NL1037131C2 - Instelbare dempingsinrichting. - Google Patents

Description

TITEL. Instelbare dempingsinrichting.

De uitvinding heeft betrekking op een instelbare dempingsinrichting omvattende: - een behuizing voorzien van een inwendige ruimte voor opname van een 5 dempingvloeistof; - een rotatieas die zich tot in de inwendige ruimte van de behuizing uitstrekt en roteerbaar is ten opzichte van de behuizing; - de inwendige ruimte is voorzien van: een eerste lamellenpakket omvattende tenminste één rotatielamel welke 10 met de rotatieas is verbonden en zich in hoofdzaak radiaal ten opzicht van de roratieas uitstrekt en roteerbaar is ten opzichte van de behuizing, een tweede lamellenpakket omvattende tenminste één schuiflamel welke met de behuizing is verbonden en welke zich in hoofdzaak evenwijdig aan de eerste rotatielamel uitstrekt.

15 Een dergelijke dempingsinrichting is bekend uit de Duitse octrooiaanvrage 3123344 Al voor toepassing als schokdemper. Door het draaien van de rotatieas wordt het, met de rotatieas verbonden, eerste lamellenpakket tussen het, met de behuizing verbonden, tweede lamellenpakket geroteerd in een dempingvloeistof, waardoor de draaibeweging van de rotatieas gedempt wordt.

20 Een lamel is een plat voorwerp of deel daarvan, veelal langwerpig van vorm maar een lamel kan ook een (cirkelvormige) platte schijf zijn of een ander plat voorwerp met een afwijkende vorm, al dan niet voorzien van uitsparingen.

Dergelijke dempers worden ook veelal toegepast bij het dempen van de open en dicht beweging van een deur of schuifdeur. Dit type dempingsinrichting wordt ook 25 toegepast als demper op aandrijfkettingen van hekken, poorten of garagedeuren. De bekende dempingsinrichting heeft het nadeel dat de mate van demping of dempingsgraad niet kan worden aangepast aan de toepassing, de behoefte en/of de dynamica, krachten en gewichten van het te dempen systeem zoals een hekwerk of garagedeur, zodat voor iedere dempingsgraad een aparte dempingsinrichting moet 30 worden geproduceerd.

Uit de Duits octrooi 10016650 Cl is een axiaal verstelbare dempingsinrichting bekend met zich axiaal uitstrekkende ringvormige ribbenpakketten. Door het bovenste deel van de behuizing te roteren en axiaal te verplaatsen kan in geringe mate de demping worden ingesteld en heeft dus een klein dempingsbereik. Echter deze 35 dempingsinrichting en verstelinrichting is gecompliceerd; benodigt ringvormige ribben . van onderling verschillende diameters; verandert bij verstellen de inwendige ruimte, zonder dat daarvoor extra dempingsvloeistof wordt toegevoerd; heeft een grote axiale 1037131 bouwhoogte; en is gevoelig voor lekkage van dempingsvloeistof uit de verstelbare behuizingsdelen.

2

De uitvinding beoogt daarom een instelbare dempingsinrichting te verschaffen 5 zonder bovengenoemde nadelen; die eenvoudig en gemakkelijk kan worden vervaardigd uit een gering aantal verschillende onderdelen en eenvoudig kan worden geassembleerd; waarbij de inwendige ruimte bij verstellen gelijk blijft; er geen beweegbare behuizingsdelen noodzakelijk zijn en een geringe axiale bouwhoogte met een groot dempingsbereik wordt verkregen.

10

Hiertoe voorziet de uitvinding in een dempingsinrichting die is voorzien van een verstelinrichting waarmee de schuiflamel van het tweede lamellenpakket kan worden verstelt ten opzichte van de rotatieas.

Door het verstellen van de zich in de inwendige ruimte van de behuizing bevindende 15 radiale schuiflamellen wordt een groot dempingbereik verkregen bij een geringe axiale bouwhoogte.

