Copa MX
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1907 |
| Założyciel | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
Pachuca |
| Obecny zwycięzca |
Guadalajara |
| Najwięcej zwycięstw |
Asturias |
| Strona internetowa | |
Copa México – coroczne rozgrywki piłkarskie w Meksyku, toczone w latach 1907–1997 systemem pucharowym, a od 2012 roku grupowo-pucharowym. W latach 1907–1943 Puchar Meksyku miał charakter amatorski, natomiast od 1943 roku zawodowy.
Pierwotnym celem rozgrywek było wyłonienie mistrza kraju, gdyż udział w Copa México brały wszystkie zespoły w Meksyku (na co dzień występowały w ligach miejskich lub stanowych). Plan ten nie został jednak zrealizowany, głównie przez dalekie odległości między miastami z siedzibami drużyn, a co za tym idzie, wysokie koszty podróży. Innymi czynnikami był także długi czas trwania turnieju i wrogość kibiców do klubów z innych lig lokalnych.
Mimo iż Copa México cieszył się dużym prestiżem na początku rozgrywek, to z biegiem czasu coraz bardziej tracił ważność wśród kibiców. Często przeżywał zmiany formatu rozgrywek. Meksykański Związek Piłki Nożnej przerwał nawet turniej w latach 1976–1988 i 1992–1994. W 1997 roku rozgrywki o Puchar Meksyku zostały ostatecznie rozwiązane, jednak w 2012 roku powróciły pod nazwą Copa MX. Od 2015 roku decyzją Meksykańskiego Związku Piłki Nożnej zdobywcy pucharu sezonu Apertura i sezonu Clausura rozgrywają między sobą mecz, którego zwycięzca kwalifikuje się do rozgrywek Copa Libertadores.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Copa México został ustanowiony w 1907 roku przez Reginalda Towera, ówczesnego ambasadora Wielkiej Brytanii w Meksyku. Z tego powodu rozgrywki, przez pierwsze jedenaście lat istnienia, były najczęściej nazywane Copa Tower. Na początku w pucharze brały udział tylko drużyny z miasta Meksyk i okolic. Pierwszy turniej wygrał zespół Pachuca AC, pokonując w finale Reforma AC wynikiem 4:0. W pierwszych latach rozgrywek Copa Tower najskuteczniejszą drużyną był jednak Real Club España, zdobywając cztery puchary. W 1919 roku, po zdobyciu trzeciego z rzędu tytułu, zespół ten otrzymał trofeum na swoją własność. Przez to zakończyły się rozgrywki Copa Tower.
W 1920 turniej o Puchar Meksyku został kontynuowany, z nowym trofeum o nazwie Copa Eliminatoria. Odbyło się sześć edycji rozgrywek, w latach 1920–1926. Najskuteczniejszym klubem był Asturias FC, który wywalczył trzy puchary z rzędu w latach 1922–1924.
W 1932 roku, po sześciu latach przerwy, rozgrywki zostały wznowione na innych zasadach przez nowo powstały Meksykański Związek Piłki Nożnej. Oficjalny patronat nad konkursem objął prezydent Meksyku, Lázaro Cárdenas. Pierwszym zdobywcą Copa México został Club Necaxa. W 1943 roku rozgrywki Copa México wkroczyły w erę zawodową, podobnie jak ówczesna liga meksykańska. W turnieju o Puchar Meksyku mogły brać udział jedynie kluby z Liga Mayor, jednak od 1950 roku także zespoły z drugiej ligi.
W sezonie 2012/2013 rozgrywki o Puchar Meksyku zostały wznowione po piętnastu latach przerwy pod nazwą Copa MX. Pierwszym triumfatorem Copa MX została drugoligowa drużyna Dorados de Sinaloa, zostając pierwszym klubem, który wywalczył krajowy puchar podczas gry na zapleczu najwyższej klasy rozgrywkowej.
Finały
[edytuj | edytuj kod]| Sezon | Faza | Copa Tower | ||
|---|---|---|---|---|
| Zwycięzca | Wynik | Drugie miejsce | ||
| 1907/1908 | —— | Pachuca | 4 – 0 | Reforma |
| 1908/1909 | Reforma | 3 – 2 | México | |
| 1909/1910 | Reforma | 3 – 1 | Asturias | |
| 1910/1911 | British Club | 2 – 1 | Real Club España | |
| 1911/1912 | Pachuca | 4 – 0 | Reforma | |
| 1912/1913 | —— | —— | —— | |
| 1913/1914 | México | 3 – 0 | Asturias | |
| 1914/1915 | Real Club España | 4 – 2 | Asturias | |
| 1915/1916 | Rovers | 3 – 1 | Real Club España | |
| 1916/1917 | Real Club España | 5 – 1 | México | |
| 1917/1918 | Real Club España | 3 – 1 | Pachuca | |
| 1918/1919 | Real Club España | 3 – 0 | Asturias | |
| 1919/1920 | —— | —— | —— | |
| Sezon | Faza | Copa Eliminatoria | ||
| Zwycięzca | Wynik | Drugie miejsce | ||
| 1920/1921 | —— | México | 4 – 2 | Pachuca |
| 1921/1922 | Asturias | 4 – 1 | Real Club España | |
| 1922/1923 | Asturias | 3 – 0 | Real Club España | |
| 1923/1924 | Asturias | 5 – 3 | Reforma | |
| 1924/1925 | Necaxa | 3 – 2 | Asturias | |
| 1925/1926 | Necaxa | 4 – 2 | Real Club España | |
| 1926/1927 | —— | —— | —— | |
| 1927/1928 | ||||
| 1928/1929 | ||||
| 1929/1930 | ||||
| 1930/1931 | ||||
| 1931/1932 | ||||
| Sezon | Faza | Copa México | ||
| Zwycięzca | Wynik | Drugie miejsce | ||
| 1932/1933 | —— | Necaxa | 3 – 1 | Germania |
| 1933/1934 | Asturias | 4 – 1 | Club América | |
| 1934/1935 | —— | —— | —— | |
| 1935/1936 | Necaxa | 2 – 1 | Asturias | |
| 1936/1937 | Asturias | 5 – 3 | Club América | |
| 1937/1938 | Club América | 3 – 1 | Real Club España | |
| 1938/1939 | Asturias | 4 – 3 | Real Club España | |
| 1939/1940 | Asturias | 1 – 0 | Necaxa | |
| 1940/1941 | Asturias | 4 – 2 | Necaxa | |
| 1941/1942 | Atlante | 3 – 0 | Asturias | |
| 1942/1943 | Moctezuma | 3 – 1 | Club América | |
| 1943/1944 | Real Club España | 6 – 2 | Atlante | |
| 1944/1945 | Puebla | 6 – 4 | Club América | |
| 1945/1946 | Atlas | 5 – 4 | Atlante | |
| 1946/1947 | Moctezuma | 4 – 3 | Oro | |
| 1947/1948 | Veracruz | 3 – 1 | Guadalajara | |
| 1948/1949 | León | 3 – 0 | Atlante | |
| 1949/1950 | Atlas | 3 – 1 | Veracruz | |
| 1950/1951 | Atlante | 1 – 0 | Guadalajara | |
| 1951/1952 | Atlante | 2 – 0 | Puebla | |
| 1952/1953 | Puebla | 4 – 1 | León | |
| 1953/1954 | Club América | 1–1 3 – 2 k. |
Guadalajara | |
| 1954/1955 | Club América | 1 – 0 | Guadalajara | |
| 1955/1956 | Toluca | 2 – 1 | Irapuato | |
| 1956/1957 | Zacatepec | 2 – 1 | León | |
| 1957/1958 | León | 5 – 2 | Zacatepec | |
| 1958/1959 | Zacatepec | 2 – 1 | León | |
| 1959/1960 | Necaxa | 2–2 10 – 9 k. |
Tampico | |
| 1960/1961 | Tampico | 1 – 0 | Toluca | |
| 1961/1962 | Atlas | 3–3, 1–0 4 – 3 |
Tampico | |
| 1962/1963 | Guadalajara | 2 – 1 | Atlante | |
| 1963/1964 | Club América | 1–1 5 – 4 k. |
Monterrey | |
| 1964/1965 | Club América | 4 – 0 | Morelia | |
| 1965/1966 | Necaxa | 3–3, 1–0 4 – 3 |
León | |
| 1966/1967 | León | 2 – 1 | Guadalajara | |
| 1967/1968 | Atlas | 2 – 1 | Veracruz | |
| 1968/1969 | Cruz Azul | 2 – 1 | Monterrey | |
| 1969/1970 | Guadalajara | 3–2, 2–1 5 – 3 |
Torreón | |
| 1970/1971 | León | 0–0 10 – 9 k. |
Zacatepec | |
| 1971/1972 | León | —— | Puebla | |
| 1972/1973 | —— | —— | —— | |
| 1973/1974 | Club América | 2–1, 1–1 3 – 2 |
Cruz Azul | |
| 1974/1975 | UNAM | —— | Universidad de Gdl. | |
| 1975/1976 | UANL | 2–0, 1–2 3 – 2 |
Club América | |
| 1976/1977 | —— | —— | —— | |
| 1977/1978 | ||||
| 1978/1979 | ||||
| 1979/1980 | ||||
| 1980/1981 | ||||
| 1981/1982 | ||||
| 1982/1983 | ||||
| 1983/1984 | ||||
