Naar inhoud springen

Andenne

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is de huidige versie van de pagina Andenne voor het laatst bewerkt door Koen Verbiest (overleg | bijdragen) op 2 nov 2024 15:12. Deze URL is een permanente link naar deze versie van deze pagina.
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Andenne
Stad in België Vlag van België
Andenne (België)
Andenne
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Namen (provincie) Namen
Arrondissement Namen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
86,11 km² (2022)
75,61%
9,55%
14,84%
Coördinaten 50° 29' NB, 5° 6' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
28.187 (01/01/2024)
48,77%
51,23%
327,34 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
20,17%
60,97%
18,87%
Buitenlanders 5,56% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Claude Eerdekens (PS)
Bestuur PS, MR
Zetels
PSD@
AD&N
MR
29
17
9
3
Economie
Gemiddeld inkomen 18.725 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 13,07% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
5300
5300
5300
5300
5300
5300
5300
5300
5300
5300
Deelgemeente
Andenne
Bonneville
Coutisse
Landenne
Maizeret
Namêche
Sclayn
Seilles
Thon
Vezin
Zonenummer 085
NIS-code 92003
Politiezone des Arches
Hulpverlenings­zone NAGE
Website www.andenne.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Namen
in de provincie Namen
Portaal  Portaalicoon   België

Andenne (Waals: Andene) is een stad en gemeente in de provincie Namen in België. De stad telt ruim 28.000 inwoners en ligt op een hoogte van 110 meter. De gemeente Andenne ligt aan weerszijden van de rivier de Maas, de stad Andenne bevindt zich aan de zuidoever. Ten zuiden van de Maas begint ook de streek van de Condroz.

Geografie en demografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Deelgemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Andenne 15,48 10.351 669 92003A
2 Coutisse 11,13 948 85 92003B
3 Bonneville 9,08 1.368 151 92003C
4 Thon-Samson 3,91 831 213 92003D
5 Maizeret 4,98 352 71 92003E
6 Namêche 6,22 1.250 201 92003F
7 Sclayn 4,14 1.686 407 92003G
8 Vezin 9,07 2.359 260 92003H
9 Landenne 12,38 2.566 207 92003J
10 Seilles 9,75 5.859 601 92003K

Overige kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

Vlak bij Andenne ligt het landelijk gehucht Groynne. In de deelgemeente Bonneville ligt nog het gehucht Rouvroy en in de deelgemeente Coutisse de kern Nalamont.

Aangrenzende gemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
   Aangrenzende gemeenten   
 Fernelmont       Héron (Lui)       Hoei (Lui) 
           
 Namen    
           
        Gesves       Ohey 

De vroegste geschiedenis van Andenne begint al bij de Neanderthalers, waarvan in 1993 overblijfselen zijn gevonden in een grot nabij Sclayn. In Thon-Samson (ongeveer 7 km ten westen van Andenne) bevond zich een laat-romeinse burcht. Ten oosten daarvan werden grafvelden uit de late vierde tot het midden van de zesde eeuw gevonden, waarvan vele met wapens.[1]

In de Frankische tijd stichtte de Heilige Begga (± 620-693), dochter van Pepijn van Landen, er de abdij van Andenne, waaruit zich later een machtig kapittel ontwikkelde. In de nabijheid van het klooster ontstond de stad Andenne. Ook zou Karel Martel (689–741) hier geboren zijn. In 1151 vond de Slag bij Andenne plaats tussen prins-bisschop Hendrik van Leyen van Luik en abt Wibald van Stavelot van het Abdijvorstendom Stavelot-Malmedy.

Gedurende de middeleeuwen was Andenne bekend vanwege de keramiekproductie (rode en witte 'Andennewaar'), waarvoor de lokale leem (blanche derle genoemd) zeer geschikt bleek. Keramiek uit Andenne werd van de tiende tot in de veertiende eeuw verhandeld richting Vlaanderen, Brabant, Zeeland, Holland, Utrecht en Gelderland. Incidenteel bereikten Andenne-kannen zelfs Scandinavië. In de achttiende eeuw werden er kleipijpen vervaardigd. Tot de Franse Revolutie behoorde Andenne tot het graafschap Namen.

Andenne was een van de plaatsen in België, waar het Duitse leger zich aan het begin van de Eerste Wereldoorlog te buiten ging aan buitensporig geweld tegen de burgerbevolking. Op 21 augustus 1914 werden in Andenne 218 burgers gefusilleerd. Door deze wreedheden tegen haar burgerbevolking behoort Andenne tot de zeven Belgische martelaarsteden.

Een kleine begraafplaats aan de oever van de Maas, nabij het centrum, herinnert hieraan. Het Franstalige opschrift op zijn gedenksteen is bijzonder: Aan onze medeburgers, lafhartig vermoord door de Teutoonse horden, op de 21e augustus 1914. De Duitse bezetter van 1940-1944 accepteerde zulke teksten niet, met als resultaat dat de teksten op veel vergelijkbare Belgische oorlogs- en grafmonumenten in 1940-1944 zijn geneutraliseerd.

