Papers by Osman Aslanoğlu
Kürtçe(kurmancî, Sorani, zazaki) ingilizce ve Farsça'da Seslerin değişimi
jms, 2020
Şeyh Abdurrahman Aktepî'nin Divanında Bitkiler
Plants in Divan of Sheikh Abdourrahman Aktepi
HOCA AHMET YESEVİ Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (Gölbaşı Adıyaman) Tam Metin Kitabı... more HOCA AHMET YESEVİ Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (Gölbaşı Adıyaman) Tam Metin Kitabı(27 Ağustos 2019)
(Mazmûnên ajalî di dîwana Şêx Evdirrehman Aqtepî da)
ÖZET
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Diyarbakır’ın... more (Mazmûnên ajalî di dîwana Şêx Evdirrehman Aqtepî da)
ÖZET
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde doğmuş
ve 1910’da aynı yerde vefat etmiştir. Nakşibendî Halidî şeyhi olan Aktepî, tasavvufta, dinî
ilimlerde, tıp ve astronomi gibi modern bilimlerde ve araştırma konumuzun içerisinde olduğu
edebiyat alanında kendisini eserleriyle ıspatlamış bir şahsiyettir. Farklı dillerde ve alanlarda
yazılmış eserleri içerisinde bir divanı vardır. Kürtçe yazılmış olan bu eser Aktepî’nin edebiyatta
da öne çıkmasına sebep olmuştur. Şiirlerinde Rûhî mahlasını kullanmıştır. Bu nedenle eserine
Dîvan-ı Rûhî adını vermiştir. Bu eser edebî özellikleriyle Kürt edebiyatı için oldukça önemlidir.
Aktepî, divanında daha çok ilahi aşk üzerinde durmuştur. Aktepî, ilahi aşkı ve diğer konuları
klasik edebiyatta olduğu gibi pek çok benzetmelerle işlemiştir. Aktepî’nin divanında 17 kadar
hayvan adı geçmektedir. Bunların neredeyse tamamı aşk konulu şiirlerde kullanılan
benzetmeler içindir. Bu çalışmayla Aktepî’nin edebi yönünü daha iyi anlamaya ve ortaya
koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler: Abdurrahman Aktepî, Kürtçe, Divan, Hayvan, Mazmun, Şêx Evdirrehman Aqtepî, Şeyh Abdurrahman Aktepe, aktepî, Axtepî,
Yalova UBAK, 2019
Özet: 1842 Diyarbakır’da dünyaya gelen ve 1910 yılında vefat eden
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanl... more Özet: 1842 Diyarbakır’da dünyaya gelen ve 1910 yılında vefat eden
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanlının son dönemlerinde yaşamıştır. Hem bir
tarikat şeyhi hem alim, yazar ve şairdir. Tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, mezhep,
akide, Arapça, tıp ve astronomi gibi çeşitli alanlarda eserler vermiştir. Kürtçe,
Arapça, Farsça ve Türkçe’yi iyi biliyordu ve bu dillerde kitaplar ve şiirler yazmıştır. Kürtçe yazılmış olan divanı Kürt Edebiyatı için önemlidir. “Dîwana
Rûhî” (Rûhî Divanı) olarak bilinen bu eseri genel olarak dinî ve tasavvufi konuları içerir. Pek çok şiiri de aşka dairdir. 471 beyitten oluşan bu divanda bazı
şahsiyetler geçmektedir. Bu şahsiyetlerden bazıları dinî bazıları ise tarihi ve
efsanevidir. Bu çalışmada Aktepî’nin bu şahsiyetlere hangi açıdan değindiğini
ve bunları hangi özellikleriyle işlediğini ele alacağız.
