=Springer|isbn=978-1-84628-669-8|basım=2.|yer=Londra|sayfalar=[https://archive.org/details/materialshandboo0000card/page/158 158]-163|oclc=261324602}}
</ref>. Sünekliği kolayca çekilmesine ve [[Ekstrüzyon|ekstruzyona]] imkan verir ve dövülebilir.{{sfn|Davis|1999|p=4}} Aynı zamanda kolaylıkla [[Talaşlı imalat|işlenebilir]] ve [[döküm|dökülebilir]].{{sfn|Davis|1999|p=4}}

Alüminyum mükemmel bir [[Isı iletimi|termal]] ve [[Elektriksel iletken|elektrik iletken]]idir. Hem termal hem de elektriksel olarak [[bakır]]ın iletkenliğinin yaklaşık %60'ına sahip olmasına rağmen yalnızca bakırın %30'u kadar yoğundur.{{sfn|Davis|1999|pp=2–3}} Alüminyum, 1,2 [[kelvin]]lik [[süperiletkenlik]] kritik sıcaklığı ve yaklaşık 100 [[Gauss (birim)|gauss]]luk (10 [[Tesla (birim)|millitesla]]lık) kritik manyetik alanıyla süper iletkenlik kapasitesine sahiptir.<ref>
{{dergi kaynağı
 |soyadı1=Cochran |ad1=J.F.
 |soyadı2=Mapother |ad2=D.E.
 |tarih=1958
 |başlık=Superconducting Transition in Aluminum
 |url=https://archive.org/details/sim_physical-review_1958-07-01_111_1/page/n134 |dergi=Physical Review
 |cilt=111 |sayı=1 |sayfalar=132-142|bibcode=1958PhRv..111..132C
 |doi=10.1103/PhysRev.111.132
}}</ref>

[[Paramanyetizma|Paramanyetik]]tir ve dolayısıyla statik manyetik alanlardan esasen etkilenmez.{{sfn|Schmitz|2006|p=6}} Ancak yüksek elektrik iletkenliği, [[Eddy akımı|girdap akımları]]nın indüksiyonu yoluyla alternatif manyetik alanlardan güçlü şekilde etkilendiği anlamına gelir.{{sfn|Schmitz|2006|p=161}}

[[Elektrik]] [[İletkenlik (elektrik)|iletkenliği]] %64,94 [[IACS]]'dir (saf Al, 2&nbsp;°C'de).

Çok üstün [[korozyon]] özelliklerinin olması, üzerinde oluşan oksit tabakasının koruyucu olmasındandır.

[[Erime noktası|Erime sıcaklığı]] 660&nbsp;°C, [[Kaynama noktası|kaynama sıcaklığı]] ise 2519&nbsp;°C'dir.<ref>{{Web kaynağı| url = https://www.kimyaevi.org/TR/Genel/BelgeGenis.aspx?F6E10F8892433CFF8007620E7D5602E83DB31F6A1D609AA7/| başlık = Saf metallerin fiziksel ve kimyasal özellikleri | erişimtarihi = 9 Temmuz 2020 | yayımcı = | dil = Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20200711194315/https://www.kimyaevi.org/TR/Genel/BelgeGenis.aspx?F6E10F8892433CFF8007620E7D5602E83DB31F6A1D609AA7%2F | arşivtarihi = 11 Temmuz 2020| ölüurl =evet}}</ref>

== Kimya ==
Alüminyum, geçiş öncesi ve geçiş sonrası metallerin özelliklerini birleştirir. Daha ağır [[Bor grubu|grup 13]] türdeşleri gibi metalik bağlanma için az sayıda kullanılabilir elektrona sahip olduğundan, beklenenden daha uzun atomlar arası mesafelerle geçiş sonrası metalin karakteristik fiziksel özelliklerine sahiptir.<ref name="Greenwood222" /> Ayrıca, Al<sup>3+</sup> küçük ve yüksek yüklü bir katyon olduğundan güçlü şekilde polarize olur ve alüminyum bileşiklerindeki [[Kimyasal bağ|bağlanmalar]] [[Kovalent bağ|ortak değerliğe]] doğru eğilim gösterir;{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}} bu davranış [[berilyum]]un (Be<sup>2+</sup>) davranışına benzer ve ikisi diyagonal bir ilişki örneği gösterir.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=112–113}}

Alüminyumun değerlik kabuğunun altında yatan çekirdek, önceki [[soy gaz]]ın çekirdeğidir, oysa onun daha ağır türdeşleri [[galyum]], [[indiyum]], [[talyum]] ve [[nihonyum]] da doldurulmuş bir d-alt kabuğu ve bazı durumlarda doldurulmuş bir f-alt kabuğunu içerir. Bu nedenle alüminyumun iç elektronları, alüminyumun daha ağır türdeşlerinin aksine, değerlik elektronlarını neredeyse tamamen korur. Bu nedenle alüminyum, kendi grubundaki en elektropozitif metaldir ve hidroksiti aslında galyumunkinden daha baziktir.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}{{efn|Aslında alüminyumun elektropozitif davranışı, oksijene karşı yüksek yakınlığı ve oldukça negatif standart elektrot potansiyeli, alüminyum gibi bir soy gaz çekirdeğinin dışında üç değerlik elektronuna sahip olan [[skandiyum]], [[itriyum]], [[lantan]] ve [[aktinyum]]’unkilerle daha iyi uyumludur; bu seri sürekli eğilimler gösterirken, grup 13'ünkiler galyumda eklenen ilk d-alt kabuğu ve bunun sonucunda ortaya çıkan d-blok daralması ve talyumda eklenen ilk f-alt kabuğu ve bunun sonucunda ortaya çıkan lantanit daralması ile kırılır.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}}}

Alüminyum aynı gruptaki metaloid bor ile de küçük benzerlikler taşır: AlX<sub>3</sub> bileşikleri, BX<sub>3</sub> bileşiklerine göre değerlik [[izoelektronik]]tir (aynı değerlik elektronik yapısına sahiptirler) ve her ikisi de [[Lewis asit ve bazı|Lewis asitleri]] gibi davranır ve kolayca [[Eklenme ürünü|katkı maddeleri]] oluşturur.{{sfn|King|1995|p=241}} Ek olarak, bor kimyasının ana motiflerinden biri düzenli ikosahedral yapılardır ve alüminyum, Al-Zn-Mg sınıfı da dahil olmak üzere birçok ikosahedral [[Kuazi kristal|yarı kristal]] alaşımın önemli bir bölümünü oluşturur.{{sfn|King|1995|pp=235–236}}

Alüminyumun oksijene karşı yüksek kimyasal yakınlığı vardır, bu ise onu [[termit reaksiyonu]]nda [[İndirgen madde|indirgeyici bir madde]] olarak kullanıma uygun yapar. İnce bir alüminyum tozu, [[sıvı oksijen]]le temas ettiğinde patlayıcı bir şekilde reaksiyona girer; Ancak normal koşullar altında alüminyum, metali oksijen, su veya seyreltik asit tarafından daha fazla korozyona karşı koruyan ince bir oksit tabakası (oda sıcaklığında ~5&nbsp;nm)<ref>{{kitap kaynağı
|soyadı=Hatch|ad=John E.|başlık=Aluminum : properties and physical metallurgy|tarih=1984
|yayıncı=American Society for Metals, Aluminum Association |yer=Metals Park, Ohio|sayfalar=242|oclc=759213422|isbn=978-1-61503-169-6}}
</ref> oluşturur; bu işleme [[Pasifleştirme|pasivasyon]] denir.{{sfn|Greenwood|Earnshaw|1997|pp=224–227}}<ref name="CorrAl">{{kitap kaynağı
|url=https://books.google.com/books?id=NAABS5KrVDYC&pg=PA81
|başlık=Corrosion of Aluminium|soyadı=Vargel|ad=Christian|tarih=2004
|yayıncı=Elsevier|isbn=978-0-08-044495-6|özgünyıl=Fransızca baskısı 1999'da yayınlandı
|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160521212331/https://books.google.com/books?id=NAABS5KrVDYC&pg=PA81|arşivtarihi=21 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}
</ref> Korozyona karşı genel direnci nedeniyle alüminyum, ince toz halinde gümüşi yansımayı koruyan az sayıda metalden biridir ve bu özelliği alüminyumu [[Gümüş rengi|gümüş renkli]] boyaların önemli bir bileşeni yapar.<ref>{{kitap kaynağı
|soyadı1=Macleod|ad1=H.A.|başlık=Thin-film optical filters|tarih=2001
|yayıncı=CRC Press|isbn=978-0-7503-0688-1|sayfalar=158159}}
</ref> 
Alüminyum, pasifleştirilmesi nedeniyle oksitleyici asitlerin saldırısına uğramaz. Bu, alüminyumun [[nitrik asit]], konsantre [[sülfürik asit]] ve bazı organik asitler gibi reaktifleri depolamak için kullanılmasına olanak tanır.<ref name="Ullmann">{{kitap kaynağı
|soyadı1=Frank|ad1=W.B.|başlık=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|başlıkbağı=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|tarih=2009
|yayıncı=Wiley-VCH|isbn=978-3-527-30673-2|kısım=Aluminum|doi=10.1002/14356007.a01_459.pub2}}</ref>

=== Oksidasyon kademesi 1 ===
* Alüminyum [[hidrojen]] atmosferi altında 1500&nbsp;°C'ye ısıtıldığında AlH üretilir.
* Alüminyumun normal oksidi (Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) [[silisyum]] ile 1800&nbsp;°C'de vakum altında ısıtıldığında Al<sub>2</sub>O üretilir.
* Al<sub>2</sub>S<sub>3</sub> ün alüminyum talaşları ile 1300&nbsp;°C'de vakum altında ısıtılması ile Al<sub>2</sub>S üretilir. Ancak hızlıca başlangıç maddelerine ayrışır. İki değerlikli selenyum da benzer şekilde yapılır.
* Üç değerlikli halojenürleri, alüminyum ile ısıtıldıklarında -AlF- -AlCl- ve -AlBr- gaz fazında elde edilebilir.

=== Oksidasyon kademesi 2 ===
* Alüminyum tozu oksijenle yandığında alüminyum alt-oksidinin (AlO) varlığı gösterilebilir.

