Przejdź do zawartości

RIAS

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Cojan (dyskusja | edycje) o 11:21, 21 gru 2009. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 gru 2009, była oparta na tej wersji.

Nieprawidłowe parametry: {52|28|51|N|13|20|14|E}

RIAS
ilustracja
Państwo {{{państwo}}}
Właściciel

rząd USA

Prezes


Amerykańscy

  • 1948–1949: William F. „Bill” Heimlich
  • 1949–1953: Fred G. Taylor
  • 1953–1957: Gordon A. Ewing
  • 1957–1959: Lawrence Dalcher
  • 1959–1961: Alexander A. Klieforth
  • 1961–1968: Robert H. Lochner

Niemieccy

  • 1946–1947: Franz Wallner-Basté
  • 1948–1949: Erfried Heinecke
  • 1969–1974: Roland Müllerburg
  • 1974–1984: Ludwig von Hammerstein-Equord
  • 1984–1987: Peter Schiwy
  • 1987–1989: Bernhard Rohe
  • 1989–1993: Helmut Drück
Format stacji

informacyjno-muzyczne

Strona internetowa
Redaktor Wilhelm Ehler przygotowuje w studio w Wiesbaden 30 kwietnia 1949 pierwszą audycję z cyklu Stimme des Westens (Głos Zachodu), nadaną przez RIAS
Słyszalność RIAS w r. 1955 na falach średnich z nadajników w Berlinie i Hof[1]

RIAS (czyt. /'ri:as/), niem. Rundfunk im amerikanischen Sektor – rozgłośnia radiowa z siedzibą w Berlinie Zachodnim w dzielnicy Schöneberg, działająca w latach 1946–1993 pod kontrolą rządu amerykańskiego. Nadawała dwa programy radiowe oraz program telewizyjny (w latach 1988–1992). Powstała rok po zakończeniu II wojny światowej, początkowo jako radiowęzeł nadający w systemie kablowym. Program rozgłośni przeznaczony był dla mieszkańców Berlina, jak również pozostałych miast Niemieckiej Republiki Demokratycznej, będąc elementem rywalizacji propagandowej z blokiem komunistycznym, prowadzonej w ramach zimnej wojny. Rozgłośnia była zagłuszana przez władze NRD do 1976. Po zjednoczeniu Niemiec została sprywatyzowana; część przeszło do struktur Deutschlandradio, a tzw. drugi program RIAS (RIAS 2) działa jako rozgłośnia komercyjna.

Powstanie rozgłośni

W trzy miesiące po wkroczeniu Armii Czerwonej do Berlina władze strefy radzieckiej otworzyły rozgłośnię radiową w budynku przedwojennej radiostacji berlińskiej na Masurenallee, zajętym w maju 1945[2]. Kluczowe funkcje w tym radio pełnili ludzie zaufani radzieckiej władzy. Pozostałe państwa okupujące Berlin na próżno starały się o własny czas nadawania w rozgłośni berlińskiej; nie udało im się również podporządkować nadajnika. Amerykanie i Brytyjczycy rozpoczęli więc próby założenia własnych rozgłośni. Wskutek braku sprzętu do nadawania naziemnego, 17 grudnia 1945 Amerykanie rozpoczęli transmisję programu w systemie kablowym. Radio to przyjęło później nazwę DIAS (Drahtfunk im amerikanischen Sektor – Radio kablowe w sektorze amerykańskim).

Do transmisji programu użyto starej sieci kabli, wykorzystywanej podczas II wojny światowej do ostrzegania mieszkańców Berlina przed nalotami. W całym sektorze amerykańskim istniało 1500 połączeń[2]. Początkowo program nadawano z nieużywanego budynku pocztowego przez 7 godzin dziennie. Pierwszy nadajnik uruchomiono jesienią 1946 w dzielnicy Britz. Zarówno nadajnik jak i wyposażenie techniczne pochodziło z wojskowego radia Belgrad[3] oraz jednej z byłych radiostacji amerykańskich.