| 1984/1985 | ||||
| 1985/1986 | ||||
| 1986/1987 | ||||
| 1987/1988 | Puebla | 0–0, 1–1 1 – 1 |
Cruz Azul | |
| 1988/1989 | Toluca | 2–0, 1–1 3 – 1 |
Universidad de Gdl. | |
| 1989/1990 | Puebla | 4–1, 0–2 4 – 3 |
UANL | |
| 1990/1991 | Universidad de Gdl. | 1–0, 0–0 1 – 0 |
Club América | |
| 1991/1992 | Monterrey | 4 – 2 | Cobras | |
| 1992/1993 | —— | —— | —— | |
| 1993/1994 | ||||
| 1994/1995 | Necaxa | 2 – 0 | Veracruz | |
| 1995/1996 | UANL | 1–1, 1–0 2 – 1 |
Atlas | |
| 1996/1997 | Cruz Azul | 2 – 0 | Toros Neza | |
| 1997/1998 | —— | —— | —— | |
| 1998/1999 | ||||
| 1999/2000 | ||||
| 2000/2001 | ||||
| 2001/2002 | ||||
| 2002/2003 | ||||
| 2003/2004 | ||||
| 2004/2005 | ||||
| 2005/2006 | ||||
| 2006/2007 | ||||
| 2007/2008 | ||||
| 2008/2009 | ||||
| 2009/2010 | ||||
| 2010/2011 | ||||
| 2011/2012 | ||||
| Sezon | Faza | Copa MX | ||
| Zwycięzca | Wynik | Drugie miejsce | ||
| 2012/2013 | Clausura | Dorados | 2–2 5 – 4 k. |
UAT |
| Apertura | Cruz Azul | 0–0 4 – 2 k. |
Atlante | |
| 2013/2014 | Clausura | Morelia | 3–3 3 – 1 k. |
Atlas |
| Apertura | UANL | 3 – 0 | Alebrijes | |
| 2014/2015 | Clausura | Santos Laguna | 2–2 4 – 2 k. |
Puebla |
| Apertura | Puebla | 3 – 2 | Guadalajara | |
| 2015/2016 | Clausura | Guadalajara | 1 – 0 | León |
| Apertura | ||||
| 2016/2017 | Clausura | |||
| Apertura | Monterrey | |||
| 2017/2018 | Clausura | |||
| Apertura | ||||
| 2018/2019 | Clausura | America | ||
| 2019/2020 | Monterrey | |||
| 1 – 1 | Tijuana | |||
Osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]| Drużyna | Triumfator | Finalista | Triumfator (lata) | Finalista (lata) |
|---|---|---|---|---|
| Asturias | 8 | 7 | (1922, 1923, 1924, 1934, 1937, 1939, 1940, 1941) | (1910, 1914, 1915, 1919, 1925, 1936, 1942) |
| Necaxa | 7 | 2 | (1925, 1926, 1933, 1936, 1960, 1966, 1995) | (1940, 1941) |
| Club América | 6 | 6 | (1938, 1954, 1955, 1964, 1965, 1974) | (1934, 1937, 1943, 1945, 1976, 1991) |
| Real Club España | 5 | 7 | (1915, 1971, 1918, 1919, 1944) | (1911, 1916, 1922, 1923, 1926, 1938, 1939) |
| León | 5 | 5 | (1949, 1958, 1967, 1971, 1972) | (1953, 1957, 1959, 1966, A2015) |
| Puebla | 5 | 3 | (1945, 1953, 1988, 1990, C2015) | (1952, 1972, A2014) |
| Atlas | 4 | 2 | (1946, 1950, 1962, 1968) | (1996, A2013) |
| Guadalajara | 3 | 6 | (1963, 1970, A2015) | (1948, 1951, 1954, 1955, 1967, C2015) |
| Atlante | 3 | 5 | (1942, 1951, 1952) | (1944, 1946, 1949, 1963, C2013) |
| Cruz Azul | 3 | 2 | (1969, 1997, C2013) | (1974, 1988) |
| UANL | 3 | 1 | (1976, 1996, C2014) | (1990) |
| Reforma | 2 | 3 | (1909, 1910) | (1908, 1912, 1924) |
| Pachuca | 2 | 2 | (1908, 1912) | (1918, 1921) |
| México | 2 | 2 | (1914, 1921) | (1909, 1917) |
| Zacatepec | 2 | 2 | (1957, 1959) | (1958, 1971) |
| Toluca | 2 | 1 | (1956, 1989) | (1961) |
| Moctezuma | 2 | 0 | (1943, 1947) | – |
| Veracruz | 1 | 3 | (1948) | (1950, 1968, 1995) |
| Tampico | 1 | 2 | (1961) | (1960, 1962) |
| Universidad de Gdl. | 1 | 2 | (1991) | (1975, 1989) |
| Monterrey | 1 | 2 | (1992) | (1964, 1969) |
| Morelia | 1 | 1 | (A2013) | (1965) |
| British Club | 1 | 0 | (1911) | – |
| Rovers | 1 | 0 | (1916) | – |
| UNAM | 1 | 0 | (1975) | – |
| Dorados | 1 | 0 | (A2012) | – |
| Santos Laguna | 1 | 0 | (A2014) | – |
| Germania | 0 | 1 | – | (1933) |
| Oro | 0 | 1 | – | (1947) |
| Irapuato | 0 | 1 | – | (1956) |
| Torreón | 0 | 1 | – | (1970) |
| Cobras | 0 | 1 | – | (1992) |
| Toros Neza | 0 | 1 | – | (1997) |
| UAT | 0 | 1 | – | (A2012) |
| Alebrijes | 0 | 1 | – | (C2014) |
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- RSSSF (ang.)