=== Oksidasyon kademesi 3 ===
* [[Fajans kuralı]], basit bir üç değerlikli katyonun (Al<sup>3+</sup>) susuz tuzlarda veya Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> gibi ikili bileşiklerde bulunamayacağını gösterir. [[Hidroksit]] zayıf bir bazdır ve karbonat gibi zayıf baz olan alüminyum tuzları hazırlanamaz. [[Nitrat]] gibi kuvvetli asit tuzları kararlı ve suda çözünürler. En az altı moleküllü hidratlar oluştururlar.
* Alüminyum hidrür (AlH<sub>3</sub>)<sub>n</sub>, trimetil-alüminyum ve aşırı oksijen kullanarak üretilebilir. Havada patlayarak yanar. Alüminyum klorürün [[eter]] çözeltisi içinde lityum hidrürle muamelesi sonucu da üretilebilir. Ancak çözücüden ayrıştırılamaz.
* Alüminyum karbür (Al<sub>4</sub>C<sub>3</sub>) elementlerin oluşturduğu karışımın 1000&nbsp;°C'nin üzerine ısıtılması ile üretilebilir. Açık sarı renkli kristallerinin kompleks bir kafes yapısı vardır ve su veya seyreltik asitle [[metan]] gazı verirler. Asetilit (Al<sub>2</sub>(C<sub>2</sub>)<sub>3</sub>), ısıtılmış alüminyum üzerinden asetilen geçirmek suretiyle üretilir.
* Alüminyum nitrür (AlN), elementlerinden 800&nbsp;°C'de üretilebilir. Su ile hidrolize olarak [[amonyak]] ve alüminyum hidroksit verir.
* Alüminyum fosfit (AlP), benzer şekilde yapılır ve fosfin vererek hidrolize olur.
* Alüminyum oksit (Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>), doğada korundum olarak bulunur ve alüminyumun oksijenle yakılması veya hidroksit, nitrat veya sülfatının ısıtılmasıyla elde edilir. Kıymetli taş olarak sertliği [[elmas]], [[bor nitrür]] ve [[karborundum]]'dan sonra gelir. Suda hemen hemen hiç çözünmez.
* Alüminyum hidroksit, alüminyum tuzunun sulu çözeltisine amonyak ilavesi yoluyla jelatinimsi bir çökelek şeklinde elde edilebilir. Amfoteriktir; hem çok zayıf bir asit olup hem de alkalilerle alüminatlar yapar. Değişik kristal formlarındadır.
* Alüminyum sülfür (Al<sub>2</sub>S<sub>3</sub>), alüminyum tozu üzerinden hidrojen sülfür geçirerek üretilebilir. Polimorfiktir.
* Alüminyum florür (AlF<sub>3</sub>), hidroksitinin HF ile muamelesi sonucu veya elementlerinden üretilir. 1291&nbsp;°C'de ergimeksizin [[gaz]] fazına geçen dev bir [[molekül]] yapısına sahiptir. Çok inerttir. Diğer üç değerliürleri [[dimerik]] ve köprü benzeri yapıdadırlar.
* [[Ampirik]] formülü AlR<sub>3</sub> olan [[organo-metalik]] bileşikleri vardır ve dev yapılı moleküller değilse de en azından dimerik veya [[trimerik]]tirler. Organik sentez alanında (örneğin, trimetil alüminyum) kullanılırlar.
* Alümino-hidrürler bilinen en elektro-pozitif yapılardır. İçlerinde en kullanışlı olan lityum alüminyum hidrür'dür (Li[AlH<sub>4</sub>]). Isıtıldığında lityum hidrür, alüminyum ve hidrojene parçalanır ve su ile hidrolize olur. Organik kimyada pek çok kullanım alanı vardır. Alümino-halojenürler de benzer yapıya sahiptirler.

==Doğal oluşum==
Ayrıca bkz. [[Boksit üretimine göre ülkelerin listesi]]

=== Uzay ===
Alüminyumun [[Güneş Sistemi]]'ndeki parçacık başına miktarı 3,15 ppm'dir (ppm: milyonda parça sayısı).<ref name="Lodders">{{dergi kaynağı
|soyadı1=Lodders|ad1=K.|yazar1-bağ=Katharina Lodders|başlık=Solar System abundances and condensation temperatures of the elements
|url=https://solarsystem.wustl.edu/wp-content/uploads/reprints/2003/Lodders%202003%20ApJ%20Elemental%20abundances.pdf|yıl=2003|sayfalar=1220-1247|dergi=The Astrophysical Journal|cilt=591|sayı=2|issn=0004-637X|doi=10.1086/375492|bibcode=2003ApJ...591.1220L|s2cid=42498829 |erişimtarihi=15 Haziran 2018
|arşivtarihi=12 Nisan 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190412090136/https://solarsystem.wustl.edu/wp-content/uploads/reprints/2003/Lodders%202003%20ApJ%20Elemental%20abundances.pdf|ölüurl=hayır}}
</ref>{{efn|Kaynaktaki bolluklar, parçacık başına gösterim yerine silikona göre listelenir. 10<sup>6</sup> parça silikon başına tüm elementlerin toplamı 2,6682{{e|10}} parçadır; alüminyum 8,410{{e|4}} parçadan oluşur.}} Tüm elementler arasında en bol bulunan on ikinci elementtir ve tek atom numaralı elementler arasında hidrojen ve nitrojenden sonra en bol bulunan üçüncü elementtir.<ref name="Lodders" /> Alüminyumun tek kararlı izotopu olan <sup>27</sup>Al, evrende en çok bulunan on sekizinci çekirdektir. Neredeyse tamamen, daha sonra [[Tip II süpernova]] haline gelecek olan büyük yıldızlardaki karbonun füzyonundan sonra yaratılmıştır: bu füzyon, serbest protonları ve nötronları yakaladığında alüminyuma dönüşen <sup>26</sup>Mg'yi oluşturur. <sup>26</sup>Mg'nin serbest protonları yakalayabildiği evrimleşmiş yıldızların [[Yıldız nükleosentezi|hidrojen yakan]] kabuklarında daha küçük miktarlarda <sup>27</sup>Al oluşturulur.<ref name="Clayton" /> Aslında halen var olan tüm alüminyum <sup>27</sup>Al'dir. <sup>26</sup>Al, erken Güneş Sistemi'nde <sup>27</sup>Al'ya göre %0,005 bollukla mevcuttu ancak 728.000 yıllık yarı ömrü herhangi bir orijinal çekirdeğin hayatta kalması için çok kısadır. Bu nedenle <sup>26</sup>Al'ın nesli tükenmiştir.<ref name="Clayton">{{kitap kaynağı
|soyadı=Clayton|ad=D.|başlık=Handbook of Isotopes in the Cosmos : Hydrogen to Gallium.|tarih=2003
|url=https://www.worldcat.org/oclc/609856530
|yayıncı=Cambridge University Press|yer=Leiden|sayfalar=129-137|oclc=609856530|isbn=978-0-511-67305-4|erişimtarihi=13 Eylül 2020
|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210611060733/https://www.worldcat.org/title/handbook-of-isotopes-in-the-cosmos-hydrogen-to-gallium/oclc/609856530|arşivtarihi=11 Haziran 2021|ölüurl=hayır}}</ref> <sup>27</sup>Al'den farklı olarak, hidrojenin yanması <sup>26</sup>Al'in birincil kaynağıdır. Nüklid, <sup>25</sup>Mg'lik bir çekirdeğin serbest bir protonu yakalamasından sonra ortaya çıkar. Bununla birlikte, var olan eser miktardaki <sup>26</sup>Al, yıldızlararası gazdaki en yaygın gama ışını yayıcısıdır;<ref name="Clayton" /> orijinal <sup>26</sup>Al hala mevcut olsaydı, Samanyolu'nun gama ışını haritaları daha parlak olurdu.<ref name="Clayton" />

=== Dünya ===
[[Dosya:Bauxite hérault.JPG|küçükresim|[[Boksit]], önemli bir alüminyum cevheridir. Kırmızı-kahverengi renk, [[demir oksit]] minerallerinin varlığından kaynaklanır.]]
Genel olarak, Dünya kütlece yaklaşık %1,59 alüminyumdur (kütlece yedinci sıradadır).<ref name="mit1">William F McDonough [https://web.archive.org/web/20110928074153/https://quake.mit.edu/hilstgroup/CoreMantle/EarthCompo.pdf The composition of the Earth]. quake.mit.edu, archived by the Internet Archive Wayback Machine.</ref> Alüminyum, Evren'in geneline kıyasla Dünya'nın kabuğunda daha büyük oranda vardır çünkü alüminyum kolayca oksitlenir ve kayalara bağlanıp kalır. [[Dünya'nın yerkabuğu|Dünya'nın kabuğu]]'nda daha az reaktif metaller çekirdeğe doğru batar.<ref name="Clayton" /> Yerkabuğunda alüminyum en bol bulunan metalik elementtir (kütlece %8.23<ref name="Cardarelli 2008 p158-163" />) ve tüm elementler arasında oksijen ve silikondan sonra en bol bulunan üçüncü elementtir.<ref>Greenwood and Earnshaw, pp.&nbsp;217–9</ref>

Yerkabuğundaki çok sayıda silikat alüminyumu içerir.<ref name="WadeBanister2016">{{Kitap kaynağı
|soyadı1=Wade|ad1=K.|soyadı2=Banister|ad2=A.J.|başlık=The Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Comprehensive Inorganic Chemistry
|url=https://books.google.com/books?id=QwNPDAAAQBAJ&pg=PA1049|yıl=2016
|yayıncı=Elsevier|isbn=978-1-4831-5322-3|sayfa=1049|erişimtarihi=17 Haziran 2018
|arşivtarihi=30 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191130020257/https://books.google.com/books?id=QwNPDAAAQBAJ&pg=PA1049|ölüurl=hayır}}</ref> Buna karşılık, Dünya'nın [[manto (jeoloji)|manto]] kütlesinin sadece %2.38'i alüminyumdur.<ref>{{Kitap kaynağı
|soyadı1=Palme|ad1=H.|soyadı2=O'Neill|ad2=Hugh St. C.|başlık=The Mantle and Core
|editör-soyadı=Carlson|editör-ad=Richard W.|yıl=2005|yayıncı=Elseiver
|bölümurl=https://www.geol.umd.edu/~mcdonoug/KITP%20Website%20for%20Bill/papers/Earth_Models/3.1%20Palme%20&%20O'Neill%20Primative%20mantle%20(1).pdf|sayfa=14 |erişimtarihi= 11 Haziran 2021|bölüm=Cosmochemical Estimates of Mantle Composition
|arşivtarihi=3 Nisan 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210403101355/https://www.geol.umd.edu/~mcdonoug/KITP%20Website%20for%20Bill/papers/Earth_Models/3.1%20Palme%20%26%20O%27Neill%20Primative%20mantle%20%281%29.pdf|ölüurl=hayır}}</ref>

Alüminyum deniz suyunda 2 μg/kg konsantrasyonda bulunur.<ref name="Cardarelli 2008 p158-163" />

Oksijene olan güçlü birleşme eğilimi nedeniyle, alüminyum element halinde neredeyse hiç bulunmaz; onun yerine oksitlerde veya silikatlarda bulunur. [[Feldspat]]lar, yerkabuğundaki en yaygın mineral grubu, alüminosilikatlardır. Alüminyum ayrıca [[beril]], [[kriyolit]], [[garnet]], spinel ve [[turkuaz]] minerallerinde de bulunur.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&pg=PA17|başlık=Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium|soyadı=Downs|ad=A.J.|tarih=1993|yayıncı=Springer Science & Business Media|isbn=978-0-7514-0103-5|dil=İngilizce|erişimtarihi=14 Haziran 2017|arşivtarihi=25 Temmuz 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200725044500/https://books.google.com/books?id=v-04Kn758yIC&pg=PA17|ölüurl=hayır}}</ref>

Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> içindeki [[krom]] ve [[demir]] gibi safsızlıklar, sırasıyla [[yakut]] ve [[safir]] gibi [[değerli taş]] ürünlerini verir.<ref name="KotzTreichel2012">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=eUwJAAAAQBAJ&pg=PA300|başlık=Chemistry and Chemical Reactivity|soyadı1=Kotz|ad1=John C.|soyadı2=Treichel|ad2=Paul M.|soyadı3=Townsend|ad3=John|yayıncı=Cengage Learning|yıl=2012|isbn=978-1-133-42007-1|sayfa=300|erişimtarihi=17 Haziran 2018|arşivtarihi=22 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191222050939/https://books.google.com/books?id=eUwJAAAAQBAJ&pg=PA300|ölüurl=hayır}}</ref>

Doğal alüminyum metali çok nadirdir ve yalnızca belirli volkanların iç kısımları gibi düşük oksijenli fugasite ortamlarda küçük bir faz olarak bulunabilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://webmineral.com/data/Aluminum.shtml|başlık=Aluminum Mineral Data|soyadı1=Barthelmy|ad1=D.|website=Mineralogy Database|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080704001129/https://webmineral.com/data/Aluminum.shtml|arşivtarihi=4 Temmuz 2008|ölüurl=hayır|erişimtarihi=9 Temmuz 2008}}</ref>

