Złotogłowowe

Złotogłowowe
	; Bulbine frutescens
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	złotogłowowate
Podrodzina	złotogłowowe
	Nazwa systematyczna
	Asphodeloideae Burnett
Synonimy
	Aloaceae Batsch; Eccremidaceae Doweld; Asphodelaceae Juss.;
	Aloaceae Batsch; Eccremidaceae Doweld; Asphodelaceae Juss.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złotogłowowe, asfodelowe (Asphodeloideae Juss.) – podrodzina złotogłowowatych (Asphodelaceae) w systemie APG IV z 2016, w starszych systemach zwykle w randze rodziny roślin jednoliściennych. Należą tu przeważnie rośliny rozetowe o spichrzowych (gruboszowatych) liściach i mięsistych korzeniach lub kłączach. Cechą charakterystyczną jest występowanie antrachinonów gromadzących się w komórkach aloinowych wiązek naczyniowych liści oraz obecność mięsistych osnówek^[3]. Należy tu 19 rodzajów z ok. 800–940 gatunkami. Występują w rejonie Morza Śródziemnego, w Afryce, Azji zachodniej i środkowej oraz w Australii^[2].

Systematyka

Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z trzech podrodzin w obrębie rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae) w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych. System APG IV zmienił w stosunku do systemu APG III (2009) nazwę rodziny z żółtakowatych (Xanthorrhoeaceae) na złotogłowowate (Asphodelaceae), bez zmian w klasyfikacji^[2].

Pozycja w systemie APG II (2003) i APW (2001...)

Złotogłowowate stanowiły wraz z rodziną Xanthorrhoeaceae grupę siostrzaną dla liliowcowatych Hemerocallidaceae w obrębie kladu (określanego rangą rzędu) szparagowców Asparagales. Rozdzielane były tradycyjnie na dwie podrodziny – Asphodelioideae i Aloideae (syn. aloesowate Aloaceae Batsch), przy czym pierwsza z nich okazała się mieć charakter parafiletyczny (dlatego nie wyróżnia się już współcześnie aloesowatych jako odrębnej rodziny). Badania molekularne wykazały, że dotychczas przyjmowany podział na rodzaje w obrębie podrodziny Alooideae miał charakter sztuczny – nie odzwierciedlał rzeczywistego powiązania filogenetycznego między tymi roślinami^[4].

Podział na rodzaje^[5]

Aloë L. – aloes
Aloiampelos Klopper & Gideon F. Smith
Aloidendron (A. Berger) Klopper & Gideon F. Smith
Aristaloë Boatwright & Manning
Astroloba Uitewaal
Asphodeline Reichenbach – złotnica
Asphodelus L. – asfodel, złotogłów
Bulbine Wolf
Bulbinella Kunth
Chortolirion A. Berger
Eremurus M. Bieberstein – pustynnik
Gasteria Duval – gasteria
Gonialoë (Baker) Boatwright & Manning
Haworthia Duval – haworsja, haworcja
Haworthiopsis G. D. Rowley
Jodrellia Baijnath
Kniphofia Moench – trytoma
Kumara Medicus
Lomatophyllum Willdenow
Tulista Rafinesque
Trachyandra Kunth

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-02-10] (ang.).
↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Treutlein Jens, Smith Gideon F., Van Wyk Ben-Erik, Wink Michael: Phylogenetic relationships in asphodelaceae (subfamily Alooideae) inferred from chloroplast DNA sequences (rbcL, matK) and from genomic fingerprinting (ISSR). Taxon, 52, 2, 193-207, 2003. [dostęp 2009-06-10]. (ang.).
↑ List of Genera in ASPHODELACEAE-ASPHODELOIDEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-02-10] (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-02-10] (ang.).

[3] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.

[smith-4] Treutlein Jens, Smith Gideon F., Van Wyk Ben-Erik, Wink Michael: Phylogenetic relationships in asphodelaceae (subfamily Alooideae) inferred from chloroplast DNA sequences (rbcL, matK) and from genomic fingerprinting (ISSR). Taxon, 52, 2, 193-207, 2003. [dostęp 2009-06-10]. (ang.).

[kew-5] List of Genera in ASPHODELACEAE-ASPHODELOIDEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-02-10] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]