ëmbël

ËMBËL f.

• 1. Ëmbëlsirë. Ha të ëmbla.
• 2. Cilësia e diçkaje të ëmbël, vetia e asaj që është e ëmbël; ëmbëlsi. E ëmbla dhe e hidhura. Shija e së ëmblës.
• 3. zakon. euf. Sëmundje të rënda që u bien fëmijëve (lia, kolla e mirë, fruthi etj.). E zuri e ëmbla. I kaloi të ëmblat. Shpëtoi nga të ëmblat.

ËMBËL as.

• Ëmbëlsi, butësi. I foli me të ëmbël i foli me të butë. E mori me të ëmbël e mori me të mirë e me të butë.

ËMBËL mb.

• 1. Që ka shijen e sheqerit ose të mjaltit; që është bërë a është përgatitur me sheqer, me mjaltë, me reçel ose me prodhime që përmbajnë sheqer; që ka ëmbëlsi (për ushqimet, gatesat); kund. i hidhur. Mollë (dardhë) e ëmbël. Fik (rrush) i ëmbël. Verë e ëmbël. Pije të ëmbla. Kafe e ëmbël. I ëmbël si mjaltë.
• 2. Që të kënaq me shijen që ka, që ta ka ënda ta shijosh, i shijshëm; që nuk përmban shumë kripëra ose lëndë të tjera të pashijshme a të dëmshme. Ujë i ëmbël. Me bukë të ëmbël! ur. me jetë të lumtur!
• 3. Që nuk ka kripëra të tepërta a lëndë të tjera të dëmshme (për tokën). Tokë e ëmbël. Vend i ëmbël.
• 4. Që të kënaq veshin, syrin a hundët, që ta ka ënda ta dëgjosh, ta shikosh a t'i marrësh erë, i butë e ledhatues, tërheqës, i këndshëm (për një zë, një tingull, një pamje, një erë të mirë etj.). Zë i ëmbël. Melodi e ëmbël. Fytyrë e ëmbël. Sy të ëmbël. Ngjyrë e ëmbël. Kundërmim (parfum) i ëmbël.
• 5. Që të bën të ndiesh kënaqësi trupore a shpirtërore; i këndshëm; i butë; që është plot kënaqësi, gëzim e lumturi. Diell i ëmbël. Dritë e ëmbël. Ngrohtësi e ëmbël. Klimë e ëmbël. Dëborë e ëmbël. Të ftohtë i ëmbël. Gjumë i ëmbël. Fjalë e ëmbël. Shikim (vështrim) i ëmbël. Jetë e ëmbël. Ditë të ëmbla. Ëndrra të ëmbla. Kujtime të ëmbla.
• 6. Që sillet mirë e butë me të tjerët; i dashur, i shoqërueshëm. Njeri i ëmbël. Shoqëri e ëmbël. E ka gjakun të ëmbël e duan të tjerët, është i dashur e i shoqërueshëm. Ka gojë të ëmbël është gojëmbël.
• 7. I butë, jo i ashpër (për diçka që e prekim). Lëkurë e ëmbël. Sipërfaqe e ëmbël.
• 8. Që nuk është shumë i pjerrët, që nuk bie thikë (për kodrat, shpatet); që shkon a rrjedh qetë; që bëhet qetë e pa tronditje. Shpat i ëmbël. Kodër e ëmbël. Zbritje (pjerrësi) e ëmbël. Rrjedhje e ëmbël. Fluturim i ëmbël.
• 9. iron. Që përdoret sa për t'ia bërë qejfin dikujt (për fjalë, fraza etj.). Fjalë (llafe, fraza) të ëmbla.
• Fjalët të ëmbla, punët të tharta shih te FJAL/Ë, ~A. Kolla e ëmbël (e mirë, e bardhë) mjek.., euf. shih te KOLL/Ë,~A. Limon i ëmbël bot. limetë.

ËMBËL ndajf.

• 1. Në mënyrë të tillë që të kënaq kur e dëgjon. Flet ëmbël. Këndon ëmbël.

2. Me* butësi e me dashamirësi; butë. Sillet ëmbël. Vështron (përgjigjet, buzëqesh) ëmbël.

• 3. Qetë, pa tronditje, butë; pa bërë zhurmë. Rrjedh ëmbël. Bie ëmbël.