[[Güney Çin Denizi]]'nin kuzeydoğusunda kıtasal eğimdeki soğuk sızıntılarda doğal alüminyum bildirilmiştir. Bu tortuların, tetrahidroksoalüminat Al(OH)<sub>4</sub><sup>−</sup>'un bakteriyel [[Redoks|redüksiyon]]undan kaynaklanmış olması mümkündür.<ref name="Chen 2011">{{Akademik dergi kaynağı|soyadı1=Chen|ad1=Z.|soyadı2=Huang|ad2=Chi-Yue|soyadı3=Zhao|ad3=Meixun|soyadı4=Yan|ad4=Wen|soyadı5=Chien|ad5=Chih-Wei|soyadı6=Chen|ad6=Muhong|soyadı7=Yang|ad7=Huaping|soyadı8=Machiyama|ad8=Hideaki|soyadı9=Lin|ad9=Saulwood|tarih=2011|başlık=Characteristics and possible origin of native aluminum in cold seep sediments from the northeastern South China Sea|dergi=Journal of Asian Earth Sciences|cilt=40|sayı=1|sayfalar=363-370|bibcode=2011JAESc..40..363C|doi=10.1016/j.jseaes.2010.06.006}}</ref>

Alüminyum bol bir element olmasına rağmen, tüm alüminyum mineralleri ekonomik olarak uygun metal kaynakları değildir. Hemen hemen tüm metalik alüminyum, [[Maden cevheri|cevher]] [[boksit]] (AlO<sub>''x''</sub>(OH)<sub>3–2''x''</sub>)'dan üretilir. Boksit, tropikal iklim koşullarında düşük demir ve silika anakayasının kötü havadan [[Ayrışma (jeoloji)|ayrışma]] ürünü olarak oluşur.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Geology of Ore Deposits|soyadı1=Guilbert|ad1=J.F.|soyadı2=Park|ad2=C.F.|tarih=1986|yayıncı=W.H. Freeman|isbn=978-0-7167-1456-9|sayfalar=774-795}}</ref>

2017 yılında çoğu boksit Avustralya, Çin, Gine ve Hindistan'da çıkarıldı.<ref>{{Web kaynağı |yazar=United States Geological Survey |başlık=Bauxite and alumina |yıl=2018 |url=https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/bauxite/mcs-2018-bauxi.pdf |erişimtarihi=17 Haziran 2018 |seri=Mineral Commodities Summaries |arşivtarihi=11 Mart 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180311202117/https://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/bauxite/mcs-2018-bauxi.pdf |ölüurl=hayır}}</ref>

Yerkabuğunda çok nadir bulunduğundan dolayı alüminyum bir zamanlar [[altın]]dan bile daha kıymetli görülmüştür.

== Tarihçe ==
[[Dosya:Eros-piccadilly-circus.jpg|küçükresim|upright=0.91|sol|Londra'da bulunan ve ''Eros'' adıyla bilinen bu heykel, 1893'te yapılmış olup alüminyumdan üretilmiş ilk heykellerden biridir.]]

Eski [[Yunanlar]] ve [[Roma]]lılar, alüminyum tuzlarını, boya renklerini sabitleştirmede ve kan durdurucu olarak kullanmışlardır. [[Alum]] günümüz tıbbında hala kan durdurucu ve damar büzücü olarak kullanılmaktadır.

[[Friedrich Wöhler]]'in, alüminyumu, 1827'de, susuz alüminyum klorürü potasyum ile karıştırarak ayrıştıran ilk kişi olduğu bilinse de metal, o tarihten iki sene kadar önce, Danimarkalı bir fizikçi ve kimyacı olan [[Hans Christian Ørsted]] tarafından saf olmayan bir formda üretilmiştir. Dolayısıyla [[almanak]]larda ve kimya literatüründe Øersted'in adı alüminyumu bulan kişi olarak geçer.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.chemicalelements.com/elements/al.html#isotopes |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=8 Ocak 2006 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20060111064713/https://www.chemicalelements.com/elements/al.html#isotopes |arşivtarihi=11 Ocak 2006 |ölüurl=hayır }}</ref> Fransız [[Henri Saint-Claire Deville]], 1846'da, Wöhler'in metodunu, daha pahalı olan [[potasyum]] yerine [[sodyum]] kullanarak geliştirmiştir.

Amerikalı [[Charles Martin Hall]] 1886'da, alüminyumun elektrolitik bir işlemle eldesine ilişkin bir patent başvurusunda (patent no: 400655) bulunmuş, aynı yıl, Hall'un bu buluşundan tamamen habersiz olmak üzere Fransız [[Paul Héroult]] da aynı tekniği [[Avrupa]]'da geliştirmiştir. Bu nedenle iki bilim adamının adı verilen [[Hall-Heroult işlemi]], günümüzde alüminyumun cevherinden eldesinde bütün dünyada kullanılan temel yöntemdir.

[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'deki [[Washington Anıtı]]nın zirvesinin yapımında alüminyum kullanılması kararlaştırılmış ve o tarihte alüminyumun yaklaşık 30 gramının maliyeti bu projede çalışan bir işçinin yevmiyesinin iki katına eşdeğer olmuştur.<ref>Binczewski, G.J. (1995). The Point of a Monument: A History of the Aluminum Cap of the Washington Monument. JOM, 47 (11) (1995), pp.&nbsp;20-25.[https://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160124070602/https://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html|tarih=24 Ocak 2016}}</ref>

[[Adolf Hitler]]'in yönetime gelişinden hemen sonraki yıllarda [[Almanya]], alüminyum üretiminde dünya lideri olmuştur. Ancak 1942'de, ABD'de yeni hidroelektrik santral projelerinin (örneğin, [[Grand Coulee Barajı]]) devreye alınması, ABD'ye Nazi Almanya'sının baş edemeyeceği bir üstünlük vermiştir. Bu üstünlük, dört yıl içinde 60 bin savaş uçağı yapmaya yetecek kadar alüminyum üretimi şeklinde ortaya çıkmıştır.

== Üretim ve arıtma ==
[[Dosya:Aluminium bar surface etched.jpg|küçükresim|sol|upright=0.91|(Al) Alüminyum çubuğunun kazınmış yüzeyi.]]
Ayrıca bkz. [[Birincil alüminyum üretimine göre ülkelerin listesi]]

<div style="float: right; margin: 2px; font-size:85%; margin-left:18px; margin-bottom:18px>
{| class="wikitable sortable collapsible"
|+'''Dünyanın en büyük alüminyum üreten ülkeleri, 2019'''<ref name="usgs"/>
! Ülke !! data-sort-type="sayı"|Üretim miktarı<br />(bin<br /> ton)
|-
| {{flagu|China}} || align="right"|36.000
|-
| {{flagu|India}} || align="right"|3.700
|-
| {{flagu|Russia}} || align="right"|3.600
|-
| {{flagu|Canada}} || align="right"|2.900
|-
| {{flagu|United Arab Emirates}} || align="right"|2.700
|-
| {{flagu|Australia}} || align="right"|1.600
|-
| {{flagu|Bahrain}} || align="right"|1.400
|-
| {{flagu|Norway}} || align="right"|1.300
|-
| {{flagu|United States}} || align="right"|1.100
|-
| {{flagu|Iceland}} || align="right"|850
|-
| Diğer ülkeler || align="right"|9.200
|-
| Toplam || align="right"|64.000
|}
</div>

Alüminyumun ticari üretim tarihi 100 yıldan biraz fazladır.

Alüminyum ilk keşfedildiği yıllarda cevherinden ayrıştırılması çok zor olan bir metal idi. Alüminyum arıtılması en zor metallerden biridir. Bunun nedeni çok hızlı oksitlenmesi, oluşan bu oksit tabakasının çok kararlı oluşu ve demirdeki pasın aksine yüzeyden sıyrılmayışıdır.

Alüminyum üretimi çok enerji tüketir ve bu yüzden üreticiler izabe tesislerini elektriğin hem bol hem de ucuz olduğu yerlere yerleştirir.<ref name="WMP">{{Kitap kaynağı|url=https://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm?id=1388|başlık=World Mineral Production 2003–2007|soyadı1=Brown|ad1=T.J.|tarih=2009|yayıncı= British Geological Survey|erişimtarihi=1 Aralık 2014|arşivtarihi=13 Temmuz 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190713005219/https://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm%3Fid%3D1388|ölüurl=hayır}}</ref> 2019 itibarıyla dünyanın en büyük alüminyum [[izabe]]cileri, Çin, Hindistan, Rusya, Kanada ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde bulunurken,<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=USGS Minerals Information: Mineral Commodity Summaries|url=https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2020/mcs2020-aluminum.pdf|website=minerals.usgs.gov|dil=İngilizce|doi=10.3133/70194932|erişimtarihi=17 Aralık 2020|arşivtarihi=22 Ocak 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210122013648/https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2020/mcs2020-aluminum.pdf|ölüurl=hayır}}</ref> Çin, %55 dünya alüminyum payı ile açık ara en büyük alüminyum üreticisidir.

Uluslararası Kaynak Paneli'nin Toplumdaki Metal Stokları raporu'na göre, toplumda (yani arabalarda, binalarda, elektronikte vb.) kullanılan küresel [[Per capita|kişi başına]] alüminyum stoğu {{dönüştürme|80|kg|abbr=on}}'dır: Bunun çoğu, (sadece {{dönüştürme|35|kg|abbr=on}})'nı kullanan daha az gelişmiş ülkeler yerine (kişi başına {{dönüştürme|350|–|500|kg|abbr=on}}) kullanım ile) daha gelişmiş ülkelerdedir.<ref>{{Rapor kaynağı
|soyadı1=Graedel|ad1=T.E.|başlık=Metal stocks in Society&nbsp;– Scientific Synthesis|yıl=2010
|url=https://www.unep.fr/shared/publications/pdf/DTIx1264xPA-Metal%20stocks%20in%20society.pdf
|isbn=978-92-807-3082-1|yayıncı=International Resource Panel|sayfa=17|yazarlarıgöster=etal<!--only mentions the lead author; others are not named-->|erişimtarihi=18 Nisan 2017|arşivtarihi=26 Nisan 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180426184751/https://www.unep.fr/shared/publications/pdf/DTIx1264xPA-Metal%20stocks%20in%20society.pdf|ölüurl=hayır}}</ref>

Alüminyum oksidin ergime sıcaklığı yaklaşık 2000&nbsp;°C olduğundan dolayı ekonomik olmaktan uzaktır.

Alüminyum üretimi, [[boksit]] kayanın yerden çıkarılmasıyla başlar. Boksit, Bayer işlemi kullanılarak işlenir ve [[Alüminyum oksit|alümina]]'ya dönüştürülür. Daha sonra Hall–Héroult işlemi kullanılarak işlenir ve nihai alüminyum metali elde edilir.

=== Bayer işlemi ===
Bkz. [[Boksit üretimine göre ülkelerin listesi]]

Bu yöntemde alüminyum oksit, ergimiş [[kriyolit]] içinde çözündürülür ve daha sonra saf metale indirgenir. [[redüksiyon|İndirgenme]] hücrelerinin çalışma sıcaklığı 950-980&nbsp;°C civarındadır.

Kriyolit, [[Grönland]] adasında bulunan doğal bir mineraldir fakat alüminyum üretimi için [[sentetik]] olarak yapılır. Kriyolit, alüminyum ve [[sodyum]]un florürlerinin bir karışımı olup, formülü Na<sub>3</sub>AlF<sub>6</sub> şeklindedir.

