Imperiał
_74001265.jpg)
Imperiał (ros. империал) – wielorublowa złota moneta rosyjska wprowadzona do obiegu w 1755 i emitowana do 1917 r.[1] Nazwa będąca pochodną od łac. imperialis (cesarski).
Wprowadzony za panowania cesarzowej Elżbiety imperiał był monetą 10-rublową zawierającą 11,61 g złota o próbie 916 (za Pawła I i Aleksandra I wynosiła ona 987). W obiegu znajdował się także 5-rublowy półimperiał o wadze 5,85 g. Po reformie walutowej Kankrina (1838) wartość imperiała ustalono na 10 rubli 30 kopiejek.
W związku z postępującym spadkiem wartości pieniądza kredytowego (bilety bankowe, asygnaty) względem monet srebrnych, pod koniec XIX wieku wartość nominalna imperiała osiągnęła 15 rubli, a półimperiała – 7,5 rubli. Reforma walutowa w 1897 r. wraz z wprowadzeniem złotego rubla spowodowała niedogodności w obrachunkach imperiałów 7,5- i 15-rublowych, dlatego od tegoż roku zaczęto bić wygodniejsze i lżejsze monety złote o nominale 5 i 10 rubli, czyli i imperiała. W 1899 emisję starszych imperiałów przerwano i stopniowo wycofywano je z obiegu[2]. Skutkowało to ukrytą dewaluacją rubla, w którym zmniejszono też zawartość czystego złota, jednakże reforma ta wpłynęła na przejściowe ustabilizowanie rosyjskiej waluty[3].
Wczesne imperiały nosiły na awersie popiersie panującego, na odwrocie – herb cesarstwa. Od 1796 nie umieszczano już popiersia władcy, które ponownie pojawia się od 1886. Oznaczenia „imperiał” i „półimperiał” spotykane są jedynie na rzadkich monetach 5- i 10-rublowych z lat 1895–1897[4].
W Polsce imperiałami często nazywano wszystkie złote monety carskie, które określano potoczną nazwą pece (półimperiały i imperiały)[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polskie źródła podają datę końcową 1897 (por. Andrzej Mikołajczyk: Leksykon numizmatyczny. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 143).
- ↑ Dlatego źródła rosyjskie uznają tę datę za koniec emisji imperiałów właściwych. Późniejsze monety złote uważane są za tzw. zołotoj rubl, czyli zwielokrotnienie rubla (Por. Słowar’ numizmata).
- ↑ В.В. Зварич: Нумизматический словарь, dz. cyt. w bibliografii.
- ↑ H. Kahnt: Das große Münzlexikon, dz. cyt. w bibliografii.
- ↑ J. Korzeniowski: Spekulant. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976, s. 192; J.I. Kraszewski: Latarnia czarnoksięska. Warszawa: PIW, 1954, s. 128.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Helmut Kahnt: Das große Münzlexikon von A bis Z. Regensburg: Battenberg/H. Gietl, 2005, s. 203.
- Владимир В. Зварич: Нумизматический словарь. Львов: Вища школа, 1980, s. 67.
- Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW, 1991, s. 404.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- «Imperiał» w Słowar’ numizmata (ros.) [dostęp 2017-11-23]