Przynależność stacji

Radio RIAS było własnością amerykańską i do połowy lat 50. XX wieku finansowaną wyłącznie ze środków przeznaczonych z funduszy rządowych. Personel stacji był wyłącznie niemiecki, opłacany jednak przez Departament Stanu USA i podlegał amerykańskiemu prawu pracy[2]. W początkowym okresie istnienia stacji dziennikarze niemieccy byli ściśle kontrolowani przez oficerów amerykańskich. Cenzurze podlegały teksty wszystkich dzienników radiowych[3]. W latach 60. XX wieku, kiedy stacji groziło zamknięcie z powodów finansowych, utrzymanie rozgłośni przejął w 90 procentach rząd Republiki Federalnej Niemiec[2].

Zarząd

W pierwszych latach istnienia stacja podlegała służbom informacyjnym kwatery głównej amerykańskiej strefy okupacyjnej. Od 1965 przeszła w gestię Agencji Informacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych Stanów Zjednoczonych. Od tego momentu zarządzana była przez czteroosobowy zarząd w składzie: dyrektor, zastępca, dyrektor produkcji i dyrektor administracyjny. Wszystkie stanowiska obsadzane byłe przez stronę amerykańską; od 1968 funkcja amerykańskiego dyrektora przestała istnieć. Kształt programu pozostawiono Niemcom. W latach 1950–1959 redaktorem naczelnym był późniejszy polityk SPD Egon Bahr[4].

RIAS a polityka

Radio RIAS zawsze było postrzegane jako medium polityczne, a wiadomości i programy publicystyczne zawsze były jego ważną częścią. Rozgłośnia nie służyła żadnej partii, starając się – w odróżnieniu od stacji radiowych strony radzieckiej – zachować polityczną neutralność i obiektywizm. Było radiem aktywnym społecznie. Podczas pierwszych wyborów do rady miejskiej Berlina (1946) prezentowało kandydatów wszystkich opcji politycznych, podczas gdy rozgłośnia w strefie radzieckiej – wyłącznie kandydatów SPD[5]. Do linii politycznej rozgłośni należało popieranie zjednoczenia Niemiec i pod tym względem stacja była konsekwentna, choć pracowali w niej również dziennikarze, którzy nie podzielali tego poglądu[2]. Radio popierało również akcje społeczne, aktywnie uczestnicząc w życiu politycznym i społecznym. Rozgłośnia brała udział w organizacji pomocy podczas blokady Berlina w 1948, nadając program w mieście z głośników na samochodach[6] a także wspierała strajkujących robotników we wschodnim Berlinie w 1953[5]. Radio wezwało do dobrowolnego zwiększenia norm produkcji dla robotników w radzieckiej strefie okupacyjnej, co było działalnością obliczoną na wywołanie strajków i masowego oporu wobec władz wschodnioniemieckich. Podniesienie norm istotnie wywołało strajk w dniu 16 lipca 1953, jednak RIAS, mimo propagandowego zaangażowania w całość akcji, nie brało w nim udziału[5].

Program radia RIAS adresowany był do mieszkańców Berlina Zachodniego, jak również mieszkańców Niemieckiej Republiki Demokratycznej i część jego oferty programowej przeznaczona była wyłącznie dla NRD. W jednej z audycji Aus der Zone für die Zone z imienia i nazwiska podawano osoby, które donosiły do Stasi na swoich znajomych, sąsiadów i przyjaciół[5]. W innej audycji, nadawanej trzy razy dziennie Sendung für Mitteldeutschland, informowano obywateli NRD o życiu i wydarzeniach w Republice Federalnej Niemiec.

Radio RIAS a władze NRD

Przez władze radzieckiej strefy okupacyjnej a następnie Niemieckiej Republiki Demokratycznej rozgłośnia była od początku postrzegana jako organizacja propagandowa, działająca przeciw interesom socjalistycznego państwa. Przewodniczący rady państwa NRD, Walter Ulbricht stwierdził:

RIAS to trucizna! Cały czas podkopuje nasze wysiłki, aby zmusić ludzi do odpowiedniego myślenia. Ośmieszają nas![5].

Prowadzono intensywne zagłuszanie stacji; pod koniec 1953 działało pięć zagłuszarek[5], a w ciągu całej historii radia funkcjonowało ich sześćdziesiąt[7]. W 1955 odbył się pokazowy proces pięciu obywateli NRD współpracujących z amerykańską rozgłośnią[8]. W procesie tym cztery osoby skazano na karę długoletniego pozbawienia wolności, a jedną – przy braku jednomyślności sędziów – na karę śmierci, 29-letniego Joachima Wiebacha, dekoratora z zawodu. Prezydent NRD Wilhelm Pieck nie skorzystał z prawa łaski, na skutek czego wyrok został wykonany[8]. Nieustannie trwała akcja Stasi pod nazwą Enten stellt sich das Ziel ("kaczki na cel"), która miała na celu wyszukanie tzw. agentów RIAS we wschodnim Berlinie i NRD. W ramach akcji ujęto 49 osób[8]. Jednym z działań odwetowych rządu NRD w dziedzinie propagandy była telewizyjny program Der schwarze Kanal emitowany w latach 1960-1989, w którym selektywnie przedstawiano wiadomości nadawane przez zachodnie media, głównie RIAS oraz telewizje ARD i ZDF i opatrywano je odpowiednim komentarzem[9].

Program

Radio RIAS nadawało program słowno-muzyczny. Mottem rozgłośni było hasło Eine freie Stimme der freien Welt ("Głos wolnego świata"). W warstwie politycznej radio skupiało się na wydarzeniach z Republiki Federalnej Niemiec oraz z Niemieckiej Republiki Demokratycznej, z której przekazywano informacje uzyskane poza oficjalnym kanałem oraz komentarze. Bez precedensu była cykliczna audycja zapoczątkowana przez prezydenta Berlina Ernsta Reutera Wo uns der Schuh drückt ("gdzie ciśnie nas w bucie"), będąca formą rozmowy z mieszkańcami miasta. Audycję nadawano od początku lat 50. do 1978[10]. Radio było aktywne również w dziedzinie kultury i rozrywki. Dysponowało chórem kameralnym[11], orkiestrą symfoniczną[12], orkiestrą taneczną oraz big bandem[13]. Radio nadawało również muzykę rozrywkową, zwłaszcza po utworzeniu drugiego programu, skierowanego głównie do młodego słuchacza[14]. Jako pierwsze w Niemczech wprowadziło formułę listy przebojów, a 17 lipca 1987 nadało najdłuższą tego typu audycję na świecie, prezentując 750 przebojów[15].

Radio po zjednoczeniu Niemiec

Po obaleniu muru berlińskiego i zjednoczeniu Niemiec sytuacja radia RIAS stała się niepewna. W 1990 Komisja Doradcza Dyplomacji Publicznej USA zapowiedziała dalsze istnienie radiostacji jako istotnego źródła informacji dla rządu USA i 16 milionów Niemców. W 1992 telewizja RIAS została przejęta przez Deutsche Welle[16], która produkuje i nadaje programy przeznaczone za granicę. 16 maja 1992 rządy Niemiec i Stanów Zjednoczonych osiągnęły porozumienie w sprawie powołania Komisji RIAS. Komisja w składzie pięciu obywateli niemieckich i pięciu amerykańskich rozpoczęła działalność 26 października 1992. Jej zadaniem było rozstrzygnięcie przyszłych losów rozgłośni, a także wymiana informacji i współpraca medialna między Niemcami a USA[17]. Efektem końcowym prac komisji było podpisanie paktu o przekształceniu radia w dniu 17 czerwca 1993[18]. 1 czerwca 1992 rozgłośnia została częściowo sprywatyzowana a drugi program RIAS zmienił swą nazwę na rs2 i nadaje do chwili obecnej na częstotliwości wykorzystywanej przez RIAS – 94,3 MHz[19]. Częstotliwość 855 kHz na fali średniej została przekazana rozgłośni Deutschlandradio i obecnie wykorzystywana jest do nadawania w systemie DRM. Radio RIAS1 połączyło się z radiem DS Kultur i od 1 stycznia 1994 nadaje jako Deutschlandradio Kultur z dawnej siedziby RIAS.

Szczegóły techniczne

Nadawanie programu rozpoczęto 7 lutego 1946 w sieci kablowej. Od 1946 nadawano program na falach długich o częstotliwości 210 i 245 kHz w godzinach od 17.00 do północy. Pierwszy nadajnik średniofalowy, należący do armii amerykańskiej, uruchomiono 5 września 1946 – wtedy również mieniono nazwę z DIAS na RIAS. Nadajnik znajdował się w dzielnicy Britz, a działał z mocą 800 watów na częstotliwości 610 kHz. W 1947 zastąpiono go silniejszym nadajnikiem (20 kW) zbudowanym w 1935 dla potrzeb Wehrmachtu. 6 lipca 1948 otwarto nowy budynek rozgłośni na Kufsteiner Strasse 69, który pełnił swą rolę aż do zlikwidowania stacji. W 1948, po przeniesieniu nadajników Głosu Ameryki do Monachium, dla potrzeb radia RIAS przejęto nadajnik w mieście Hof przy granicy z NRD i rozpoczęto nadawanie programu na całą radziecką strefę okupacyjną. W 1949 wzmocniono moc nadajnika berlińskiego do 100 kW, zaś dwa lata później uruchomiono drugi nadajnik na falach krótkich na częstotliwości 6005 MHz w paśmie 49 m[20], co pozwoliło na umożliwienie odbioru programu 700 milionom osób[14]. W marcu 1952 rozpoczęto nadawanie programu na falach ultrakrótkich. Rok później oddano do użytku trzystu kilowatowy nadajnik na fali średniej 989 kHz, najsilniejszy podówczas w Europie[15]. 1 listopada 1953 rozpoczęto nadawanie drugiego programu RIAS 2 na falach średnich i UKF[15]. Najefektywniejsze było nadawanie na falach krótkich i UKF, najtrudniejszych do zakłócania. Pod koniec lat 70. XX wieku NRD zaprzestała zakłócania programów po uzgodnieniach konwencji genewskiej, przydzielającej częstotliwości na falach średnich[21][22]. Nadajnik UKF obejmował większość terytorium środkowej NRD, sygnał rozgłośni nie docierał tylko do południowo-wschodniej części kraju, którą z tego powodu nazywano potocznie Tal der Ahnungslosen (Doliną Niewiedzących)[23].

  1. ↑ alles über rias2 - infos und daten im überblick.. [dostęp 7 maja 2009]. (niem.).
  2. ↑ a b c d e Thomas Volker: Radio in the American Sector – 60 Years Since RIAS's First Broadcast. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.).
  3. ↑ a b Dietrich von Thadden: Rias Berlin – die Geschichte einer außergewöhnlichen Radiostation. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (niem.).
  4. ↑ Im Übrigen waren wir frei. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  5. ↑ a b c d e f Howard S. Pactor: Unintended Consequences: RIAS and the Cold War. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.).
  6. ↑ Reports aus Berlin – Teil 1. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  7. ↑ Lothar Heinke: Allein gegen sechzig Störsender. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  8. ↑ a b c Karl Wilhelm Fricke: Der DDR-Schauprozess gegen den RIAS. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  9. ↑ Der schwarze Kanal. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  10. ↑ Fußschmerzen. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  11. ↑ RIAS-Kammerchor (Chamber Choir). [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
  12. ↑ The RIAS Symphony Orchestra - Remington, Bertelsmann, Tefifon. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
  13. ↑ RIAS Big Band. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  14. ↑ a b RIAS BERLIN: Ein Rückblick. [dostęp 8 maja 2009]. (niem.).
  15. ↑ a b c RIAS2-history. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  16. ↑ Narzędzia komunikowania międzynarodowego Narzędzia komunikowania .... [dostęp 1 maja 2009]. (pol.).
  17. ↑ History and Purpose of RIAS and the RIAS Berlin Commission. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
  18. ↑ Chronology of RIAS and the RIAS Berlin Commission. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
  19. ↑ 94,3 rs2. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).
  20. ↑ Berlin-Britz 6009. [dostęp 8 maja 2009]. (niem.).
  21. ↑ LW/MW-Sender in Europa, Nahost und Afrika bei der Umstellung nach dem Genfer Wellenplan am 23.11.1978 inkl. der Neukoordinierungen. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (niem.).
  22. ↑ V. K. Lehtoranta: Jamming, or deliberate interference against radio broadcasting .... [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.).
  23. ↑ Robert H. Lochner: Errinnerungen an RIAS Berlin. [dostęp 1 maja 2009]. (niem.).

Zobacz też

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=RIAS&oldid=19653008”