[[Alüminyum oksit]] (beyaz toz), yaklaşık %30-40 demir içerdiği için kırmızı renkli olan [[boksit]]in arıtılmasıyla üretilir.

Bayer işlemi daha önceleri kullanılan Deville işleminin yerini aldı.

[[Boksit]], Bayer işlemi ile alüminaya dönüştürülür. Boksit, homojen bir bileşim içinde karıştırılır ve sonra öğütülür. Elde edilen [[bulamaç]] sıcak [[sodyum hidroksit]] çözeltisi ile karıştırılır; daha sonra karışım atmosfer basıncının üstündeki basınçta sindirici bir kapta işlenir, alüminyum hidroksit boksitte çözülürken safsızlıkları nispeten çözünmez bileşiklere dönüştürür:<ref name="UllmannOxide" />

{{block indent|Al(OH)<sub>3</sub> + Na<sup>+</sup> + OH<sup>−</sup> → Na<sup>+</sup> + [Al(OH)<sub>4</sub>]<sup>−</sup>}}

Bu reaksiyondan sonraki bulamaç, atmosfer kaynama noktasının üzerinde bir sıcaklıktadır. Basınç azaldıkça buhar çıkarılarak soğutulur. Boksit kalıntısı çözeltiden ayrılır ve atılır. Katısız çözelti, küçük alüminyum hidroksit kristalleri ile tohumlanır; bu, [Al(OH)<sub>4</sub>]<sup>−</sup> iyonlarının alüminyum hidroksite ayrışmasına neden olur. Alüminyumun yaklaşık yarısı çöktükten sonra karışım sınıflandırıcılara gönderilir. Küçük alüminyum hidroksit kristalleri, tohumlama ajanları olarak hizmet etmek üzere toplanır; kaba parçacıklar ısıtılarak alüminaya dönüştürülür; fazla çözelti buharlaştırma yoluyla çıkarılır, (gerekirse) saflaştırılır ve geri dönüştürülür.<ref name="UllmannOxide">{{Kitap kaynağı
|başlık=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry
|soyadı1=Hudson|ad1=L. Keith|soyadı2=Misra|ad2=Chanakya|soyadı3=Perrotta|ad3=Anthony J.|soyadı4=Wefers|ad4=Karl|soyadı5=Williams|ad5=F.S.|tarih=2005
|yayıncı=Wiley-VCH|bölüm=Aluminum Oxide|yazarlarıgöster=3|başlıkbağı=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry}}</ref>

Wöhler işleminin yerini alan elektroliz yönteminde her iki [[elektrot]] da [[karbon]]dan yapılır. Cevher bir kez ergimiş hale geldikten sonra iyonlar serbestçe dolaşmaya başlar. Negatif elektrotta ([[katot]]) gerçekleşen [[reaksiyon]]:

:Al<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Al

olup alüminyum iyonunun elektron alarak indirgendiğini gösterir. Alüminyum metali daha sonra hücrenin tabanına sıvı halde çöker ve buradan sifonlanarak dışarı alınır.

Öte yandan, pozitif elektrotta ([[anot]]) [[oksijen]] gazı oluşur:

:2O<sup>2-</sup> → O<sub>2</sub> + 4e<sup>-</sup>

Anot karbonu bu oksijen ile oksitlenerek tükenir ve dolayısıyla düzenli aralıklarla yenilenmesi gerekir:

:O<sub>2</sub> + C → CO<sub>2</sub>

Katotlar elektroliz işlemi sırasında, anotların tersine tükenmezler çünkü katotta oksijen çıkışı olmaz. Katodun karbonu, hücre içinde sıvı alüminyum ile örtülmüş olduğu için korunmalıdır. Öte yandan katotlar, [[elektrokimya]]sal işlemler gereği erozyona uğrarlar. Elektrolizde uygulanan akıma bağlı olarak hücrelerin 5-10 yılda bir tümüyle yenilenmesi gerekir.

Hall-Héroult işlemiyle alüminyum elektrolizi çok elektrik enerjisi tüketse de alternatif yöntemler gerek ekonomik gerekse ekolojik olarak uygulanabilirlikten uzaktır. Dünya genelinde, ortalama spesifik enerji tüketimi, kg Al başına yaklaşık 15±0.5 [[kilowatt saat]]'tir (52-56 [[megajoule|MJ]]/kg). Modern tesislerde bu rakam yaklaşık 12.8&nbsp;kW·h/kg (46.1 MJ/kg) civarındadır. İndirgeme hattının taşıdığı elektrik akımı, eski teknolojilerde 100-200 kA iken bu değer, modern tesislerde 350 kA'e kadar çıkmış olup 500 kA'lik hücrelerde deneme çalışmaları yapıldığı bilinmektedir.

=== Hall–Héroult işlemi ===

[[Dosya:Tovarna glinice in aluminija Kidričevo - kupi aluminija 1968.jpg|küçükresim|upright=0.75|sağ|[[Ekstrüzyon]] alüminyum kütükleri]]

Ayrıca bakınız: [[Alüminyum oksit üreten ülkelerin listesi]]

[[Alüminyum oksit|Alümina]]'nın alüminyum metale dönüştürülmesi Hall–Héroult işlemiyle sağlanır. Bu enerji yoğun süreçte, [[kriyolit]] (Na<sub>3</sub>AlF<sub>6</sub>) ile kalsiyum florür ({{dönüştürme|950|and|980|C|F}}'de erimiş karışımdaki alümina çözeltisi metalik alüminyum üretmek için [[elektroliz]] edilir. Sıvı alüminyum metal çözeltinin dibine çöker ve akıtılır ve daha sonraki işlemler için genellikle alüminyum kütük denilen büyük bloklara dökülür.<ref name="Ullmann" />

Elektroliz hücresinin anotları, florür korozyonuna karşı en dirençli malzeme olan karbondan yapılmıştır veya işlem sırasında pişirilir ya da önceden fırınlanır. Söderberg anotları olarak da adlandırılan birincisi güç açısından daha az verimlidir ve pişirmede açığa çıkan dumanların toplanması maliyetlidir, bu nedenle katotları önceden pişirmek için güç, enerji ve işçilikten tasarruf edilmesine rağmen, önceden pişirilmiş anotlarla değiştirilmelerinin nedeni budur. Anotlar için karbon tercihen saf olmalıdır, böylece ne alüminyum ne de elektrolit kül ile kirlenmez. Karbonun korozyona karşı direncine rağmen, üretilen her bir kilogram alüminyum için hala 0.4–0.5&nbsp;kg oranında tüketilir.

Katotlar [[antrasit]]'den yapılmıştır, çok saf olmaları gereksizdir çünkü safsızlıkların [[Sızıntı|süzülmesi]] çok yavaştır. Katot, üretilen her kilogram alüminyum için 0.02-0.04&nbsp;kg oranında tüketilir. Bir hücre genellikle katodun arızalanmasının ardından 2-6 yıl sonra sonlandırılır.<ref name="Ullmann" />

Hall-Heroult işlemi, saflığı %99'un üzerinde olan alüminyum üretir. Hoopes işlemi ile daha fazla saflaştırma yapılabilir. Bu işlem, erimiş alüminyumun sodyum, baryum ve alüminyum florür elektroliti ile elektrolizini içerir. Elde edilen alüminyumun saflığı %99,99'dur.<ref name="Ullmann" /><ref>{{Kitap kaynağı
|url=https://books.google.com/books?id=KpgTrFloOq0C&pg=PA40|başlık=Handbook of Aluminum|soyadı1=Totten|ad1=G.E.|soyadı2=Mackenzie|ad2=D.S.|tarih=2003
|yayıncı= Marcel Dekker|isbn=978-0-8247-4843-2|sayfa=40
|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160615132126/https://books.google.com/books?id=KpgTrFloOq0C&pg=PA40|arşivtarihi= 15 Haziran 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

Elektrik gücü, izabe tesisinin konumuna bağlı olarak, alüminyum üretim maliyetinin yaklaşık %20 ila %40'ını temsil eder. Alüminyum üretimi, Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilen elektriğin kabaca %5'ini tüketir.<ref name="Emsley2011" /> Bu nedenle, Hall-Héroult sürecine alternatifler araştırıldı ancak hiçbirinin ekonomik olarak uygulanabilir olmadığı ortaya çıktı.<ref name="Ullmann" />

Alüminyum üretim maliyetinin %20-40'ını, tesisin bulunduğu yere göre değişmek üzere, elektrik enerjisi oluşturmaktadır. Bu nedenle alüminyum üreticisi işletmeler, [[Güney Afrika]], [[Yeni Zelanda]]'nın [[Güney Adası (Yeni Zelanda)|Güney Adası]], [[Avustralya]], [[Çin]], [[Orta Doğu]], [[Rusya]], [[İzlanda]], [[Kanada]]'da [[Québec]] gibi elektrik enerjisinin bol ve ucuz olduğu bölgelere yakın olma eğilimindedir.

[[Çin]] 2004 itibarıyla, alüminyum üretiminde dünya lideridir.

===Geri dönüşüm===

[[Dosya:Waste bins recyclable.jpg|küçükresim|sol|Geri dönüştürülebilir atık ve geri dönüştürülemeyen atık kutuları. Kapağı sarı atık kutusu "alüminyum" olarak etiketlidir. Rodos, Yunanistan]]

Geri kazanım işlemi 1900'lü yılların başlarından beri uygulanmakta olup yeni değildir. Metalin [[geri dönüşüm]] yoluyla geri kazanılması, alüminyum endüstrisinin önemli bir görevi oldu. Geri dönüşüm, 1960'ların sonlarına kadar, alüminyum [[İçecek kutusu|içecek kutuları]] kullanımının artmasıyla kamuoyunun bilinçlendirilmesine kadar önemsiz bir faaliyetti.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=DtX1nbel49kC|başlık=Aluminum Recycling|soyadı=Schlesinger|ad=Mark|yayıncı=CRC Press|yıl=2006|isbn=978-0-8493-9662-5|sayfa=248|erişimtarihi=25 Haziran 2018|arşivtarihi=15 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170215051211/https://books.google.com/books?id=DtX1nbel49kC|ölüurl=hayır}}</ref> Diğer geri döndürülen alüminyum kaynakları arasında otomobil parçaları, pencere ve kapılar, cihazlar ve konteynerler sayılabilir.

Alüminyumun [[hurda]]lardan geri kazanımı, günümüz alüminyum endüstrisinin önemli bir bileşeni haline gelmiştir.

[[Geri kazanım]], girdi malzemesinin %15'ine kadar önemli bir kısmını [[cüruf]], (kül benzeri oksit) olarak kaybolmasına rağmen, cevherden alüminyum üretmek için kullanılan enerjinin yalnızca %5'ini gerektiren hurdanın eritilmesini kapsar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.dnr.state.oh.us/recycling/awareness/facts/benefits.htm|başlık=Benefits of Recycling|yayıncı=Ohio Department of Natural Resources|arşivurl=https://web.archive.org/web/20030624162738/https://www.dnr.state.oh.us/recycling/awareness/facts/benefits.htm|arşivtarihi=24 Haziran 2003|ölüurl=evet}}</ref>

Alüminyum yığın eriticisi, %1'in altında bildirilen değerlerle çok daha az cüruf üretir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.afsinc.org/files/best%20practice%20energy-schifo-radia-may%202004.pdf|başlık= Theoretical/Best Practice Energy Use in Metalcasting Operations|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131031072356/https://www.afsinc.org/files/best%20practice%20energy-schifo-radia-may%202004.pdf|arşivtarihi=31 Ekim 2013|ölüurl=evet|df=dmy-all|erişimtarihi=28 Ekim 2013}}</ref>

Birincil alüminyum üretiminden ve ikincil geri dönüşüm işlemlerinden kaynaklanan beyaz cüruf, endüstriyel olarak çıkarılmış olabilecek yararlı miktarlarda alüminyum içerir. İşlem, son derece karmaşık atık malzeme ile birlikte alüminyum kütükler üretir. Bu israf yönetimi zordur. Su ile reaksiyona girerek hava ile temas ettiğinde kendiliğinden tutuşan bir gaz karışımı (diğerlerinin yanı sıra [[hidrojen]], [[asetilen]] ve [[amonyak]] dahil) açığa çıkarır;<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.experts123.com/q/why-are-dross-saltcake-a-concern.html|başlık=Why are dross & saltcake a concern?|website=www.experts123.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121114111346/https://www.experts123.com/q/why-are-dross-saltcake-a-concern.html|arşivtarihi= 14 Kasım 2012|ölüurl=hayır}}</ref> nemli hava ile temas çok miktarda amonyak gazının salınmasına neden olur. Bu zorluklara rağmen, atık [[asfalt]] ve [[beton]]'da dolgu maddesi olarak kullanılır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://aggregain.wrap.org.uk/document.rm?id=1753|arşivurl=https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100402111522/https://www.wrap.org.uk/downloads/BRE_Added_value_study_report.4ca28919.1753.pdf|ölüurl=evet|arşivtarihi=2 Nisan 2010|başlık=Added value of using new industrial waste streams as secondary aggregates in both concrete and asphalt|soyadı1=Dunster|ad1=A.M.|tarih=2005|yayıncı= Waste & Resources Action Programme| yazarlarıgöster=etal}}</ref>

== Güvenlik önlemleri ==
Alüminyumun canlı hücreler üzerinde yararlı bir işleve sahip olduğu gözlemlenmemiştir. Bazı kişilerde, alüminyumun herhangi bir formundan kaynaklanabilen temas dermatiti (deri iltihabı), stiptik (kan durdurucu) veya ter önleyici ürünler kullanımıyla birlikte ortaya çıkan kaşıntılı kızarıklık, alüminyum tencerelerde pişen yemeklerin yenmesiyle ortaya çıkan sindirim bozuklukları ve besinlerin emiliminin durması ve Rolaids, Amphojel ve Maalox gibi antasit (asit giderici) ilaçların kullanımıyla ortaya çıkan kusma gibi zehirlenme belirtileri şeklinde alerjik reaksiyonlar yaratabilir. Diğer kişilerde alüminyum, ağır metaller kadar zehirli olmasa da ve alüminyumdan yapılmış mutfak gereçleri kullanımının (yüksek korozyon direnci ve iyi ısı iletkenliği nedeniyle tercih edilir), genelde alüminyum zehirlenmesine yol açtığı kanıtlanmamış olsa da, yüksek dozlarda alındığında zehirlenme belirtileri gösterebilir. Alüminyum bileşikleri içeren antasitlerin aşırı dozda tüketimi ve alüminyum içeren ter önleyicilerin aşırı miktarda kullanımı zehirlenme nedeni olabilir. Alüminyumun [[Alzheimer hastalığı]]na yol açtığı iddia edilmişse de bu araştırmanın tam tersine, Alzeimer hastalığının neden olduğu tahribatın, vücutta alüminyum birikimine yol açtığı şeklinde çürütülmüştür. Özetle, eğer alüminyum zehirlenmesi varsa bunun oldukça spesifik bir mekanizma ile gerçekleşmesi gerekir. Zira insanın yaşamı boyunca, toprakta doğal kil mineralinin içindeki alüminyum ile olan teması zaten yeterince yüksektir.

Alüminyumun, hızla korozyona uğramasına neden olan bazı kimyasallarla temas etmesinden kaçınılması gerekir. Örneğin, bir parça alüminyumun yüzeyine damlatılan çok küçük miktarlı [[cıva]], koruyucu alüminyum oksit tabakasını kolayca deler ve birkaç saat içinde devasa yapı kirişleri bile önemli derecede zayıflayabilir. Bu nedenle pek çok havayolu şirketi, uçakların yapısal iskeletinde alüminyum önemli bir yer tuttuğu için cıvalı termometrelere izin vermez.

== Kullanım alanları ==
[[Dosya:Austin A40 Roadster ca 1951.jpg|küçükresim|upright=1.0|sağ|Alüminyum gövdeli Austin A40 Sports (y. 1951)]]
[[Dosya:Corundum-215245.jpg|küçükresim|Kırmızı [[korendon]] şeklinde [[alüminyum oksit]] ]]
[[Dosya:Hybridschaltung.jpg|küçükresim|[[Alüminyum oksit]] seramik alt tabaka üzerinde hibrit devre]]
[[Dosya:Kaaliumi maarjase monikristallid2.JPG|küçükresim|Alüminyum potasyum sülfat-dodekahidrat'dan [[Şap (bileşik)|potasyum şap]]-[[kristal]]leri]]

=== Metal ===
{{Ayrıca bakınız|Alüminyum alaşımları}}

2016 yılında küresel alüminyum üretimi 58,8&nbsp;milyon metrik tondu. Bu rakam, [[demir]] dışında diğer metallerinkini (1.231&nbsp;milyon metrik ton) aştı.<ref name="BGS2018">{{kitap kaynağı|url=https://www.bgs.ac.uk/downloads/start.cfm?id=3396|başlık=World Mineral Production: 2012–2016|soyadı1=Brown|ad1=T.J.|soyadı2=Idoine|ad2=N.E.|soyadı3=Raycraft|ad3=E.R.|soyadı4=Shaw|ad4=R.A.|soyadı5=Hobbs|ad5=S.F.|soyadı6=Everett|ad6=P.|soyadı7=Deady|ad7=E.A.|soyadı8=Bide|ad8=T.|yazarları-göster=3|tarih=2018|yayıncı=British Geological Survey|isbn=978-0-85272-882-6|erişimtarihi=10 Temmuz 2018|arşivtarihi=16 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200516174440/https://www.bgs.ac.uk/downloads/directDownload.cfm?id=3396&noexcl=true&t=World%20Mineral%20Production%202012%20to%202016|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{ansiklopedi kaynağı|başlık=Aluminum|ansiklopedi=[[Encyclopædia Britannica]]|url=https://www.britannica.com/EBchecked/topic/17944/aluminum-Al|erişimtarihi=6 Mart 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120312125740/https://www.britannica.com/EBchecked/topic/17944/aluminum-Al|arşivtarihi=12 Mart 2012|ölüurl=hayır}}</ref>

Alüminyum neredeyse her zaman alaşımlıdır. Bu, özellikle [[Temperleme|menevişlendiğinde]] mekanik özelliklerini oldukça artırır. Örneğin, yaygın olarak kullanılan [[alüminyum folyo]]lar ve içecek kutuları %92 ila %99 oranında alüminyum alaşımlarından oluşur.<ref>{{web kaynağı|url=https://www.madehow.com/Volume-1/Aluminum-Foil.html|başlık=Aluminum Foil|soyadı1=Millberg|ad1=L.S.|website=How Products are Made|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070713102210/https://www.madehow.com/Volume-1/Aluminum-Foil.html|arşivtarihi=13 Temmuz 2007|ölüurl=hayır|cilt=1|erişimtarihi=11 Ağustos 2007}}</ref> Ana [[alaşım]]lama maddeleri [[bakır]], [[çinko]], [[magnezyum]], [[manganez]] ve [[silisyum]]dur (örn. [[duralumin]]), diğer metallerin seviyeleri ağırlıkça yüzde birkaçtır.<ref>{{kitap kaynağı|başlık=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|soyadı1=Lyle|ad1=J.P.|soyadı2=Granger|ad2=D.A.|soyadı3=Sanders|ad3=R.E.|tarih=2005|yayıncı=Wiley-VCH|kısım=Aluminum Alloys|doi=10.1002/14356007.a01_481|başlıkbağı=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|isbn=978-3-527-30673-2}}</ref> Hem dövülmüş hem de dökülmüş alüminyum, diğerlerinin yanı sıra [[manganez]], [[silisyum]], [[magnezyum]], [[bakır]] ve [[çinko]] ile alaşımlanır.<ref name="ross13">{{kitap kaynağı
|soyadı1=Ross|ad1=R.B.|başlık=Metallic Materials Specification Handbook|tarih=2013
|yayıncı=Springer Science & Business Media|isbn=9781461534822
|url=https://books.google.com/books?id=v171BwAAQBAJ|erişimtarihi=3 Haziran 2021
|arşivtarihi=11 Haziran 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210611060734/https://books.google.com/books?id=v171BwAAQBAJ|ölüurl=hayır}}</ref> Örneğin, Kynal alaşım ailesi İngiliz kimya üreticisi Imperial Chemical Industries tarafından geliştirildi.

Alüminyumun başlıca kullanım alanları şunlardır:{{sfn|Davis|1999|pp=17–24}}
* Taşımacılık ([[otomobil]]ler, uçaklar, [[kamyon]]lar, [[vagon]]lar, deniz taşıtları, [[bisiklet]]ler, uzay aracı, ''vb.''). Alüminyum az yoğunluğundan dolayı kullanılır;

=== Araç yapımı ===
Araçlar söz konusu olduğunda kütleleri önemli bir rol oynar: Araç ne kadar hafifse yakıt tüketimi de o kadar az olur. Almanya'da araç yapımında alüminyumun neredeyse %50'si kullanılır (2015 itibarıyla).<ref>{{web kaynağı |url=https://www.aluinfo.de/absatzmaerkte.html |başlık=Absatzmärkte |yayıncı=Gesamtverband der Aluminiumindustrie e.&nbsp;V. |erişimtarihi=24 Temmuz 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210124193450/https://www.aluinfo.de/absatzmaerkte.html |arşivtarihi=24 Ocak 2021 |ölüurl=evet }}</ref>

====Otomobiller====
Alüminyum malzemeler arabalarda, düşük ısıl genleşme ve korozyona duyarlılığın yanı sıra yüksek sıcaklık dayanımının çok önemli olduğu [[silindir bloğu]], özel piston alaşımlarının bulunduğu [[piston|silindir pistonları]], [[silindir kapağı]] dahil olmak üzere çeşitli [[motor]] parçalarında genellikle dökülerek kullanılır.