In een alternatieve voordelige uitvoeringsvorm kan de schuiflamel worden versteld tussen een dempende positie in de nabijheid van de rotatielamel en een vrije 20 positie op afstand van de rotatielamel.

Er wordt een groot dempingsbereik verkregen door de schuiflamel(len) van en naar de rotatieas te verplaatsen in de inwendige ruimte van de behuizing.

In een voordelige uitvoeringsvorm overlappen de schuiflamel en de rotatielamel 25 elkaar in axiale richting grotendeels in de dempende positie.

In het bijzonder is de schuiflamel voorzien van een uitsparing, zodat de schuiflamel om de rotatieas kan worden gepositioneerd.

Door de schuiflamel en de rotatielamel elkaar grotendeels te laten overlappen wordt en sterkte demping verkregen. Om (delen van) de schuiflamel ook (delen van) de 30 rotatielamel te laten overlappen aan de achterzijde van de rotatieas is de schuiflamel voorzien van een uitsparingen, bij voorkeur ter grootte van de diameter van de as, zodat delen van de schuiflamel langs de rotatieas kunnen worden geschoven.

Een speciale uitvoeringsvorm is gekenmerkt doordat de schuiflamel radiaal ten opzichte van de rotatieas verstelbaar is of van en naar de rotatieas wordt gekanteld.

35 Dergelijke, (radiale) verstelbaarheid maakt een compacte bouwwijze mogelijk bij een groot dempingsbereik.

3

Bij voorkeur wordt het eerste lamellenpakket gevormd door twee of meer rotatielamellen welke axiaal evenwijdig op de rotatieas zijn aangebracht en van een onderlinge spleetafstand zijn voorzien zodanig dat de schuiflamellen van het tweede lamellenpakket in de spleet kunnen worden ingebracht.

5 Door deze maatregel worden de afschuifkrachten tussen de dempingsvloeistof en de ten opzichte van elkaar bewegende rotatielamellen en schuiflamellen verhoogd en daarmee ook de dempende werking.

Voorkeur verdient de uitvoeringsvorm waarbij de schuiflamel gevormd door twee of meer schuiflamelsegmenten, bij voorkeur zijn de schuiflamelsegmenten 10 cirkelsegmenten welke in de dempende positie nabij de rotatieas een cirkelvormige schijf vormen.

Door de schuiflamellen op te delen in segmenten wordt een groot dempingsbereik verkregen, doordat bijvoorbeeld de segmenten een aaneengesloten lamel vormen om zo een maximale schuifkracht en demping te bewerkstelligen.

15

Bij voorkeur is het tweede lamellenpakket is voorzien van een verbindingselement, zoals een verbindingsplaat, waarop de schuiflamellen in hoofdzaak evenwijdig zijn aangebracht en van een onderlinge spleetafstand ten opzicht van elkaar zijn voorzien.

20 Door met behulp van een verbindingselement de schuiflamellen onderling te verbinden kan het lamellenpakket in één keer worden versteld en ook voor een maximale demping geheel worden ingebracht in het pakket rotatielamellen.

In het bijzonder is het verstelmechanisme een verstelas welke zich uitstrekt tot buiten de behuizing waarmee het tweede lamellenpakket radiaal ten opzichte van de 25 rotatieas kan worden versteld.

Meer in het bijzonder zijn de verstelas en de verbindingsplaat van het tweede lamellenpakket van samenwerkend schroefdraad voorzien zodat door rotatie van de verstelas het tweede lamellenpakket radiaal ten opzichte van de rotatieas wordt verplaatst in de inwendige ruimte van de behuizing.

30 Met een eenvoudige en goed te fabriceren verstelas kan, bijvoorbeeld door middel van schroefdraad, het pakket schuiflamellen eenvoudig en met geringe kans op lekkage van dempingsvloeistof worden versteld.

Voordeel biedt de uitvoeringsvorm waarbij de rotatieas met het eerste lamellenpakket 35 nabij een zijwand van de inwendige ruimte van de behuizing is aangebracht en het tweede lamellenpakket met het verbindingselement is aangebracht nabij de tegenover gelegen zijwand.

4

In het bijzonder wordt het eerste lamellenpakket gevormd door cirkelvormige rotatielamellen en is de nabij gelegen zijwand overeenkomstig concaaf cirkelvormig uitgevoerd en dat de schuiflamellen van het tweede lamellenpakket aan hun uiteinde ook van een overeenkomstige cirkelvorm zijn voorzien.

5 Met gelijkvormige rotatielamellen en schuiflamellen en zijwanden aangepast aan de lamellen wordt een compacte, goedkoop te vervaardigen dempingsinrichting verkregen met een groot dempingsbereik.

De uitvinding zal hierna met behulp van de tekening met een uitvoeringsvoorbeeld 10 van de instelbare dempingsinrichting, nader worden toegelicht, waarbij kenmerken en andere voordelen naar voren zullen treden.

Fig.lA toont in zijaanzicht, in doorsnede, de instelbare dempingsinrichting volgens de uitvinding in 'vrije' positie; 15 Fig.lB toont in bovenaanzicht, in doorsnede, de instelbare dempingsinrichting van Fig.lA;

Fig.2A toont de instelbare dempingsinrichting van Fig.lA in dempende positie;

Fig.2B toont de instelbare dempingsinrichting van Fig.2B in dempende positie;

Fig.3A toont in een schematisch bovenaanzicht een rotatielamel en schuiflamel; 20 Fig.3B toont in een schematisch bovenaanzicht twee schuiflamelsegmenten;

Fig.3C toont in een schematisch bovenaanzicht een vast en verstelbaar schuiflamelsegment;

Fig.3D toont in een schematisch bovenaanzicht kantelend verplaatsbare schuiflamelsegmenten; 25 Fig.4A toont in een schematisch bovenaanzicht radiaal verplaatsbare schuiflamelsegmenten in dempende positie;

Fig.4B toont de schuiflamelsegmenten van Fig.4B in 'vrije' positie;

Fig.4C toont een variant van Fig.4A met een grote rotatielamel;

Fig.4D toont de schuiflamelsegmenten van Fig.4C in 'vrije' positie; 30 Fig.5A toont in zijaanzicht de instelbare dempingsinrichting met behuizing en verstelinrichting in'vrije' positie;

Fig.5B toont in zijaanzicht, in doorsnede, de instelbare dempingsinrichting van Fig.5A; Fig.5C toont in bovenaanzicht, in doorsnede, instelbare dempingsinrichting vsn Fig. 5A; 35 Fig.6A - Fig.6C tonen de instelbare dempingsinrichting van Fig.5A- 5C in dempense positie.

5

Fig.IA toont in dwarsdoorsnede in zijaanzicht de instelbare dempingsinrichting 1 volgens de uitvinding met een behuizing 3 en een uit de behuizing uitstekende rotatieas 4. Deze rotatieas 4 kan worden verbonden met een tandwiel of dergelijke zodat een draaibeweging - of een lineaire beweging omgezet in een draaibeweging -5 kan worden gedempt. Daartoe is in de inwendige ruimte 2 (zie Fig.lB) dempingsvloeistof ingebracht zoals siliconenolie. In de in Fig.lA getoonde uitvoeringsvorm is de rotaties 4 voorzien van een astap of aslager in de inwendige ruimte 2 van de behuizing 3, maar deze rotatieas kan ook door de tegenovergelegen wand zijn doorgevoerd. De rotatieas 4 is voorzien van een lamellenpakket 5 welke 10 tenminste één rotatielamel 6 omvat. De rotatielamel 6 is bij voorkeur een plat voorwerp of plaatje met een constante diameter, maar kan ook van een afwijkende vorm zijn voorzien. In de getoonde uitvoeringenvorm omvat het eerste lamellenpakket 5 zes rotatielamellen die zich radiaal uitstrekken ten opzichte van de rotatieas 4 en axiaal gezien op enige afstand van elkaar met de rotatieas 4 vast zijn verbonden. 15 Wanneer de rotatieas 4 in beweging wordt gebracht, bijvoorbeeld door een sluitende of opende deur, zullen de rotatielamellen door de dempingsvloeistof worden geroteerd en daar schuifkrachten opwekkend waardoor de rotatiebeweging gedempt zal worden. Om de dempingskracht en de dus de afschuifkrachten de vergroten kan een tweede lamellenpakket 7, welke niet roterend met de behuizing is verbonden, radiaal in de 20 richting van de rotatieas worden verplaatst zodat schuiflamellen 8 van het tweede lamellenpakket 7 gedeeltelijk (of geheel) de rotatielamellen 6 zullen overlappen. In het getoonde uitvoeringsvoorbeeld is een verstelinrichting 10 in de vorm van een verstelas voorzien welke het tweede lamellenpakket 7 in zijn geheel naar de rotatieas kan verplaatsen, Hierdoor is het mogelijk om traploos de dempinggraad in te stellen 25 bij dempingsinrichting 1. In Fig.lA wordt voorts getoond dat de rotatielamellen 6 van een onderlinge spleetafstand 11 zijn voorzien, waarbij de spleet 11 'een dusdanige breedte heeft dat de schuiflamellen 8 in de spleet 11 tussen twee rotatielamellen 6 kan worden ingebracht.

In Fig.lB wordt in doorsnede in bovenaanzicht de instelbare dempingsinrichting 30 1 van Fig.lA getoond met schijfvormige rotatielamel 6 en schuiflamel 8 in de uiterste 'vrije' positie met de laagste dempingsgraad. De verstelas 10 is verbonden met de schuiflamel 8 zodanig dat vanaf de buitenzijde van de behuizing 3 de schuiflamel 8 in de behuizing 3 kan worden verplaatst of verschoven in de richting van de rotatieas 4 In Fig.2A - 2B wordt de instelbare dempingsinrichting 1 van Fig.lA - 1B 35 getoond met het tweede lamellenpakket 7 in de uiterste dempende positie. De schuiflamellen 8 overlappen voor een groot deel de rotatielamellen 5. Daartoe zijn de schuiflamellen 7 voorzien van een uitsparing 9 met een afmeting welke overeenkomt 6 met de diameter van de rotatieas 4 zodat delen van de schuiflamel 8 zich ook langs de rotatieas 4 uitstrekken. De lamellen van het tweede lamellen pakket 7 zijn door middel van een verbindingselement 14 met elkaar verbonden; in de getoonde uitvoeringsvorm is het verbindingselement een verbindingplaat 14, die aan de 5 achterzijde van het tweede lamellenpakket 7 is voorzien en de schuiflamellen evenwijdig aan elkaar onderling verbindt. Bij voorkeur zijn de schuimlamellen 8 evenwijdig aan elkaar aangebracht aan het verbindingselement 14 en van een onderlinge spleetafstand 11' voorzien, welke bij voorkeur een met de spleetafstand 11 van het eerst lamellenpakket 5 overeenkomende afmeting heeft zodat de 10 lamellenpakketten gemakkelijk in elkaar kunnen worden geschoven.

Fig.3A toont schematisch de uitvoeringsvorm volgens de uitvinding met een schijfvormige rotatielamel 6 op de rotatieas 4 en een radiaal verstelbare schuiflamel 8 voorzien van een uitsparing 9 overeenkomend met de dwarsdoorsnede van de rotatieas 4.

15 Fig.3B toont een alternatieve uitvoeringvorm met twee schuiflamelsegmenten 12 aan weerszijden van de rotatieas 4. De schuiflamelsegmenten 12 kunnen elk radiaal kunnen worden versteld ten opzichte van de rotatieas 4 en zijn elk voorzien van een cirkelvormige uitsparing 9 zodat een volledige overlappng mogelijk wordt.

In Fig.3C wordt een variant van de uitvoeringsvorm van Fig.3C getoond waarbij 20 het linker schuiflamelsegmenten 12 niet verstelbaar is en het rechter schuiflamelsegmenten 12 radiaal kan worden verplaatst om de dempingsgraad te kunnen aanpassen.

Fig.3D toont een alternatieve uitvoeringsvorm, waarbij de schuiflamelsegmenten 12 van Fig.3B & 3C van en naar de rotatieas 4 worden 25 gekanteld, zodat ook weer een volledige overlapping van de rotatielamel 6 mogelijk wordt.

Fig.4A - 4D tonen een alternatieve variant voor de verstelbare dempingsinrichting 1 volgens de uitvinding met een behuizing 3 voorzien van een cirkelvormige doorsnede. De schuiflamel 8 is onderverdeeld in 6 30 schuiflamelsegmenten 12 welke ieder radiaal kunnen worden verplaatst ten opzichte van de rotatieas 4. In Fig.4A wordt getoond hoe in de dempende positie de schuiflamelsegmenten 12 een cirkelvormige schijf 13 vormen rondom de rotatieas 4. Daarmee is het ook met deze oplossing , mogelijk om de gehele rotatielamel 6 te overlappen. De zijde van het schuiflamelsegment dat aanligt tegen de rotatieas 4 is 35 voorzien van een concave cirkelvorm overeenkomend met de uitwendige vorm van de rotatieas 4. In Fig.4C en 4D wordt getoond dat de rotatielamel 6 zich uitstrekt over de 7 gehele doorsnede van de behuizing 3, zodat de schuiflamelsegmenten 12 niet uit de overlapping met de rotatielamel 6 kunnen worden versteld.

Fig.5A en doorsneden 5A en 5B tonen nader in detail de voordelige uitvoeringsvorm van de uitvinding van Fig.lA - 2B met een, althans in hoofdzaak, 5 rechthoekige behuizing 3 met twee cilindervormige convexe zijwanden 16, 17 en een rotatieas 4 welke aan de bovenzijde uit de behuizing 9 uitsteekt en in de inwendige ruimte 2 op de onderwand 19 is gelagerd. Het verstelmechanisme is een verstelas 10 welke met behulp van samenwerkend schroefdraad 15 door rotatie het tweede lamellenpakket met schuiflamellen 8 kan verstellen tussen de rotatielemellen 6 van 10 het eerste lamellenpakket. De rotatieas 4 is aan de rechterzijde van de behuizing aangebracht nabij zijwand 16 en het tweede lamellenpakket 7 is nabij de tegenovergelegen wand 17 aangebracht. De rotatielamellen 6 zijn cirkelvormige schijven en de zijwand 16 is aan zijn binnenzijde overeenkomstig voorzien van een concave cirkelvorm zodat de rotatielamellen nauw aan de wand kunnen aansluiten. De 15 schuiflamellen 8 van het tweede lamellenpakket zijn aan hun uiteinde ook voorzien van een overeenkomstige cirkelvorm.

Fig 6A en doorsneden 6A en 6B tonen nader in detail de uitvoeringsvorm van Fig.5A - 5C in gesloten, dempende positie, waarbij de overlap tussen de rotatielamel 6 en de schuiflamel 8 het grootst is. De schuiflamel is voorzien van een uitsparing 9 20 voor opname van de rotatieas 4, zodat het uiteinde 18 van de schuiflamel ook nauw aansluit tegen de zijwand 16 van de behuizing 3.

1037131

Claims (12)

1. Instelbare dempingsinrichting (1) omvattende: 5. een behuizing (3) voorzien van een inwendige ruimte (2) voor opname van een dempingvloeistof; - een rotatieas (4) die zich tot in de inwendige ruimte (2) van de behuizing (3) uitstrekt en roteerbaar is ten opzichte van de behuizing (3); - de inwendige ruimte (2) is voorzien van: 10. een eerste lamellenpakket (5) omvattende tenminste één rotatielamel (6) welke met de rotatieas (4) is verbonden en zich in hoofdzaak radiaal ten opzicht van de roratieas (4) uitstrekt en roteerbaar is ten opzichte van de behuizing (2), een tweede lamellenpakket (7) omvattende tenminste één schuiflamel (8) 15 welke met de behuizing (2) is verbonden en welke zich in hoofdzaak evenwijdig aan de eerste rotatielamel (6) uitstrekt, met het kenmerk, dat de dempingsinrichting (1) is voorzien van een verstelinrichting (10) waarmee de schuiflamel (8) van het tweede lamellenpakket (7) kan worden verstelt ten 20 opzichte van de rotatieas (4).

2. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de schuiflamel (8) kan worden versteld tussen een dempende positie in de nabijheid van de rotatielamel (6) en een vrije positie op afstand van de rotatielamel (6). 25

3. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de schuiflamel (8) en de rotatielamel (6) in axiale richting elkaar overlappen im Bereich der Drehlamelle (6), ten opzichte van de rotatieas (4), gelegen tegenover de schuiflamel (8). 30

4. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusies 2-3, met het kenmerk, dat de schuiflamel (8) is voorzien van een uitsparing (9), zodat de schuiflamel (8) om de rotatieas (4) kan worden gepositioneerd.

5. Instelbare dempingsinrichting volgens een der voorgaande conclusies 1 - 4, met het kenmerk, dat de schuiflamel (8) radiaal ten opzichte van de rotatieas (4) verstelbaar is of van en naar de rotatieas (4) wordt gekanteld. 1037131

6. Instelbare dempingsinrichting volgens een der voorgaande conclusies 1-5, met het kenmerk, dat het eerste lamellenpakket (5) wordt gevormd door twee of meer rotatielamellen (6) welke axiaal evenwijdig op de rotatieas (4) zijn aangebracht en van een onderlinge spleetafstand (11) zijn voorzien zodanig dat de 5 schuiflamellen (8) van het tweede lamellenpakket (7) in de spleet (11) kunnen worden ingebracht.

7. Instelbare dempingsinrichting volgens een der voorgaande conclusies 1-5 met het kenmerk, dat de schuiflamel (8) wordt gevormd door twee of meer 10 schuiflamelsegmenten (12), bij voorkeur zijn de schuiflamelsegmenten (12) cirkelsegmenten welke in de dempende positie nabij de rotatieas (4) een cirkelvormige schijf (13) vormen.

8. Instelbare dempingsinrichting volgens een der voorgaande conclusies 2-5, met 15 het kenmerk, dat het tweede lamellenpakket (7) is voorzien van een verbindingselement, zoals een verbindingsplaat (14), waarop de schuiflamellen (8) in hoofdzaak evenwijdig zijn aangebracht en van een onderlinge spleetafstand (11') ten opzicht van elkaar zijn voorzien.

9. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat het verstelinrichting (10) een verstelas is welke zich uitstrekt tot buiten de behuizing (3) waarmee het tweede lamellenpakket (7) radiaal ten opzichte van de rotatieas (4) kan worden versteld.

10. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat de verstelas (10) en de verbindingsplaat (14) van het tweede lamellenpakket (7) van samenwerkend schroefdraad (15) zijn voorzien zodat door rotatie van de verstelas (10) het tweede lamellenpakket (7) radiaal ten opzichte van de rotatieas (4) wordt verplaatst in de inwendige ruimte (2) van de behuizing (3). 30

11. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat de rotatieas (4) met het eerste lamellenpakket (5) nabij een zijwand (16) van de inwendige ruimte (2) van de behuizing (3) is aangebracht en het tweede lamellenpakket (7) met het verbindingselement (14) is aangebracht nabij de 35 tegenover gelegen zijwand (17).

12. Instelbare dempingsinrichting volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat het eerste lamellenpakket (5) wordt gevormd door cirkelvormige rotatielamellen (6) en dat de nabij gelegen zijwand (16) overeenkomstig concaaf cirkelvormig is uitgevoerd en dat de schuiflamellen (8) van het tweede lamellenpakket (7) aan 5 hun uiteinde (18) ook van een overeenkomstige cirkelvorm zijn voorzien. 1037131