słowotwórstwo

Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.

  • Indianie ze szczepu Patuxet

    18.07.2024
    18.07.2024

    Jak określić Indian ze szczepu Patuxet – Patuxetowie czy Patuxańczycy?

    Małgorzata

  • Neologizm matronat

    13.07.2024
    13.07.2024

    Na początku lutego ministerka ds. równości ogłosiła, że „[r]usza Ranking Szkół Przyjaznych LGBTQ+, który [objęła] swoim matronatem”. Czy użycie wyrazu „matronat” w tym kontekście jest prawidłowe, a jeśli tak, to czy o osobie, która takim matronatem jakąś akcję obejmuje, można mówić jako o matronie danego przedsięwzięcia (por. np. „patron konkursu”)?

    Ukłony!

  • odbarczający

    12.07.2024
    12.07.2024

    Dzień dobry!

    W dokumentach urzędowych spotkałem się ostatnio z określeniem ulica odbarczająca. Z treści dokumentu wynikało, że oznacza ono ulicę służącą do dojazdu do posesji i ruchu lokalnego biegnącą równolegle do innej, o wielu pasach ruchu. Obie ulice miały tą samą nazwę i określenie to miało na celu ich rozróżnienie.

    Nie znalazłem takiego określenia zarówno w słowniku jak i zapytania wyszukiwarek www nie zwracają zbyt wielu wyników. Czy to poprawne znaczenie tego słowa? Czy, ze względu na jego brak w słowniku języka polskiego, w dokumentach urzędowych jego znaczenie powinno być definiowane? — a nie było.

    Pozdrawiam,

    Michał

  • kraszewskolog

    1.07.2024
    1.07.2024

    Dzień dobry. Badacz i znawca twórczości Mickiewicza to mickiewiczolog, Sienkiewicza sienkiewiczolog. Skąd się wzięła ta cząstka " olog" i czy np. badacz Kraszewskiego to kraszewskiczolog? Czy dobrze myślę, że wspomniane "olog" występuje też w słowie biolog?

  • Feminatywy od czarnoksiężnik i złoczyńca

    30.06.2024
    30.06.2024

    Szanowni Państwo,

    jaka będzie najwłaściwsza – tzn. zgodna z zasadami słowotwórstwa – konstrukcja feminatywów utworzonych od wyrazów czarnoksiężnik i złoczyńca?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • gameografia albo gejmografia

    6.06.2024
    6.06.2024

    Czy można użyć słowa „gramografia” w kontekście portfela gier. Coś podobnego do słowa dyskografia w muzyce. W języku angielskim istnieje słowo gameography, ale czy istnieje jakieś spolszczenie tego typu?

  • Rzeczowniki odliczebnikowe

    3.06.2024
    3.06.2024

    Skoro porsche 911 ósmej generacji otrzymało kod fabryczny 992, możemy powiedzieć (napisać), że jest to porsche zarówno dziewięćsetjedenastka, jak i dziewięćsetdziewięćdziesiątkadwójka. A jak nazwać peugeota 2008 – będzie to dwatysiąceósemka (bez spacji) czy dwa tysiące ósemka (ze spacjami)?

    W.B.

  • Przyrostek dzierżawczy -ów

    3.06.2024
    3.06.2024

    Szanowni Państwo. Często się słyszy w mowie starszych ludzi formy Janków, Marianów itd. w znaczeniu 'dom Janka', 'droga Mariana'. Skąd się to bierze i czy nazwy takich miejscowości, jak np. Rzeszów, Dynów, Brzozów należały kiedyś do osób, których imiona zaczynały się na Rzesz-, Dyn-, Brzoz-?

  • koszty kwalifikowalne

    24.05.2024
    24.05.2024

    Jak pisać: koszty kwalifikowane czy koszty kwalifikowalne? Jest rządowy „Przewodnik Kwalifikowalności Kosztów”, natomiast w dokumentach jest wymiennie: koszt kwalifikowany i kwalifikowalny. Jak powinno być i dlaczego?

  • Feminatywy

    24.05.2024
    24.05.2024

    Jak poprawnie pisać ( rzeczownik, rodzaj żeński) wyrazy: gość, dyrektor, ambasador, psycholog, minister, filolog, kandydat , sportowec, redaktor, malarz , kardiolog, architekt, kierownik, prezydent?

  • spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

    22.05.2024
    22.05.2024

    Szanowni Państwo. Chciałbym zapytać o termin spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy nazwa ta jest logiczna? Jeśli jakiś podmiot ma ograniczoną odpowiedzialność, to siłą rzeczy nie budzi zaufania, wręcz przeciwnie — jest podejrzane. Skąd więc taki dziwny termin?

