Anguis
| Anguisy[1] | |
| Linnaeus, 1758 | |
 Padalec zwyczajny (Anguis fragilis) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Anguis |
Anguis – rodzaj beznogich jaszczurek z rodziny padalcowatych (Anguidae).
Rodzaj ten obejmuje pięć gatunków, niekiedy uznawanych za podgatunki padalca zwyczajnego (Anguis fragilis):
- Anguis cephallonica
- Anguis colchica
- Anguis graeca
- Anguis veronensis
- Anguis fragilis (padalec zwyczajny)
| Anguis |
| ||||||||||||||||||||||||
Występują w niemal całej Europie, z wyjątkiem Irlandii, północnej części Płw. Skandynawskiego, Sardynii, Korsyki, południowej części Płw. Iberyjskiego, wysp Morza Egejskiego, Południowej Ukrainy, Niziny Nadkaspijskiej i północnego obszaru europejskiej części Rosji. Poza Europą można je znaleźć w północnej Azji (do rzeki Toboł), w Azji Mniejszej (występują w Turcji, Izraelu i północno-zachodnim Iranie) oraz w części Afryki (Maroko, Algieria, Tunezja).
Przeprowadzone przez Maceya i współpracowników (1999) oraz Wiensa i Slingluffa (2001) analizy filogenetyczne wykorzystujące dane molekularne sugerują, że rodzaj Ophisaurus jest parafiletyczny, gdyż część należących do niego gatunków jest bliżej spokrewnionych z gatunkami zaliczanymi do rodzaju Anguis oraz z żółtopuzikiem bałkańskim (również zaliczanym przez autorów do Ophisaurus; inni autorzy zaliczają go do osobnego rodzaju Pseudopus) niż z innymi gatunkami z rodzaju Ophisaurus; według tych analiz gatunki O. attenuatus, O. ventralis i O. harti są bliżej spokrewnione z Anguis i żółtopuzikiem bałkańskim niż z O. koellikeri[4][5]. Ze względu na parafiletyzm Ophisaurus Macey i współpracownicy (1999) zalecili, by uznać Ophisaurus za młodszy synonim rodzaju Anguis (choć dopuszczali też możliwość pozostawienia Ophisaurus jako odrębnego rodzaju, przy jednoczesnym przeniesieniu żółtopuzika bałkańskiego do odrębnego rodzaju Pseudopus, zaś O. koellikeri do rodzaju Hyalosaurus)[4]. Zsynonimizowanie Ophisaurus (i Pseudopus) z Anguis oznaczałoby włączenie do tego ostatniego rodzaju dodatkowych 14 gatunków i rozszerzenie zasięgu występowania przedstawicieli rodzaju na cały Iran, Afganistan, Azję Środkową, Indie, Chiny, Azję Południowo-Wschodnią i Amerykę Północną.
Maksymalnie osiągają długość około 50 cm. Grzbiet jest w kolorze brązowym (od jasnego do ciemnego i w różnych odcieniach), rzadziej ciemnoszary lub czarny. Spodnia strona ciała i boki są czarne. Padalce nie mają kończyn, przez co często mylone są z wężami, z którymi nie są jednak spokrewnione. Ich głowa jest mała, o zaokrąglonym pysku, nie wyodrębniona z tułowia. Zarówno grzbiet jak i spód ciała pokryte są dachówkowato na siebie zachodzącymi łuskami.
W Polsce występują padalec zwyczajny i Anguis colchica – są objęte całkowitą ochroną.
- ↑ Anguisy, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Václav Gvoždík, Norbert Benkovský, Angelica Crottini, Adriana Bellati, Jiří Moravec, Antonio Romano, Roberto Sacchi, David Jandzik. An ancient lineage of slow worms, genus Anguis (Squamata: Anguidae), survived in the Italian Peninsula. „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 2013. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.05.004. (ang.).
- ↑ Analiza oparta na sekwencjach genów ND2 i tRNA.
- ↑ a b J. Robert Macey, James A. Schulte, Allan Larson, Boris S. Tuniyev, Nikolai Orlov, Theodore J. Papenfuss. Molecular Phylogenetics, tRNA Evolution, and Historical Biogeography in Anguid Lizards and Related Taxonomic Families. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 56 (3), s. 31-41, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0615. (ang.).
- ↑ John J. Wiens, Jamie L. Slingluff. How lizards turn into snakes: a phylogenetic analysis of body-form evolution in anguid lizards. „Evolution”. 55 (11), s. 2303–2318, 2001. (ang.).
Bibliografia
- Genus: Anguis. The Reptile Database. [dostęp 14 kwietnia 2013]. (ang.).