Ammonici
Ammonici – starożytne plemię aramejskie, które w XII w. p.n.e. osiedliło się na terytorium Zajordania, na północny wschód od Moabu, między lewym dopływem Jordanu (Jabbokiem) i rzeką Arnon na południu. Kraj Ammonitów zwany był Ammonem.
Według Biblii plemię wywodzące się od Ben-Ammiego, syna młodszej córki Lota, który po ucieczce z Sodomy ukrył się wraz ze swoimi dwiema córkami w górach. Córki postanowiły upić ojca, a z kazirodczego stosunku zrodzili się protoplaści Ammonitów i Moabitów (Rdz 19,30-38)[a].
Według Biblii, kiedy Izraelici nie posiadali jeszcze państwa, Ammonici byli już rządzeni przez króla, rezydującego w Rabbie (dzisiejszy Amman). W okresie Sędziów militarna ekspansja Ammonitów prowadziła do konfrontacji z Izraelitami, zwłaszcza tymi, którzy zamieszkiwali Gilead, jednak Ammonici zapuszczali się także do Przedjordania (walczyć z nimi miał Jefte). Gdy w Izraelu rodziła się monarchia, Ammonici oblegli Jabesz, jednak zostali odparci przez Saula. W okresie rządów Dawida zniewaga okazana posłom izraelskim przez króla Ammonitów, Chanuna, stała się pretekstem do wojny. W jej wyniku Ammon został podbity. Dawid włożył na głowę koronę zdjętą z głowy Milkoma, bóstwa Ammonitów, co można interpretować jako koronowanie się na króla Ammonitów, jak i jedynie jako symboliczny gest objęcia władzy. Wydaje się prawdopodobne, że Dawid ustanowił namiestnika z ammonickiej rodziny królewskiej[1].
Za sprawą króla Salomona w Izraelu pojawił się kult ammonickiego bóstwa Milkoma. Po jego śmierci Ammonici uniezależnili się i często prowadzili antyizraelską politykę. W 853 p.n.e. ammonicki król Ba'sa brał udział w koalicji, która walczyła z Asyryjczykami w bitwie pod Karkar. W okresie rządów Azariasza i Jotama Ammonici płacili Judzie trybut. Od VIII wieku znajdowali się pod dominacją Asyrii. Był to jednak dla Ammonitów okres rozkwitu, gdyż czerpali oni duże korzyści z handlu. Na życie codzienne Ammonitów znacząco wpływała kultura asyryjska[2].
Po upadku Asyrii Ammonici popadli w zależność od państwa nowobabilońskiego. Wraz z wojskami Nabuchodonozora walczyli z Judą[1]. Później jednak ich polityka wobec Babilonii stała się nieprzyjazna. Król Baalis zlecił zamordowanie babilońskiego namiestnika Judei, Godoliasza. Wraz z Moabem i Edomem walczyli z Babilończykami, jednak ponieśli klęskę, a ich państwo przestało istnieć[3]. Po pokonaniu Babilończyków przez Cyrusa II Ammonici stali się poddanymi perskimi, później dostali się w sferę wpływów helleńskich. Podczas powstania Machabeuszów walczył z nimi Juda Machabeusz. W 64 p.n.e. dostali się pod panowanie rzymskie.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Opowiadania biblijne, prawdopodobnie oparte na motywach ludowych, pogardliwie wyjaśniają pochodzenie obu plemion (Pwt 27,20.22; Kpł 18,6-18). Pomimo rasowego i językowego pokrewieństwa oba narody pozostawały nieustannie w stanie wojny z sąsiadującymi Izraelitami. Por. przypis do Rdz 19,30 w Biblii Tysiąclecia.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Łukasz Tarasiuk: Wpływ wybranych państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela w świetle historiografii. Siedlce: 2009, s. 166.
- ↑ Łukasz Tarasiuk: Wpływ wybranych państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela w świetle historiografii. Siedlce: 2009, s. 100.
- ↑ Łukasz Tarasiuk: Wpływ wybranych państw ościennych na dzieje starożytnego Izraela w świetle historiografii. Siedlce: 2009, s. 101.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 149-150. ISBN 83-86340-00-3.