Ubu roi
Kralj Ibi (fr. Ubu roi) je pozorišni komad francuskog književnika Alfreda Žarija (1873–1907). Ova parodična drama prvi put je izvedena 10. decembra 1896. Bila je idejni preteča pokreta nadrealizma i dadaizma. Žari se kasnije sve više identifikovao sa svojim likom. Pred kraj života se potpisivao Ibi.
Lik oca Ibija (Père Ubu) nastao je 1885. kao šala učenika gimnazije u Renu koji su hteli da ismeju svog profesora fizike Feliksa Ebera (Felix Hébert). On je za njih oličavao svu grotsknost sveta. Žarijev drug, Šarl Moran napisao je kratku lutkarsku farsu „Poljaci“ (Les Polonais). Ovaj, danas izgubljeni tekst, poslužio je kao osnova za pozorišni komad „Kralj Ibi“. Premijera komada „Kralj Ibi“ 1896. u Parizu bila je uspešna, ali i obeležena skandalom. Posle prvog uzvika „sranje!“ (Merdre!), predstava je prekinuta na petnaestak minuta zbog nereda u publici. Predstava je naredni put izvedena u lutkarskoj formi. Žari je zatim napravio još dva nastavka: „Ibi kukavica“ (Ubu Cocu) i „okovani Ibi“ (Ubu enchaîné). Njihovo scensko izvođenje autor nije doživeo.
Fransoa Ibi (otac Ibi, kralj Ibi) je u drami oficir kralja Venceslasa, odlikovan ordenom Crvenog zmaja Poljske, bivši kralj Aragona i grof Sandomira. Kasnije će postati kralj Poljske i doktor 'patafizike.
Primitivni, kukavički, pohlepni i slavoljubivi otac Ibi, na nagovor svoje žene, majke Ibi, ubija čestitog kralja Venceslasa i njegovu porodicu. Time Ibi postaje kralj Poljske. U početku je popularan kao vladar i obasipa podanike zlatnicima. Međutim, navukao je bes naroda kada je odlučio da pobije sve plemiće i državne službenike i uvede nerazumne poreze. Ruski car Aleksej kreće u vojnu akciju protiv krvavog despota Ibija. Posle poraza, Ibi sa ženom beži u Francusku.
U ovoj grotesknoj predstavi Žari koristi šokantno vulgaran jezik ismevajući društvene norme i plemstvo. Sa druge strane ismeva i konvencionalni teatar, parodirajući motive iz Šekspirovih komada (Makbet, Hamlet, Ričard III).
| Kralj Ibi | |
|---|---|
| Žanr | komedija |
| Režija | Ljubomir Draškić |
| Scenario | Alfred Žari |
| Uloge | Zoran Radmilović Maja Čučković Milutin Butković Tatjana Beljakova Nikola Milić |
| Produkcijska kompanija | RTV Beograd |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpskohrvatski |
| Premijera | 1973 |
| Trajanje | 97 min |
„Kralj Ibi“ je kultna predstava Ateljea 212 iz Beograda iz 1964. godine po tekstu Alfreda Žarija, u režiji Ljubomira Mucija Draškića, u kojoj je glavnu ulogu igrao čuveni Zoran Radmilović. Predstava je bila na repertoaru ovog pozorišta skoro 20 godina, do smrti čuvenog glumca, a 1973. godine snimljena je i za televiziju.
Ispred glavnog ulaza u pozorište „Atelje 212“ danas se nalazi spomenik Zoranu Radmiloviću u kostimu Kralja Ibija, glavnog lika iz ove predstave.
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Zoran Radmilović | Tata Ibi |
| Maja Čučković | Mama Ibi |
| Milutin Butković | Bordur |
| Tatjana Beljakova | Kraljica Rozamunda |
| Nikola Milić | Kralj Venceslav / Car Aleksej |
| Petar Kralj | Ziron |
| Boro Stjepanović | Pil |
| Taško Načić | Kotis |
| Zoran Ratković | Bugrelav |
| Božidar Pavićević Longa | |
| Dejan Čavić | |
| Aleksandar Gruden |
- Ubu-Roi Arhivirano 2006-10-06 na Wayback Machine-u
