Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

TRZECIAK I

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, L (?), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn, T

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   trzeciak
D.   trzeciaka
B. uż. żyw.   trzeciaka
N.   trzeciakiem
Ms.   trzeciaku
liczba mnoga
D.   trzeciaków
B. uż. osob.   trzeciaków
N.   trzeciakami
Znaczenia
1. »moneta o wartości trzech denarów (ternar)«
  • – A to co jest? Iest to pułtorak/ trzećiak/ cżwartak/ piątak/ szostak. Albo nie znasz pięniędzy/ ty błaźnie? VolcDial 31.
2. »odległość kątowa między dwiema planetami wynosząca 120 stopni«
  • – W wątrobnych niedostátkách: tákże w Płucnych/ y pokrzywionym członkom/ każą bráć/ gdyby Iowisz nietylko w swych godnośćiách wywyższony/ ále y do swego kresu/ álbo y w Trzećiaku był: w ten czás źiele sámo ma być rwáne/ do pomienionych chorob. SyrZiel 141.
  • – TRZECIAK WENUSA To ty tego podobno nie czujesz do siebie: Ty się dziewce zalecasz, a ona kpi z ciebie. ŻabKalBar I 110.
  • – Potym Kometá ná Mieśiąc poglądał kwádratowym Aspektem/ ná Iowiszá Trzećiákiem/ ná Mársá z Saturnem promieniem Kwádratowym. CiekAbryz B2.
  • – Pierwszych dni Styczniá w Roku Páńskim 1681. przystępował [kometa] do Trzećiaka Jowiszá. KrzykKUwaga A2v-A3.
  • – Szesny Merkuryuszá y Trzećiák Puść się w drogę/ kupiectwoć się náda/ ráchunki czyń/ dźiatki ná náukę odday/ spráwy poprzyi/ z Uczonemi pośiedź/ księgą y dyskursem się zábaw. WolsWKal Av.
3. »zwierzę trzyletnie«
  • – Owiec w ty owczarni: owiec starych do kocenia 120, baranów trzeciaków 3, baranów półtoraków 2, skopów, co po zimie trzeciakami będą, 20, skopów, co po zimie półtorakami będą, 41. InwKal I 270.
  • – Świni maciorek 10, prosiąt małych 10, stadników 2, wieprzów trzeciaków 4, wieprzaków rocznych 8. InwKal II 135.
  • – Owczarnia ze wszystkim dobra, w której: maciorek 60, skopków czwartaków 8, skopków trzeciaków 24, baran 1, latosich owieczek 17, skopków 25, w sumie 135. InwKal II 349.
4.  indyw.  »członek trzeciego zakonu, tercjarz«
  • – Lubo pogoda, lub mglista fala, Wędruj do gnoju i do szpitala, Tam dewot, dziad, baba, Dewocyja słaba I oschła. Lecz kto się więcej biedy naliczy, Która trzeciaków trzepie i ćwiczy, Ty się hartuj na nie. Miły tercyjanie. Jak trzeba. RecTerBar II 765.
5.  indyw.  »Trójca Święta«
  • – Pojąć Trzeciaka Naucz prostaka, Języku Boży, Z ciebie mistrz hoży. Rybaki, prostaki Łowili ryby, łowili i ptaki. Kiedy Ojca mają, Orła to łapają. W Chrystusie kokosz, Pisklętom rozkosz, Kiedy Ducha mają, Gołębia chwytają. BarŁNowBar I 476.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

TRZECIAK II
rzecz
m

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   Trzeciak
D.   Trzeciaka
C.   Trzeciakowi
liczba mnoga
D.   Trzeciaków
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
nazwa osobowa »nazwisko«
  • – Czemu dobrze przypátrzywszy się Iego Mość Pán Podkomorzy Zmuydźki wczas ią sobie zá przyiáćielá obrał spodźiewaiąc się że wszeláká słáwa ktora się wlewałá ná nię ták zdomu Ich Mośćiow PP. Trzećiákow z Oycá/ iáko y Ich Mośćiw[!] PP. Kurczow z Mátki/ ktorym nie nowiná záśiádać wysokie Senátorskie stołki/ połki przećiw nieprzyiáćiołom zwodźić/ Kośćioły Klásztory fundować/ wláłá się y wprowadzoná znią wdom Ich Mośćiow PP. Rádźiminskich/ zwielkim wizerunkiem/ y pożytkámi ktore szły záwychowaniem iey podćiwym. JenIn C4v-D.
  • – Tamże sceny różne wyprąwowano, między któremi najlepiéj swoję udał p. Bury, pokojowy jp. strażnika, ubrany po białogłowsku, mający na sobie osobę damy lubieżnej; udał także swoją scenę i p. Blinstrub, także pokojowy jp. strażnika, ubrany za cygana; tenże potém służący niby sejmikowemu szlachcicowi panu Trzeciakowi. ZawiszaPam 40.
  • – Tę [bitwę] Radziwiłł za fakcją generała swego Trzeciaka, od Czartoryskich przekupionego, na głowę przegrał i, nastraszony od tegoż generała ostatnim niebezpieczeństwem, z pośrodka akcji jeszcze dobrze stojącej we 200 koni pierszchnął i nie oparł się aż na Wołoszczyźnie; po której ucieczce pryncypała Trzeciak ze wszystkim wojskiem Radziwiłłowskim poddał się Moskwie. KitPam 136.
Przenośnie
  • Pieniążek po Babeckim, Szeling w cenie trzeci, Toż Pogroszowski, ale i Trzeciak nie szpeci; Szostakowski za nimi, cztery ich w pół grzywny. Wszytkie jednaki, wszytkie stempel mają dziwny; Bo wyszedszy raz z trzosa, gdzie się wszytkie mnożą, Chociażby był korcowy, nazad się nie włożą.PotFrasz1Kuk II 54
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2025
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2025