Araçlardaki diğer uygulamalar, dişli kutuları için muhafazalar, içindir, ısı kalkanı olarak ve [[Isı değiştirici|ısı eşanjörleri]] olarak - son ikisi saf alüminyum formundadır. Şaside, arka akslar, aks taşıyıcıları, salıncaklar ve tekerlekler için dövme parçalar olarak alüminyum kullanılır. Gövdede alüminyum, kapılar, [[kaput]]lar, [[Araba tamponu|tamponlar]] ve çamurluklar ile kaportada kullanılır.<ref name="Ostermann34">Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;34–39.</ref>

====Ticari Araçlar====
[[Ticari araç]]larda, alüminyum plaka duvarlar, arka kaldırıcılar, üst yapılar, yük sabitleme, basınçlı hava tankları, [[Depolama tankı|yakıt tankları]] ve altyapı koruması olarak kullanılır. Ticari araçlardaki alüminyumdan yapılan hafif yapı, aks başına yasal maksimum yükten büyük ölçüde etkilenir: daha az araç ağırlığıyla daha yüksek bir taşıma kapasitesi mümkündür.<ref name="Ostermann34" />

====Demiryolu araçları====
Alüminyum [[raylı taşıt]]larda da kullanılır. Bunun önkoşulu diğer iki önemli gelişmeydi: 1950'lerde alüminyum malzemelere uygun belirli kaynak işlemleri ([[TIG Kaynağı]] / [[Gaz metal ark kaynağı|MIG kaynağı]]) ve büyük profillerin ekstrüzyonu. Alüminyum alaşımlarının kullanımı demiryolu araçlarının tüm yapısını değiştirdi. Çelik borulardan yapılan yapılar 1970'li yıllara kadar yaygındı, bundan sonra alüminyum alaşımlarından yapılan kaynaklı profiller giderek yaygınlaştı.<ref>Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;39–41.</ref>

====Uçaklar====
Havacılığın ilk aşamalarında alüminyum malzemeler zaten kullanılıyordu. Örneğin 1903'te bir uçağın donanımlarında magnalyum hâlâ büyük ölçüde ahşap, tel ve kumaştan oluşuyordu. İlk uçabilen tamamen metal uçağın tarihi 1915'e kadar uzanır, ancak monokok bir yapıda çelik sacdan yapılmıştı. Uçak yapımında alüminyum kullanımındaki belirleyici gelişme, 1906 yılında, çok yüksek dayanıma sahip ve bu nedenle hafif yapı için ideal olan, sertleşebilir bir alüminyum-bakır alaşımı olan [[duralumin]]'i bulan Alfred Wilm tarafından geldi. Uçaklarda AlCu ve AlZnMg kullanılır. Toplam uçak kütlesinin %60’ı alüminyumdan oluşur. Sac metalden delinmiş, kesilmiş veya çakılmış, blok katılardan frezelenmiş veya profillerden yapılmış iş parçaları genellikle [[perçin]]lemeyle ve bazen de kaynakla birleştirilir.<ref>Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;52–57.</ref>

====Bisikletler====
Spor ve günlük bisikletlerde birçok bileşende alüminyum çeliğin yerini aldı. Alüminyum jantlar yaygınlaşmadan önce yarışlarda ahşap jantlar da vardı. Bunları fren pabuçlarının kavraması daha kolaydır ancak süreç içinde aşınırlar. Alüminyum borular ilk olarak 1970 civarında epoksi yapıştırıcıyla birleştirildi ve daha sonra kaynak yapıldı. Bagaj taşıyıcıları ve yan standlar için alüminyum tel, döküm ve boru şeklinde kullanılır. Gidon, gidon boğazı, fren kolları, kranklar ve zincirli vites değiştirici uzun süredir genellikle alüminyumdan yapılır. Çamurluklar genellikle plastik kaplı alüminyumdan yapılır.

* Bina ve inşaat ([[pencere]]ler, [[kapı]]lar, [[Siding (İnşaat)|dış cephe kaplaması]], inşaat teli, mantolama, çatı kaplama, ''vb.''). Çelik daha ucuz olduğundan, hafiflik, korozyon direnci veya mühendislik özelliklerinin önemli olduğu durumlarda alüminyum kullanılır;

=== Genel inşaat malzemesi ===
[[Dosya:Aldruckguss.jpg|küçükresim|Alüminyum alaşımdan yapılmış tipik bir döküm parça (elektrikli süpürge fan parçası)]]
Alüminyum alaşımları yüksek özgül dayanıma (yani yoğunluğa bağlı dayanıma) sahiptir. Geleneksel çeliklerle karşılaştırıldığında, alüminyum alaşımlarından yapılmış bileşenler aynı mukavemette yaklaşık yarısı kadar ağırdır ancak daha büyük hacimlidir.<ref>D. R. Askeland: ''Materialwissenschaft.'' Spektrum, Heidelberg 1996, S.&nbsp;364.</ref> Bu nedenle genellikle hafif yapılarda, yani düşük kütlenin önemli olduğu yerlerde kullanılır. Bu da, özellikle [[havacılık]] ve [[Uzay yolculuğu|uzay]] gibi ulaşım araçlarında daha az yakıt tüketimine katkı yapar. Bu nedenle motorlu taşıt yapımında önemi giderek arttı. Geçmişte, yüksek malzeme fiyatı, daha zayıf kaynaklanabilirlik ve kaza durumunda problemli yorulma mukavemeti ve deformasyon özellikleri (buruşma bölgesi denilen bölgedeki az enerji emme kapasitesi) buna engel oluyordu.

[[Washington Anıtı]]'nın 3&nbsp;kg'lık döküm başlığı, 1884 yılına kadar en büyük alüminyum parçalardan biri olarak kabul ediliyordu.<ref>D. R. Askeland: ''Materialwissenschaft.'' Spektrum, Heidelberg 1996, S.&nbsp;362.</ref>

Alüminyumun [[tuzlu su]]ya karşı korozyon direnci, küçük ve orta büyüklükteki [[gemi]] ve teknelerin yapımında değerlidir.<ref>{{web kaynağı|yazar=Gesamtverband der Aluminiumindustrie e. V. |url=https://www.schletter.de//files/addons/docman/solarmontage/technischeinformationen/Meerwasserbestaendigkeit%20von%20AL_I113612DE.pdf |başlık=Meerwasserbeständigkeit von Aluminiumknetlegierungen |biçim =PDF; 54&nbsp;kB |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160513155553/https://www.schletter.de//files/addons/docman/solarmontage/technischeinformationen/Meerwasserbestaendigkeit%20von%20AL_I113612DE.pdf |arşivtarihi=13 Mayıs 2016 |erişimtarihi=29 Mart 2013}}</ref>

Araç yapımı (gemiler, uçaklar ve demiryolu araçları dahil), 2010 yılında yaklaşık yüzde 35 ile küresel alüminyum kullanımında en büyük payı oluşturdu.<ref>world-aluminium.org: {{webarşiv |url=https://www.world-aluminium.org/media/filer_public/2013/02/25/an_outlook_of_the_global_aluminium_industry_1972_-_present_day.pdf |başlık =The Global Aluminium Industry 40 years from 1972 |tarih=31 Temmuz 2021| biçim=PDF}}, 17 Kasım 2013'te erişildi.</ref>

Bazı [[alüminyum alaşımları]] [[çelik]]ten daha az dayanımlıdır. Bu nedenle malzeme maliyetlerinin küçük bir rol oynadığı durumlarda ağırlığı azaltmak için alüminyum alaşımlarının kullanılması uygundur. Özellikle uçak yapımı ve uzay teknolojisinde yaygındırlar. Günümüzün ticari uçaklarının yapısının çoğu, çeşitli kalınlıklarda ve alaşımlarda alüminyum [[sac|levha]]lardan perçinlenmiş veya kaynaklanmıştır.

=== Elektrik mühendisliği ===
* Elektrikle ilgili kullanımlar (iletken alaşımlar, motorlar ve jeneratörler, transformatörler, kapasitörler, ''vb.''). Alüminyumun kullanılmasının nedeni nispeten ucuzluğu, iyi iletken olması, yeterli mekanik dayanımlı ve az yoğun olması ve korozyona karşı dirençli olmasıdır;

==== Elektrik hatları ====
[[Dosya:Kurzschlussl.jpg|küçükresim|Gölge kutuplu bir motorun sincap kafesli sac metal göbeği (ortadaki silindirik kısım) üzerine alüminyum döküm. Alüminyum kafes çubukları içeride çalışır. Ön tarafta döküm ilave fan kanatları vardır. Motorun üst sargı ve yatak kovanları çıkarılır.]]

Alüminyumun diğer bir kullanım alanı ise [[:en:Induction motor|asenkron motorlardır]]. Saf alüminyum (~%99.7 Al) [[:en:Die casting|basınçlı döküm]] yöntemi ile asenkron motorların rotor üretiminde kullanılır. Bakıra göre hafifliği, ucuzluğu ve göreceli olarak iyi elektriksel iletkenliğe sahip olması (~%59-60 IACS) alüminyumun asenkron motor endüstrisinde geniş bir yer almasını sağlar.<ref>ASM International, ASM Metals HandBook Volume 02 - Properties and Selection: Nonferrous Alloys and Special-Purpose Materials, 1992, p.&nbsp;506-507</ref>

Alüminyum iyi bir elektrik iletkenidir. Gümüş, [[bakır]] ve altından sonra tüm metaller arasında dördüncü en yüksek elektrik iletkenliğine sahiptir. Belirli bir elektrik direnci için, alüminyum iletken bakır iletkenden daha az kütleye ancak daha büyük [[hacim|hacme]] sahiptir. Bu nedenle, [[transformatör]]lerdeki sargılar gibi hacmin baskın bir rol oynadığı durumlarda bakır genellikle elektrik iletkeni olarak kullanılır. Ağırlığın önemli bir rol oynadığı durumlarda, örneğin havai hatların iletken kablolarında, alüminyumun elektrik iletkeni olarak avantajları vardır.<ref name="flos1" /> Hafifliği nedeniyle uçaklarda alüminyum kablolar kullanılır.

Alüminyum, diğer şeylerin yanı sıra [[Şalt sahası|trafo merkez]]lerinde ve akım taşıyan dökümlerde [[Üçüncü ray|bara]]lara işlenir. Elektrik tesisatları için bakır kaplı alüminyum kablolar vardır; bakır kaplama teması iyileştirmek için kullanılır. Bu uygulama alanlarında alüminyumun bakıra göre daha ucuz olması nedeniyle hammadde fiyatları öncelikli önem taşıyor. Ancak zayıf temas ve kayma özellikleri nedeniyle elektrikli trenlerin [[Katener|havai hat]]lar<nowiki/>ı için uygun değildir; bu alanda daha ağır olmasına rağmen öncelikle bakır kullanılır.

Alüminyum, basınç altında temas ettiğinde sorunludur çünkü [[Sürünme (deformasyon)|sürünme]] eğilimi vardır. Ayrıca havaya maruz kaldığında oksit tabakasıyla kaplanır. Uzun süreli saklama veya suyla temas sonrasında bu yalıtım katmanı o kadar kalınlaşır ki temas etmeden önce çıkarılması gerekir. Bimetalik korozyon özellikle bakırla temas halinde ortaya çıkar. Klemenslerdeki kontakların uygun olmaması durumunda alüminyum iletkenler kontakların gevşemesi nedeniyle arızalara ve kablo yangınlarına neden olabilir. Ancak uygun manşonlar ve aletlerle yapılan krimp bağlantılar güvenlidir. Bakır ve alüminyum arasında bir ara katman olarak Cupal konektörler temas sorunlarını önleyebilir.

Vurgulanması gereken, alaşım bileşenleri eklendiğinde alüminyumun belirli elektrik iletkenliğinde hafif azalma olurken, bakırda safsızlıklar olduğunda iletkenlikte önemli bir azalma olur.

==== Elektronik ====
[[Dosya:Transistoroffen.jpg|küçükresim|[[Bipolar bağlantı transistörü|Bipolar transistör]]de tellerin bağlanması ve metalizasyon için iletken malzeme olarak alüminyum]]

[[Elektronik]] endüstrisi, kolay işlenebilirliği ve iyi [[Özdirenç|elektriksel]] ve [[ısı iletkenliği]] nedeniyle alüminyum kullanır.

2000'li yıllara kadar alüminyum, [[entegre devre]]lerde iletken malzeme olarak özel olarak kullanılıyordu. 1980'li yıllara kadar metal-yalıtkan-yarı iletken yapılı ([[MOSFET]]) [[alan etkili transistör]]lerin kontrol elektrotu (kapı) malzemesi olarak kullanıldı.<ref>{{kitap kaynağı|yazar=Stanley Wolf |başlık=Silicon Processing for the VLSI Era. Volume 2: Process Integration |yayıncı=Lattice Press |yer=Sunset Beach, Calif. |tarih=1990 |isbn=0-9616721-4-5 |sayfalar=191 ff}}</ref> Düşük özgül dirence ek olarak, silikon oksitlere (iletken yollar arasındaki yalıtım malzemesi) iyi yapışma ve düşük difüzyonun yanı sıra kuru dağlama kullanılarak yapılanma kolaylığı kullanımı için çok önemlidir. Ancak 2000'li yılların başından bu yana, daha karmaşık yapılandırma süreçleri (bkz. damasken ve ikili damassen süreçleri) ve difüzyon bariyerleri gerektirse bile, iletken hat malzemesi olarak alüminyumun yerini giderek bakır aldı.<ref>{{kitap kaynağı|yazar=Stanley Wolf |başlık=Silicon Processing for the VLSI Era. Volume 4: Deep-Submicron Process Technology |yayıncı=Lattice Press |yer=Sunset Beach |tarih=2002 |isbn=0-9616721-7-X |sayfalar=723 ff}}</ref> Daha çok üretim çabası, alüminyum<ref>vgl. {{kitap kaynağı|yazar=Stanley Wolf |başlık=Silicon Processing for the VLSI Era. Volume 4: Deep-Submicron Process Technology |yayıncı=Lattice Press |yer=Sunset Beach |tarih=2002 |isbn=0-9616721-7-X |sayfalar=713}}</ref> ve diğer özelliklere ([[elektron göçü]] davranışı) sahip küçük yapılarda çok daha erken artan az özgül direnç ile ağır basar ve alüminyum işlemleri artan gereksinimler ([[Saat işareti|saat frekansı]], güç kaybı) için yüksek frekanslarda çalışan devrelerde artık yeterli olmaz.{{Ayrıca bakınız|RC devresi}} Ancak, alüminyum hala mikroelektronik ürünlerde kullanılır. Diğer metallerle iyi temas edebilmesi nedeniyle, flip-chip düzeneğinde kullanılan lehim topları ile elektriksel temas sağlanması için son iletken hat seviyelerinde kullanılır. Bu durum, tüm iletken hat seviyelerinin genellikle alüminyumdan yapıldığı güç yarı iletkenlerinde de benzerdir. Genel olarak ve özellikle güç yarı iletkenlerinde malzeme ve kabloları bağlamak için kullanılır (Çip ve muhafaza bağlantısı arasındaki kabloları bağlamada kullanılır).

Yüksek k+metal kapı teknolojisinin kullanıma sunulmasıyla birlikte alüminyum, 25 yıllık bir aradan sonra kapı sektöründe daha önemli hale geldi ve diğer şeylerin yanı sıra çalışma fonksiyonunun ayarlanması için bir malzeme olarak kullanıldı.

Mutfak eşyalarından [[mobilya]]lara kadar çok çeşitli [[Hanehalkı|ev]] eşyaları. Az yoğunluk, iyi görünüm, imalat kolaylığı ve dayanıklılık alüminyum kullanımının temel faktörleridir.

=== Ambalaj ve kaplar ===
[[Dosya:Moka2.jpg|küçükresim|Alüminyumdan yapılmış klasik bir İtalyan espresso kabı]]

Ambalaj ([[alüminyum kutu|kutuları]], folyo, çerçeve vb.). Alüminyum toksik ve [[Adsorpsiyon|emici]] olmadığı ve kıymık geçirmez olduğu için kullanılır;

[[Dosya:Drinking can ring-pull tab.jpg|küçükresim|upright=1.0|[[Alüminyum kutu]]]]

Ambalaj endüstrisinde alüminyum, [[alüminyum folyo]]nun yanı sıra [[İçecek kutusu|içecek]] ve [[Konserve kutusu|yiyecek]] kutularına da işlenir. Bu, oksijene, ışığa ve diğer çevresel etkilere karşı mutlak bariyer etkisi özelliğinden yararlanır. Alüminyumun ambalaj olarak kullanılmasında belirleyici faktör düşük yoğunluğu değil, daha ziyade [[haddeleme]] yoluyla kolay işlenebilmesi ve toksik olmamasıdır.<ref>Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;63–64.</ref> İnce filmler altı mikrometre kalınlıkta üretilir ve çoğunlukla [[Tetra Pak]]lar gibi kompozit sistemlerde kullanılır. Plastik filmler, alüminyum ile buhar biriktirme yoluyla ince bir tabaka ile donatılabilir, bu daha sonra yüksek (ancak tam olmayan) bir bariyer işlevine sahip olur. Bu bariyer etkisinin nedeni saf alüminyum değil, böhmitten oluşan [[Pasifleştirme|pasif katman]]dır. Bu ihlal edilirse, gaz alüminyum malzemeden engellenmeden akabilir.<ref>{{kitap kaynağı |yazar=Robert Brockmann |başlık=Verlust der Heliumdichtheit |yayıncı=Vakuum in Forschung und Praxis |cilt=26 |sayı=2 |tarih=1 Nisan 2014|sayfalar=19-22|doi=10.1002/vipr.201400547}}</ref><ref>Verheilung von Aluminium: [https://www.ust-verfahren.de/index.php/dichtheitspr%C3%BCfung-testgas.html ''Aktuelles zum UST-Verfahren.''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151121041515/https://www.ust-verfahren.de/index.php/dichtheitspr%C3%BCfung-testgas.html |tarih=21 Kasım 2015 }}</ref> Çoğunlukla saf alüminyum, AlMn (manganezli alaşımlar) ve AlMg (magnezyumlu alaşımlar) kullanılır.<ref>Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;65.</ref>

Alüminyum, klasik İtalyan espresso kabı gibi pişirme kapları ve diğer mutfak aletlerinin yanı sıra seyahat ve [[Askeriye|askeri]] sofra takımlarının yapımında da kullanılır. Alüminyum, şekillendirilerek kolayca işlenebildiği için çeşitli kap ve muhafazalarda kullanılır. Alüminyum nesneler genellikle anodize edilmiş bir katmanla oksidasyona ve aşınmaya karşı korunur.

Alüminyumdan yapılmış sıkıştırılmış gaz tüpleri oldukça nadirdir çünkü dalgıçların balast ihtiyacı vardır ve itfaiye sektöründe hafif çelik silindirlerin yerini, giderek daha çok alüminyum astarsız, fiber kompozitden yapılmış silindirler almıştır.

[[Dosya:Tolkki20091027.jpg|küçükresim|İçecek kutusu]]

2017 yılında Avrupa'daki alüminyum kullanımının %17'si ambalaj amaçlıydı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.spotlightmetal.com/how-environmentally-friendly-is-the-european-aluminium-industry-gal-691065/?p=3 |başlık=''How environmentally friendly is the european aluminium industry'' |erişimtarihi=15 Nisan 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210116033124/https://www.spotlightmetal.com/how-environmentally-friendly-is-the-european-aluminium-industry-gal-691065/?p=3 |arşivtarihi=16 Ocak 2021 |ölüurl=hayır }}</ref>

=== Optik ve aydınlatma teknolojisi ===
[[Dosya:Image-Metal-reflectance.png|küçükresim|Altın (kırmızı, Au) ve gümüş (gri, Ag) ile karşılaştırıldığında alüminyumun (mavi, Al) yansıması]]

Yüksek yansıtma derecesi nedeniyle alüminyum, [[tarayıcı]]lar, [[Far (otomotiv)|motorlu taşıt far]]ları ve [[Single-lens reflex|SLR kamera]]lar dahil olmak üzere yüzey aynaları için ayna kaplaması olarak ve aynı zamanda kızılötesi ölçüm teknolojisinde kullanılır. [[Gümüş]]ün aksine [[ultraviyole]] radyasyonu yansıtır. Alüminyum ayna katmanları genellikle koruyucu bir katmanla korozyona ve çizilmelere karşı korunur.

Alüminyum kolay soğuyup ısıyı emen bir metal olması nedeniyle soğutma sanayinde geniş bir yer bulur. Bakırdan daha ucuz olması ve daha çok bulunması, işlenmesinin kolay olması ve yumuşak olması nedeniyle birçok sektörde kullanılan bir metaldir. Alüminyum soğutucu yapımında, spot ışıklarda kullanılır.

* Makine ve ekipman (işleme ekipmanı, borular, aletler). Alüminyum, korozyon direnci, ateşe dayanıklı olması ve mekanik mukavemeti nedeniyle kullanılır.

=== Mimarlık ve inşaat ===
==== Beton üretimi ====
Gazbeton üretmek için alüminyum tozu ve alüminyum macunları kullanılır.<ref>{{kitap kaynağı |yazarlar=Joachim Achtziger, Günter Pfeifer, Rolf Ramcke, Konrad Zilch |başlık=Mauerwerk Atlas |yayıncı=Institut für internationale Architektur-Dokumentation |tarih=2001 |sayfalar=59}}</ref>

Alüminyum hidroksisülfat, alüminyum dihidroksiformat veya amorf alüminyum hidroksit gibi bileşikler, alkali içermeyen püskürtme beton hızlandırıcıları olarak kullanılır.<ref>{{kitap kaynağı |yazarlar=K. Zilch, C. J. Diederichs, R. Katzenbach, K. J. Beckmann |başlık=Handbuch für Bauingenieure. Technik, Organisation und Wirtschaftlichkeit |basım=2. |yayıncı=Springer |tarih=2012 |isbn=978-3-642-14449-3 |sayfalar=182}}</ref>

==== Yapı ve işlevsel malzeme ====
Alüminyum, özellikle hafif yapılarda inşaat malzemesi olarak ve dekoratif ve korozyona dayanıklı bileşenlerin üretiminde fonksiyonel bir malzeme olarak kullanılır. Hava koşullarına dayanıklılığının yanı sıra işlenme kolaylığı da özellikle el işi üretimlerde özellikle avantajlıdır.

İnşaat sektörü alüminyum profillerin ana müşterisidir. Alüminyum esas olarak [[Pencere|pencere çerçeveleri]], kapılar ve destekleyici yapıların yanı sıra [[Giydirme cephe|perde duvar kaplamalarında]] da kullanılır. Manchester'daki [[Imperial War Museum North|İmparatorluk Savaş Müzesi]]'nin cephesi iyi bilinir. Korozyona dayanıklı alüminyum-manganez alaşımları genellikle dış mekan uygulamalarında kullanılır.

Alüminyum hafif olduğundan ve nemli odalarda paslanmadığından, alüminyum radyatörler binaları ısıtmak için de kullanılır. VDI 2035<ref>{{web kaynağı |url=https://heizung.de/heizung/wissen/vdi-2035-einfach-erklaert-fuer-hausbesitzer/ |başlık=VDI 2035: Einfach erklärt für Hausbesitzer |tarih=3 Şubat 2020 |arşivtarihi=1 Ekim 2022 |erişimtarihi=15 Nisan 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20221001214417/https://heizung.de/heizung/wissen/vdi-2035-einfach-erklaert-fuer-hausbesitzer/ |ölüurl=hayır }}</ref>'e göre ısıtma suyunun [[pH|pH değeri]]nin zaten en az 8,2 olması gerektiğine dikkat edilmelidir. İlave alkalileşme meydana gelirse<ref>{{web kaynağı |url=https://www.haustechnikdialog.de/SHKwissen/2327/CO2-in-Wassersystemen |başlık=CO2 in Wassersystemen - SHKwissen - HaustechnikDialog |arşivtarihi=22 Kasım 2023 |erişimtarihi=15 Nisan 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20231122182131/https://www.haustechnikdialog.de/SHKwissen/2327/CO2-in-Wassersystemen |ölüurl=hayır }}</ref> alüminyum radyatörlerin kullanımı uygun değildir çünkü 8,5'in üzerindeki pH değerleri<ref>{{web kaynağı|url=https://www.ingenieur.de/fachmedien/hlh/heiztechnik/kalk-und-korrosion-unterbinden/ |başlık=Kalk und Korrosion unterbinden - ingenieur.de |arşivtarihi=19 Ekim 2020}}</ref> alüminyumun korozyonuna yol açabilir.