Demografische ontwikkeling

[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische evolutie voor de fusie

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december, 1976= inwonersaantal op 31 december
  • 1886: afstand van Coutisse dat een zelfstandige gemeente werd

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[2] Evolutie: 1992=index 100
1992 23.138 100,0
1993 23.300 100,7
1994 23.358 101,0
1995 23.371 101,0
1996 23.364 101,0
1997 23.311 100,7
1998 23.323 100,8
1999 23.425 101,2
2000 23.529 101,7
2001 23.648 102,2
2002 23.854 103,1
2003 23.924 103,4
2004 24.079 104,1
2005 24.194 104,6
2006 24.407 105,5
2007 24.557 106,1
2008 24.819 107,3
2009 24.920 107,7
2010 25.131 108,6
2011 25.511 110,3
2012 25.702 111,1
2013 25.795 111,5
2014 25.892 111,9
2015 26.068 112,7
2016 26.281 113,6
2017 26.767 115,7
2018 27.017 116,8
2019 27.391 118,4
2020 27.573 119,2
2021 27.669 119,6
2022 27.863 120,4
2023 28.114 121,5
2024 28.187 121,8

Cultureel erfgoed

[bewerken | brontekst bewerken]
Zicht op Andenne
Zie lijst van beschermd erfgoed in Andenne voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De belangrijkste bezienswaardigheden van Andenne bevinden zich aan en rondom de Place du Chapitre (Kapittelplein). Hier bevindt zich de voormalige abdijkerk van Andenne, de Collegiale kerk Sint-Begga, een voorname kapittelkerk met een zeer lange geschiedenis en waarvan het huidige gebouw waarschijnlijk in 1764 is ontworpen door de bekende neoclassicisme-architect Laurent-Benoît Dewez. De kerk werd in 1773 ingewijd en heeft een schatkamer met onder andere een Merovingisch reliekschrijn. Van de abdij zelf is weinig over; naast de kerk staat een toegangspoort, de Sint-Stevenspoort, en vlakbij bevindt zich de Sint-Beggabron (vernieuwd in de 17e eeuw).

Midden op de Place du Perron, vóór het oude classicistische stadhuis, staat de perroenfontein met het symbool van de Luikse autonomie. Aan de Place des Tilleuls (Lindenplein) staat het 'nieuwe' stadhuis uit 1870 en vlakbij staat een 19e-eeuwse muziekkiosk. Het Keramiekmuseum van Andenne (Musée de la céramique d'Andenne) bevindt zich aan de rue Charles Lapierre. Verder zijn in Andenne diverse art-nouveauhuizen te vinden, waaronder het huis uit 1907 waar thans het toeristenbureau is gevestigd. Diverse beelden en fonteinen sieren de stad.

De Grand-Place (Grote Markt) van Sclayn is eveneens een belangrijk architectonisch ensemble met onder andere de voormalige kapittelkerk van Sint-Mauritius, in oorsprong romaans, maar in de achttiende eeuw verbouwd. Nabij Sclayn ligt ook een belangrijk natuurgebied, waar zich in de nabije grotten het archeologisch reservaat Scladina bevindt (met bezoekerscentrum), waar in 1993 resten van een Neanderthaler zijn gevonden.

Het dorpje Thon in de vallei van de rivier de Samson is opgenomen in de lijst van mooiste dorpen van Wallonië (Les Plus Beaux Villages de Wallonie). In het dorp zelf staat de barokke Sint-Remigiuskerk en in de omgeving bevinden zich het kasteel van Forges en een rotsformatie genaamd Les Demoiselles. De Sint-Pieterskerk in de deelgemeente Andenelle dateert deels uit de 12e eeuw. In een andere deelgemeente, Landenne, zijn de Sint-Remigiuskerk en een oude kasteelboerderij beschermde monumenten.

Gemeentehuis van Andenne

Burgemeesters

[bewerken | brontekst bewerken]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

[bewerken | brontekst bewerken]
Partij 10-10-1976[3] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[4] 14-10-2012[5] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 29 % 29 % 29
PS1 / PSD@2 63,221 18 60,721 19 70,211 21 57,451 18 64,01 20 59,11 19 54,871 19 52,522 17 38,752 13
UM1 / PRL2 / AN.2000A / PRL-MCC3 / MR4 13,981 3 11,942 2 23,95A 6 11,752 3 12,333 3 11,044 2 11,144 3 12,034 3 22,074 6
PSC1 / AN.2000A / CDH-IC2 / AD&NB 22,81 6 20,091 5 16,581 4 12,01 2 14,982 4 15,372 4 30,75B 9 25,66B 8
ECOLO1 / AD&NB - 6,121 1 5,841 0 8,641 2 11,681 2 10,631 2 13,651 3
5300 - - - - - - - - 10,88 2
Anderen(*) - 1,13 0 - 5,57 0 - 4,24 0 4,97 0 4,70 0 2,63 0
Totaal stemmen 14110 14521 15084 15369 15682 16397 16629 18152 18104
Opkomst % 93,74 92,31 90,74 91,13 86,90 88,53 84,28
Blanco en ongeldig % 3,07 4,99 5,71 5,21 7,24 6,67 7,22 9,43 8,65

(*) 1982: UDRT (1,13%) / 1994: FN (3,49%), AGIR (1,74%), PTB (0,34%) / 2006: MSCWAndenne (4,24%) / 2012: Pour Andenne (2,55%), LE Renouveau (2,42%) / 2018: Le Renouveau (3,67%), TS (1,03%) / 2024: Le Renouveau (2,63%)
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Bekende inwoners

[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren in Andenne

[bewerken | brontekst bewerken]

Gestorven in Andenne

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Begga, heilige en stichteres van de abdij van Andenne
  • (fr) Gemeente Andenne
Zie de categorie Andenne van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.