Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich w Warszawie
Gmach Giełdy i Banku Polskiego, siedziba Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
plac Bankowy 1 |
Data założenia |
1989 |
Wielkość zbiorów |
kilkaset (?) |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie Warszawy | |
52°14′31,61″N 21°00′08,10″E/52,242114 21,002250 | |
Strona internetowa |
Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II Fundacji Carroll-Porczyńskich – prywatna kolekcja obrazów, zgromadzonych przez Zbigniewa Carroll-Porczyńskiego i Janinę Porczyńską. Kolekcja początkowo była eksponowana w budynku dawnej Giełdy i Banku Polskiego przy placu Bankowym nr 1 w Warszawie, obecnie miejsce jej przechowywania nie jest znane.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Według Państwowego Rejestru Muzeów podmiotami tworzącymi Muzeum były (2019 r.) prywatna Fundacja „Arteks” oraz Konferencja Episkopatu Polski. Oficjalna strona internetowa nie podawała, kto jest właścicielem kolekcji (obrazów) i budynku, ani formy własności.
Nazwa „Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II” jest myląca, bowiem podmioty tworzące Muzeum oraz właściciel kolekcji nie spełniają warunków formalnych określonych dla placówek muzealnych w przepisach ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach: nie podają informacji o miejscu przechowywania obrazów, nie zezwalają na katalogowanie i badania naukowe zbiorów, nie wiadomo też, jakie obrazy lub inne dzieła wchodzą aktualnie w skład kolekcji.
W 2018 mecenat nad kolekcją objęła Fundacja PFR, powołana przez państwowy Polski Fundusz Rozwoju[1].
Od 2019 Muzeum stało się oddziałem Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, które przejęło "opiekę" nad kolekcją[2].
Historia kolekcji
[edytuj | edytuj kod]Porczyńscy gromadzili obrazy od roku 1981. W Warszawie ich zbiory zostały pokazane po raz pierwszy w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej 5 listopada 1987. Pod koniec 1989 władze miasta przekazały na stałą siedzibę Kolekcji gmach Giełdy i Banku Polskiego przy placu Bankowym 1, zajmowany w czasach PRL przez Muzeum Ruchu Rewolucyjnego.
W skład kolekcji wchodziło kilkaset obrazów nazywanych dziełami malarstwa europejskiego, będących w rzeczywistości kopiami dzieł takich autorów jak Pablo Picasso, Vincent van Gogh, Rubens, Rembrandt, Caravaggio, Nicolas Poussin, Tycjan, Albrecht Dürer czy Paolo Veronese[3] lub też pochodzącymi z pracowni malarzy, których nazwiskami obrazy są sygnowane. Wśród obrazów znajdowały się również falsyfikaty. Był też jeden oryginalny obraz van Gogha z cyklu Wiejskie chaty[4].
Ujawnienie mistyfikacji
[edytuj | edytuj kod]Po udostępnieniu publiczności tzw. Kolekcja Porczyńskich początkowo wzbudziła zachwyt ze względu na nazwiska najsławniejszych malarzy europejskich. Z upływem czasu pojawiły się wątpliwości historyków sztuki co do autentyczności tych dzieł, przede wszystkim doktora Mieczysława Morki z Instytutu Sztuki PAN[5], a także prof. Marii Rzepińskiej i kolekcjonera Wojciecha Fibaka[3].
Działania Porczyńskiego wspierali historycy sztuki, m.in. profesorowie Marian Marek Drozdowski[6] i Marek Kwiatkowski[7][8][9].
Właściciel kolekcji Zygmunt Carroll-Porczyński, obawiając się demistyfikacji, nie zezwolił na specjalistyczne badania autentyczności obrazów[3][10][11]. Takie badania nie zostały również przeprowadzone po śmierci Zbigniewa i Janiny Porczyńskich.
Kontrowersje budził także statut prawny fundacji, która była wówczas właścicielem obrazów, jak i kwestie majątkowe, w tym m.in. przejęcie prawa własności do zabytkowego budynku, w którym były eksponowane obrazy[12].
Znaczki pocztowe
[edytuj | edytuj kod]Poczta Polska wydała 16 stycznia 1992 serię 6 znaczków pod tytułem „Arcydzieła z kolekcji im. Jana Pawła II”, na których widniały – jak się później okazało – reprodukcje kopii obrazów przedstawiające m.in. portrety Murilla, Rubensa i Velázqueza[13].
Niektóre obrazy
[edytuj | edytuj kod]-
Krąg Belliniego, Ofiarowanie Jezusa w świątyni, 1493 r.
-
Przypisywane Carracciemu, Madonna z Dzieciątkiem, 1587 r.
-
Wzorowany na Van Dycku, Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu, po 1632 r.
-
Przypisywane G.A. Pellegriniemu, Herkules i Omfale, XVIII w.[a]
-
Vincent van Gogh, Wiejskie chaty, 1883 r.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Żadne katalogi internetowe nie wymieniają takiego obrazu Pellegriniego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mecenat nad Galerią Porczyńskich. Fundacja PFR, 2018-04-12. [dostęp 2023-08-31]. (pol.).
- ↑ Piotr Dmitrowicz: Program działania Mt 5,14 Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego na lata 2023-2028. s. 3. [dostęp 2024-03-04].
- ↑ a b c Historia chemika, który miał za dużo pieniędzy… portal Rynek i Sztuka (dostęp 15. lutego 2019)
- ↑ Vincent van Gogh: World Map of Paintings (Poland) na VG Gallery (dostęp 25. listopada 2017)
- ↑ Sergiusz Michalski: Sławy odważnego bojownika o prawdę nie zdoła Mu nikt odebrać. Wyborcza.pl, 2021-11-09. [dostęp 2023-05-24]. (pol.).
- ↑ Agnieszka Kurek-Zajączkowska: Chemik i kolekcjoner. 100 lat temu urodził się dr inż. Zbigniew Porczyński. gosc.pl, 2019-04-07. [dostęp 2023-08-31]. (pol.).
- ↑ Bronisław Tumiłowicz: Opluty w Łazienkach. przeglad.pl, 2008-09-28. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Łukasz Radwan: Pralnia płócien. wprost.pl, 2006-01-22. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Łukasz Gazur: Wątpliwe dzieła mistrzów. dzeinnikpolski24.pl, 2011-07-02. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ Mieczysław Morka: Kolekcja im. Jana Pawła II. Kompromitacja Kościoła i Państwa (fragment wstępu książki)
- ↑ Maja Narbutt: Sztuka oszustwa
- ↑ Bronisław Tumiłowicz: Sztuka i bezprawie. Tygodnik Przegląd, 2003-08-31. [dostęp 2023-05-24]. (pol.).
- ↑ Arcydzieła z Kolekcji im. Jana Pawła II
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Miliszkiewicz, Mieczysław Morka: Kolekcja Porczyńskich - genialne oszustwo?, Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", Warszawa 1993, ISBN 83-7066-548-9
- Mieczysław Morka: Kolekcja im. Jana Pawła II. Kompromitacja Kościoła i Państwa, Warszawa 1999
- Kolekcja imienia Jana Pawła II fundacji Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich, Fundacja Arteks, Warszawa 1990