Yapı mühendisliğinde AlMg ve AlSi dahil olmak üzere daha yüksek mukavemetli alaşımlar kullanılır.<ref>Friedrich Ostermann: ''Anwendungstechnologie Aluminium''. 3. Auflage. Springer, 2014, S.&nbsp;57–59.</ref> Alüminyum, genellikle [[Çelik Yapı|çelik konstrüksiyon]]un hakim olduğu [[köprü]] yapımında nadiren kullanılır.

Alüminyum alaşımlarından yapılmış levhalar ve [[Sandviç konstrüksiyon|kompozit paneller]] yangından korunma açısından 'yanmaz' (EN13501'e göre yangın koruma sınıfları A1/A2) ile 'normalde yanıcı' (DIN4102'ye göre yangın koruma sınıfı B2; EN13501'e göre D, E, F) arasında sınıflandırılır.<ref name="bcde">{{kitap kaynağı |yayıncı=Alcoa Architectural Products |başlık=Aluminium-Verbundplatten und -bleche: Umformen, Gestalten, Begeistern |tarih=30 Eylül 2013 |id=broşür |url=https://www.arconic.com/aap/europe/de/downloads/pdf/rz_market_flyer_architecture_de_lr.pdf |biçim=PDF |erişim-tarihi=15 Nisan 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180904192215/https://www.arconic.com/aap/europe/de/downloads/pdf/rz_market_flyer_architecture_de_lr.pdf |arşivtarihi=4 Eylül 2018 |ölüurl=hayır }}</ref>

Bir ev tam tutuştuğunda 1000&nbsp;°C sıcaklığa ulaşır. Alüminyum alaşımları 600&nbsp;°C ile 660&nbsp;°C arasında erir.<ref name="Holleman Wieberg" /><ref name="EG-91-155-EWG">{{kitap kaynağı |yazar=Wolfgang Hoferer |yayıncı=Aluminium-Werke Wutöschingen |başlık=Butzen aus Aluminium |cilt=EG-Sicherheitsdatenblatt gemäß 91/155/EWG |seri=EG-Richtlinie .9.99 |tarih=5 Mayıs 2008 |yer=sayfa 4 |basım=Birinci basım 29 Mart 2007 |url=https://www.aww.de/upload/files/awwdownload/Sicherheitsdatenblatt_Deutsch_div_Werkstoffe%5B25%5D.pdf |biçim=PDF |erişim tarihi=21 Haziran 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160402200835/https://www.aww.de/upload/files/awwdownload/Sicherheitsdatenblatt_Deutsch_div_Werkstoffe%5B25%5D.pdf |arşivtarihi=2 Nisan 2016 |ölüurl=evet }}</ref>
<gallery>
 Imperial War Museum 2008cropped.jpg|İmparatorluk Savaş Müzesi'nin dışarıdan görünümü
 LibeskindSpaceFrameTower.jpg|İmparatorluk Savaş Müzesi'ndeki alüminyum çatı yapısı
 Aluminium heat reflector with hole melted through by high temperatures.jpg|Seçici olarak 600&nbsp;°C'nin üzerine ısıtılan alüminyum levha.
</gallery>

===Bileşikler===
[[Alüminyum oksit]]'in büyük çoğunluğu (yaklaşık %90) metalik alüminyuma dönüştürülür.<ref name="UllmannOxide" /> Çok sert bir malzeme olan ([[Mohs sertliği]] 9) alümina,<ref name="Lumley2010">{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=mXpwAgAAQBAJ&pg=PA42|başlık=Fundamentals of Aluminium Metallurgy: Production, Processing and Applications|soysdı=Lumley|ad=Roger|yayıncı=Elsevier Science|yıl=2010|isbn=978-0-85709-025-6|sayfa=42|erişimtarihi=13 Temmuz 2018|arşivtarihi=22 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191222153110/https://books.google.com/books?id=mXpwAgAAQBAJ&pg=PA42|ölüurl=hayır}}</ref> aşındırıcı olarak yaygın şekilde kullanılır;<ref name="Mortensen2006">{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=zs_lGeGsuaAC&pg=PA281|başlık=Concise Encyclopedia of Composite Materials|soyadı=Mortensen|ad=Andreas|yayıncı=Elsevier|yıl=2006|isbn=978-0-08-052462-7|sayfa=281|erişimtarihi=13 Temmuz 2018|arşivtsrihi=20 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191220232017/https://books.google.com/books?id=zs_lGeGsuaAC&pg=PA281|ölüurl=hayır}}</ref> kimyasal açıdan olağanüstü derecede asal olduğundan, [[Sodyum buharlı lamba|yüksek basınçlı sodyum lambaları]] gibi oldukça reaktif ortamlarda faydalıdır.<ref name="Japan2012">{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=y8NNHruBKVQC&pg=PA541|başlık=Advanced Ceramic Technologies & Products|yazar=The Ceramic Society of Japan|yıl=2012|yayıncı=Springer Science & Business Media|isbn=978-4-431-54108-0|sayfa=541|erişimtarihi=13 Temmuz 2018|arşivtarihi=29 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191129220847/https://books.google.com/books?id=y8NNHruBKVQC&pg=PA541|ölüurl=hayır}}</ref>

Alüminyum oksit,<ref name="UllmannOxide" /> ör. Rafinerilerde [[hidrojen sülfür]]ü kükürde dönüştürmek ve [[Amin (kimya)|amin]]lere alkile etmek için Claus işlemi gibi genellikle endüstriyel işlemlerde katalizör olarak kullanılır.<ref name="Slesser1988">{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=kUOvCwAAQBAJ&pg=PA138|başlıl=Dictionary of Energy|soyadı=Slesser|ad=Malcolm|yayıncı=Palgrave Macmillan UK|yıl=1988|isbn=978-1-349-19476-6|sayfa=138|erişimtarihi=13 Temmuz 2018|arşivtarihi=11 Haziran 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210611060750/https://books.google.com/books?id=kUOvCwAAQBAJ&pg=PA138|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="Supp2013">{{kitapkaynağı|url=https://books.google.com/books?id=vi3wCAAAQBAJ&pg=PA165|başlık=How to Produce Methanol from Coal|soyadı=Supp|ad=Emil|yayıncı=Springer Science & Business Media|yıl=2013|isbn=978-3-662-00895-9|sayfalar=164-165|erişimtarihi=13 Temmuz 2018|arşivtarihi=26 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191226154639/https://books.google.com/books?id=vi3wCAAAQBAJ&pg=PA165|ölüurl=hayır}}</ref>

== Adı üzerine ==
[[İngilizce]] konuşulan ülkelerde, adının hem ''aluminium'' hem de ''aluminum'' şeklinde yazılması ve uygun tarzda okunması yaygındır. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de ''aluminium'' pek bilinmemekte ve daha çok ''aluminum'' kullanılmaktadır. [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin dışındaki diğer ülkelerde ise durum tam tersine olup ''aluminium'' şeklinde yazılış tarzı daha iyi bilinmektedir. Ancak [[Kanada]]'da her iki yazılış tarzı da yaygındır.

İngilizcenin hakimiyeti dışındaki ülkelerde ise "ium" şeklindeki yazılış daha yaygındır. Hem [[Almanca]] hem de [[Fransızca]]da sözcük ''aluminium'' şeklindedir.

"[[International Union of Pure and Applied Chemistry]]" ([[IUPAC]]) organizasyonu 1990'da ''aluminium'' kullanımını, dünya standardı olarak onaylamıştır. Ancak üç yıl sonra ''aluminum'' sözcüğünü de kabul edilebilir bir terim olarak tasdik etmiştir.

== Not listesi ==
{{not listesi}}

== Kaynakça ==
===Genel===
# https://www.chemicalelements.com/elements/al.html#isotopes {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060111064713/https://www.chemicalelements.com/elements/al.html#isotopes |tarih=11 Ocak 2006 }}
# Binczewski, G.J. (1995). The Point of a Monument: A History of the Aluminum Cap of the Washington Monument. JOM, 47 (11) (1995), pp.&nbsp;20–25.[https://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160124070602/https://www.tms.org/pubs/journals/JOM/9511/Binczewski-9511.html |tarih=24 Ocak 2016 }}
# ASM International. ASM Metals HandBook Volume 02 - Properties and Selection: Nonferrous Alloys and Special-Purpose Materials (2). 1992, p.&nbsp;506-507
# [https://periodic.lanl.gov/elements/13.html Los Alamos National Laboratory – Aluminum] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060105021706/https://periodic.lanl.gov/elements/13.html |tarih=5 Ocak 2006 }}
# [https://www.worldwidewords.org/articles/aluminium.htm World Wide Words]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191023061812/https://www.worldwidewords.org/articles/aluminium.htm |tarih=23 Ekim 2019 }} Bir İngilizin bakış açısıyla alüminyumun yazılışının tarihçesi.
# Oxford English Dictionary - "aluminum" ve "aluminium" kayıtlarına üye olmak koşuluyla ulaşılabiliyor [https://www.oed.com]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080111125659/https://www.oed.com/ |tarih= 11 Ocak 2008 }}

===Özel===
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{Commons|Aluminium}}
* [https://www.webelements.com/webelements/elements/text/Al/index.html WebElements.com – Alüminyum (İng.)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060110113152/https://www.webelements.com/webelements/elements/text/Al/index.html |tarih=10 Ocak 2006 }}
* [https://www.world-aluminium.org/ Dünyada alüminyum (İng.)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200423225421/https://www.world-aluminium.org/ |tarih=23 Nisan 2020 }}
* [https://www.indexmundi.com/en/commodities/minerals/aluminum/aluminum_table12.html Ülkeler bazında dünya birincil alüminyum üretimi (İng.)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130810190520/https://www.indexmundi.com/en/commodities/minerals/aluminum/aluminum_table12.html |tarih=10 Ağustos 2013 }}
* [https://web.archive.org/web/20060110020206/https://www.saanet.org/kashipur/docs/seenalum.htm Alüminyum endüstrisinin sosyal ve çevresel etkileri (İng.)]
* [https://153rd.com/sam/as/physics/aluminium/normal/redirect.html Sam'in "alüminyum hakkında bilgiler" sitesi (İng.)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20060104132725/https://153rd.com/sam/as/physics/aluminium/normal/redirect.html |tarih=4 Ocak 2006 }}

'''Patentler'''
* US [https://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1&Sect2=HITOFF&d=PALL&p=1&u=/netahtml/srchnum.htm&r=1&f=G&l=50&s1=400664.WKU.&OS=PN/400664&RS=PN/400664 400664] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201109040403/https://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1 |tarih=9 Kasım 2020 }} – ''Alüminyumun florürlü tuzlarından elektroliz yoluyla redüklenmesi işlemi'' – C. M. Hall

{{Alüminyum bileşikleri}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Alüminyum| ]]
[[Kategori:Elektrik iletkenleri]]
[[Kategori:Elementler]]
[[Kategori:İndirgen maddeler]]
[[Kategori:Piroteknik yakıtlar]]
[[Kategori:Roket yakıtları]]
[[Kategori:Zayıf metaller]]