Anahtar Kelimeler: Şahsiyetler, Abdurrahman Aktepe, Aktepî, Divan,
Kürt Edebiyatı
The Personalities in Abdurrahman Aktepi’s Divan
ubak, 2019
Özet: 1842 Yılında Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde
dünyaya gelmiş ve 1910 yılın... more Özet: 1842 Yılında Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde
dünyaya gelmiş ve 1910 yılında yine kendi köyünde vefat etmiştir. Osmanlının
son dönemlerinde yaşayan bu zat, bir nakşibendî tarikat şeyhi olmasının yanında medreseli bir alim, yazar ve şairdir. Farklı alanlarda farklı ilim dallarında
eserler vermiştir. Eserleri tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, akaid, Arapça grameri,
tıp ve astronomi alanlarına dairdir. Genellikle eserleri risale tarzındadır. Kürt-
çenin yanısıra Arapça, Farsça ve Türkçeyi çok iyi biliyordu. Bütün dillerde ders
veriyordu. Aktepî, eserlerini genellikle Arapça ve Kürtçe yazmıştır. Diğer dillerde ise bazı şiirleri vardır.. Kürtçe eserleri Kürt Edebiyatında önemli bir yere
sahiptir. Bunlar Ravdu’n-Neîm ve Divan’dır. Aktepî şiirlerinde “rûhî” mahlasını çok kullandığı için bu eserine “Dîwana Rûhî” yani “Ruhî’nin Divanı” denilmektedir. Bu eser düzenli, fakat küçük bir divan olup 471 beyitten oluşur ve
klasik Kürt Edebiyatının önemli eserlerindendir. Divanı genel olarak ilahi aşk,
ehl-i beyt sevgisi ve tasavvufi bazı konular üzerinedir. Aktepî şiirlerinde kimi
zaman tarikatına veya şeyhine atıf yapmış, kimi zaman birini eleştirmiş, kimi
zaman sevgilinin güzellik unsurları üzerinde durmuş, kimi zaman da hasret ve
firkat acısından bahsetmiştir. Biz bu çalışmamızda Aktepî’nin divanındaki konular üzerinde duracağız.
Anahtar Kelimeler: Axtepî, aktepî, dîwana rûhî, rûhî divanı, abdurrahman aktepe, Kürtçe
The Subjects in Sheikh Abdurrahman Aktepi’s Divan
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 2019
Öz 1842 Diyarbakır'da dünyaya gelen ve 1910 yılında vefat eden Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanlını... more Öz 1842 Diyarbakır'da dünyaya gelen ve 1910 yılında vefat eden Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanlının son dönemlerinde yaşamıştır. Hem bir tarikat şeyhi hem alim, yazar ve şairdir. Tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, mezhep, akide, Arapça, tıp ve astronomi gibi çeşitli alanlarda eserler vermiştir. Kürtçe, Arapça, Farsça ve Türkçeyi iyi biliyordu ve bu dillerde kitaplar ve şiirler yazmıştır. Kürtçe yazılmış olan divanı Kürt Edebiyatı için önemlidir. "Dîwana Rûhî" (Rûhî Divanı) olarak bilinen bu eseri genel olarak dinî ve tasavvufi konuları içerir ve pek çok şiiri de aşka dairdir. Elbette tarikatta Aktepî ekolü haline gelen bu zatın şiirinde işlediği aşk, ilahi aşktır. Bu türden aşk gazelleri ise klasik edebiyatın en temel konusudur. Aktepî, klasik edebiyatı da diğer pek çok alan gibi ustalıkla takip etmiş ve belirtilen iki temel alanda mesajını vermek için şiirlerinde pek çok kişinin adını zikretmiştir. Aktepî kişi isimlerini ve kişilikleri zikrederken iki yol izlemiştir: İşlediği dinî konuyla doğrudan ilgili kişilerin isimlerini zikretmek, onlardan bahsetmek; ilahi aşkı tarif için edebî sanatlarla kişi ve kişilikleri kullanmaktır. Aktepî bu şekilde divanında 38 kişinin ve kişiliğin adını zikretmiştir. Bu şahsiyetlerden bazıları dinî, bazıları ise tarihi ve efsanevidir. Küçük bir divanda bu kadar kişinin adının zikredilmesi onun edebî gücünü göstermektedir. Bu çalışmada Aktepî'nin bu şahsiyetlere hangi açıdan değindiğini ve bunları hangi özellikleriyle işlediğini ele alacağız. Anahtar: Şahsiyetler, Abdurrahman Aktepe, Aktepî, Divan, Kürt Edebiyatı. Abstract Sheik Abdurrahman Aktepi who was born in Diyarbakır in 1842 and died in 1910, has lived in the late periods of Ottoman. He is both a religious order Sheik and scholar, writer and poet. He has produced works in various fields such as sûfism, prophet, euphemism, fiqh, sect, religious faith, Arabic, medicine and astronomy. He knew Kurdish, Arabic, Persian and Turkish very well and wrote books and poems in these languages. The divan which was written in Kurdish is important for Kurdish Literature. This work known as "Dîwana Rûhî" (The Ruhi Diwan) generally consists of religious and sûfistic subjects and his many poems are related to love and divine love. This kind of love odes are also the