Alphecca
| α Coronae Borealis | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
15h 34m 41,268s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+26° 42′ 52,89″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−89,58 ± 0,20 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
1,7 ± 0,9 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | |||||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||||
| Okres obrotu | |||||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
133 km/s[3] | ||||||||||||||||||||||
| Temperatura |
~10 000 K[3] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
9133[2] pc | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2250[2] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Alphecca (Alfa Coronae Borealis, α CrB) – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Korony Północnej, odległa od Słońca o około 75 lat świetlnych.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Alphecca, wywodzi się od arabskiego ناير الفكة Al Nāʽir al Fakkah, oznaczającego „jasną [gwiazdę] naczynia”[4], bądź „pękniętego pierścienia”[3]. Inna nazwa tej gwiazdy, Gemma, oznacza „klejnot” i odnosi się do centralnego położenia tej jasnej gwiazdy w koronie[3]. Jeszcze inna nazwa, Gnosia (Stella Coronae), występuje w „Georgikach” Wergiliusza[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła nazwę Alphecca dla określenia tej gwiazdy[5].
Właściwości fizyczne
[edytuj | edytuj kod]Alphecca to biała gwiazda ciągu głównego[2][3] (choć klasyfikowana także jako podolbrzym[1]). Należy do typu widmowego A1[1][2].
Jest to gwiazda podwójna, zmienna zaćmieniowa podobna do Algola (Beta Persei)[1]. Drugi składnik co 17,3599 doby powoduje zaćmienie jaśniejszej gwiazdy, skutkiem czego jest spadek jasności o około 0,1m. Składniki dzieli w przestrzeni odległość zaledwie 0,13–0,27 au (średnio 0,20 au), około połowa odległości Merkurego od Słońca[3].
Jaśniejsza Alfa Coronae Borealis A to gwiazda o temperaturze około 10 tysięcy kelwinów, 67 razy jaśniejsza od Słońca. Jej promień i masa są 2,7 raza większe niż odpowiednie parametry Słońca. Gwiazda obraca się z prędkością 133 km/s na równiku, co odpowiada okresowi obrotu około 10 dni. Otacza ją dysk pyłowy, podobnie jak Wegę[3].
Słabszy składnik Alfa Coronae Borealis B to żółty karzeł o masie 0,92 masy Słońca. Emituje on silne promieniowanie rentgenowskie, co wskazuje na dużą aktywność magnetyczną i młody wiek (kilka milionów lat)[3].
Gwiazda należy do tzw. Gromady Wielkiej Niedźwiedzicy – luźnej gromady otwartej zawierającej m.in. pięć jasnych gwiazd Wielkiej Niedźwiedzicy[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Korony Północnej
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- najjaśniejsze gwiazdy
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Alphecca w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g Anderson E., Francis C.: HIP 76267. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Jim Kaler: ALPHECCA or GEMMA (Alpha Coronae Borealis). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-05-21]. (ang.).
- ↑ a b Corona Borealis, the Northern Crown. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 178. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-05-21].