  • Lepenowski/ lepenowski

    18.05.2024
    18.05.2024

    Szanowni Państwo,

    jak powinien wyglądać przymiotnik od nazwiska Le Pen? Jean-Marie Le Pen twierdził, że obozy zagłady były zaledwie détail w historii II wojny. Czy można napisać: „Lepenowski détail”?

    Z wyrazami szacunku

    Aleksandra

  • Deklaracja helsińska i Deklaracja salisburiańska

    18.05.2024
    18.05.2024

    Zwracam się z uszanowaniem o wyjaśnienie, czy można jakoś urobić tłumaczenie na język polski ang. „Salisbury Statement” na wzór funkcjonującego w polszczyźnie określenia/tytułu „Deklaracja Wiedeńska”. „Deklaracja Salisburiańska”? W tym samym tekście zostanie przywołany „Helsinki Statement”. Czy da się spolszczyć na „Deklaracja Helsińska”?


    A gdyby tak w polskim tekście przywołać te dokumenty od oryginalnymi, angielskimi nazwami? Prawdopodobni czytelnicy tego tekstu formalnie powinni znać angielski na poziomie B2.


    Z poważaniem

    Jerzy

  • pacjentela

    17.05.2024
    17.05.2024

    Dzień dobry, czy istnieje takie słowo jak pacjentela? Piszę pracę o spółdzielni medycznej oraz szukam medycznej określenia klienteli, tj. zbioru pacjentów korzystających z usług placówki medycznej.

  • urodziny

    16.05.2024
    16.05.2024

    Dzień dobry. Mam pytanie, czy słowo urodziny ma coś wspólnego etymologicznie z byciem, przebywaniem u rodziny?

  • wójtka

    14.05.2024
    14.05.2024

    Dzień dobry,

    Czy użycie formy ̈wójtkä w odniesieniu do kobiety jest poprawne ?

    Źródło:

    https://www.onet.pl/informacje/newsweek/bol-glowy-nowackiej-bomba-wybuchnie-zaraz-juz-widac-pierwsze-jaskolki/394m51j,452ad802

    Bardzo dziękuję!

  • Neologizm przymroczony

    12.05.2024
    12.05.2024

    Dobry wieczór.

    Słowo przymroczony w słownikach zdaje się nie występować. Czy jego użycie w tekstach publikowanych jest zatem poprawne? Intuicja podpowiada, że jego znaczenie byłoby podobne jak zamroczony, tylko że w mniejszym stopniu (analogicznie jak np. przymrużone – zmrużone [oczy]). Wydaje się, że przymroczony może być np. umysł (z braku snu), oczy (od dużego ciężaru), sportowiec (od wysiłku), pokój (od braku światła), świat, dusza czy serce (od zła).

    Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę dużo światła

    PZ

  • jutrować, jutrowanie

    10.05.2024
    10.05.2024

    Szanowni Państwo, spotkałam się ostatnio ze słowem „jutrowanie”. Było użyte pół żartem pół serio w kontekście odkładania zadań na kolejne dni. Zastanawiam się, czy to słowo wchodzi już do języka polskiego? Brzmi co najmniej dziwnie.

    Pozdrawiam

  • Oznaczenie twórców i współtwórców na albumie muzycznym

    9.05.2024
    9.05.2024

    Dzień dobry. Otóż mam pewien problem z tłumaczeniem z języka angielskiego słowa „credits”. Wiem, że pytanie wybiega trochę poza ramy naszego języka, ale mam dość spory kłopot ze znalezieniem tłumaczenia, które by jasno i klarownie oddawało sens tego słowa. Niektóre źródła podają „napisy końcowe”, co jest uzasadnione przy filmach, jednak w moim przypadku chodzi o produkcję albumu muzycznego, więc absolutnie odpada. Pojawiły się też sugestie takie jak: „uznanie autorstwa”, jednak w języku polskim ten termin odnosi się do czegoś innego. Jak najlepiej przetłumaczyć w takim wypadku słowo „credits”? Jeśli się nie da, to czy dopuszczalne jest użycie oryginalnego słowa. Dziękuje i pozdrawiam.

  • poczworzyć, popiątnić/ popięciorzyć i co dalej?

    9.05.2024
    9.05.2024

    Nurtuje mnie pewna kwestia. Czy istnieje jedno słowo, które określałoby sześciokrotne zwiększenie się danej rzeczy? Mamy podwoić, potroić, poczworzyć (znalazłam na Państwa stronie), popiątnić, a nie mogę znaleźć odpowiedników dla zwiększenia się czegoś sześciokrotnie, siedmiokrotnie, ośmiokrotnie itd. Czy istnieją takie odpowiedniki?

    Serdecznie pozdrawiam

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego