zeis: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 27 mrt 2024 om 09:20

Nederlands

Uitspraak

Geluid: zeis (hulp, bestand)

Woordafbreking

zeis

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘maaiwerktuig’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1340.^[1]
erfwoord: Verkort uit nog dialectisch zeisen, zeisem, uit Middelnederlands seisene, seinse (waarvan dial. zeinse, zense en Afrikaans sens), seine (waaruit dial. zein), ontwikkeld uit West-Germaans *seg-isnō- ~ -asnō-, afleiding van *seg- ‘snijden’ (waarvoor zie zaag, zegge).^[2] Evenals Nederduits Sees, Duits Sense en Fries seine.

Zelfstandig naamwoord

de zeis v / m

(landbouw) (gereedschap) landbouwwerktuig bestaande uit een lang gebogen mes dat bevestigd is aan een steel met twee handvatten, dienende om lang gras of graan te maaien

Afgeleide begrippen

zeissel

Verwante begrippen

(betekenis): hiep, sikkel, snoeimes
(etymologisch): zicht

Vertalingen

1. maaiwerktuig met gebogen snijblad en lange stok

Gangbaarheid

Het woord zeis staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zeis" herkend door:

91 %	van de Nederlanders;
90 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

[p{{{1}}}-1] "zeis" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[qzeis-2] zeis op website: Etymologiebank.nl

[3] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{{-nl-}}
+{{=nld=}}
+[[Bestand:Scythe.jpg|right|250px|thumb|Zeis.]]
 {{-pron-}}
-:*{{sound}}: [[Media:nl-zeis.ogg|zeis]]
+*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
+<!--*{{WikiW|IPA}}: {{IPA|/xxxx/|nld}}-->
-{{-nlnoun-|zeis|zeisen|zeisje|zeisjes}}
-{{-noun-}}
+{{-syll-}}
+*zeis
-:'''zeis''' de ~; landbouwwerktuig bestaande uit een lang gebogen mes dat bevestigd is aan een steel met twee handvatten, dienende om lang gras of graan te maaien
+{{-etym-}}
+* In de betekenis van ‘maaiwerktuig’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1340.{{sijs}}
+* {{erfwoord|nld}}: Verkort uit nog dialectisch ''zeisen'', ''zeisem'', uit Middelnederlands ''seisene'', ''seinse'' (waarvan dial. ''zeinse'', ''zense'' en Afrikaans ''sens''), ''seine'' (waaruit dial. ''zein''), ontwikkeld uit West-Germaans *''seg-isnō-'' ~ ''-asnō-'', afleiding van *''seg-'' ‘snijden’ (waarvoor zie ''[[zaag]]'', ''[[zegge]]'').{{ebank}} Evenals Nederduits ''Sees'', Duits ''Sense'' en Fries ''seine''.
+{{-nlnoun-|{{pn}}|[[{{pn}}en]]|[[{{pn}}je]]|[[{{pn}}jes]]}}
+{{-noun-|nld}}
+{{-l-|fm}}
+#{{landbouw|nld}} {{gereedschap|nld}} [[landbouwwerktuig]] bestaande uit een lang gebogen [[mes]] dat bevestigd is aan een [[steel]] met twee handvatten, dienende om lang gras of graan te maaien
+{{-drv-}}
+* [[zeissel]]
+{{-rel-}}
+*''(betekenis)'': [[hiep]], [[sikkel]], [[snoeimes]]
+*''(etymologisch)'': [[zicht]]
 {{-trans-}}
+{{trans-top|1. maaiwerktuig met gebogen snijblad en lange stok}}
-{{(}}
-:*{{en}}: [[scythe]]
+*{{afr}}: {{trad|af|sens}}
+*{{arg}}: {{trad|an|dallo}}
-{{-}}
-:*{{nl}}: [[zeis]]
+*{{eus}}: {{trad|eu|kodaina}}
+*{{cat}}: {{trad|ca|dalla}} {{f}}
-{{)}}
+*{{dan}}: {{trad|da|le}} {{c}}
+*{{deu}}: {{trad|de|Sense}} {{f}}
+*{{eng}}: {{trad|en|scythe}}
+*{{epo}}: {{trad|eo|falĉilo}}
+*{{est}}: {{trad|et|vikat}}
+*{{fin}}: {{trad|fi|viikate}}
+*{{fra}}: {{trad|fr|faux}} {{f}}
+*{{fry}}: {{trad|fy|seine}}
+*{{ell}}: {{trad|el|κόσα}} (kósa) {{f}}
+{{trans-mid}}
+*{{heb}}: {{trad|he|חרמש}}
+*{{ita}}: {{trad|it|falce}} {{f}}
+*{{ltz}}: {{trad|lb|Séissel}} {{f}}
+*[[Nederduits]]: {{trad|nds|Sees}} {{f}}
+*{{nor}}: {{trad|no|ljå}} {{m}}
+*{{pol}}: {{trad|pl|kosa}} {{f}}
+*{{por}}: {{trad|pt|gadanha}} {{f}}
+*{{rus}}: {{trad|ru|коса}} (kosa) {{f}}
+*{{spa}}: {{trad|es|guadaña}} {{f}}
+*{{ces}}: {{trad|cs|kosa}} {{f}}
+*{{wln}}: {{trad|wa|få}}
+*{{swe}}: {{trad|sv|lie}} {{c}}
+{{trans-bottom}}
+{{-preval-}}
+{{wel-GB}}
+{{crr13|N=94|V=93}}
 {{-info-}}
+{{refs}}
-[[es:zeis]]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zeis	zeisen
verkleinwoord	zeisje	zeisjes