basic subjects of classical literature. Aktepi has followed skilfully classical literature also like other many field and he has mentioned many person's name in his poems to give his message in the both subjects that has been indicated before. Aktepi has followed two ways when he mentions persons' names and personalities: indicating directly and talking about the name of persons' related to the subject that he studies; using persons and personalities to explain the divine love with literary arts. Aktepi has mantioned name of 38 persons and personalities in his divan with this way. Mentioning name of so much persons' name in a small divan shows his literary power. Some of these personalities are religious and some of them are historical and legendary. In this study, we are going to examine in what way Aktepe mentioned these personalities and what features they were studied with.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 2018
THE FACE, EYE AND HAIR IMAGERIES IN MASNAWI OF MEM AND ZIN
Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerin... more THE FACE, EYE AND HAIR IMAGERIES IN MASNAWI OF MEM AND ZIN
Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerinden olan Ahmed-i Hanî, dinî eserlerin yanı sıra aşk hikâyesini konu edinen bir mesnevi de kaleme almıştır. Kürtçe yazılan bu mesnevinin adı Mem û Zîn (Mem ve Zin) olup 2662 beyitten oluşur. Hanî'nin en önemli ve tanınmış eseri olan bu mesnevi, iki âşık ve iki mâşuğun aşkını konu edinmektedir. Bu eser, mükemmel bir olay örgüsü ve ifade tarzına sahiptir. Hanî, bu önemli eserde çok sayıda edebi sanat kullanmış ve benzetmelere başvurmuştur. Aşkı anlatırken sevgilinin gözü, yüzü, saçı, kaşı ve dudağı gibi pek çok unsuru edebi bir tarzla işlemiş ve bunların âşık üzerindeki etkilerinden bahsetmiştir. Güzellik unsurları, divan edebiyatında üzerinde çokça durulan konulardandır. Hanî'nin bu unsurlara hangi anlamlar yüklediğini ve ne tür benzetmeler içerisinde ele aldığını bilmemiz, onun edebi yönünü tanımamıza yardımcı olacaktır. Biz bu çalışmamızda sadece yüz, göz ve saç unsurlarına yüklenen anlamlar üzerinde duracağız. Abstract Ahmedi Khani who is one of the Kurdish literature poets of classical period has written a masnawi subject to love story as well as religious works. The name of this turkish written masnawi is Mem and Zin and consists of 2662 couplets. The most important and well known work of Khani's this masnavi is about the love of two lovers and two beloveds. This work has a perfect plot and wording. Khani has used so many literary arts and applied so many figures of speech. He has discussed most elements like the eye, face, hair, eyebrow and lip of lover with a literary style while describing love and has mentioned to effects on the lover. Beauty elements are most emphasised subjects in classical ottoman poetry. To know what meanings Khani attribute to this elements and handle in what kind of figures of speech will help us to know the literary aspect of him. In this work, we will just put emphasis on the meanings of face, eye and hair elements are attributed.
nasandina pirtûkan-Kitap tanıtımı
Bu çalışmada Dr. Adnan Oktay’ın Terceme-i Tevârîh-i Şeref Hân: ... more nasandina pirtûkan-Kitap tanıtımı
Bu çalışmada Dr. Adnan Oktay’ın Terceme-i Tevârîh-i Şeref Hân: Şem’î
(İnceleme-Metin-Özel İsimler Dizini) adlı eseri tanıtılacaktır. Nûbihar Yayınları
tarafından 2016’da yayınlanan eser, 1597 yılında Şeref Hân-ı Bitlisî tarafından
Farsça olarak yazılmış Şeref-nâme’nin1682 tarihindeki ikinci Osmanlıca çevirisidir.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018
VEDA’Î’NİN DİVANINDAKİ BAZI DİNİ TERİM VE İMGELER*
SOME RELIGIOUS TERMS AND IMAGERIES IN DIWAN OF... more VEDA’Î’NİN DİVANINDAKİ BAZI DİNİ TERİM VE İMGELER*
SOME RELIGIOUS TERMS AND IMAGERIES IN DIWAN OF VEDA’I
Osman ASLANOĞLU*
Öz
Veda’î, klasik dönem şairlerindendir. 1790’da şimdi Van’a bağlı olan Müküs’te dünyaya gelmiş ve 1850’lerde vefat etmiştir.
Veda’î, Müküs’te yöneticilik yapan iki emirin yanında kâtiplik yapmıştır. Bu emirlerin ilki Şeyhî Beg, ikincisi de onun vefatından sonra
yerine geçen Mahmud Han’dır. Bilgin bir kâtip ve şair olduğu için Kürtçenin yanı sıra Farsça, Arapça ve Türkçeyi de bilmekteydi.
Veda’î kâtiplik yaptığı dönemde Kürtçe ve Farsça şiirlerden oluşan bir divan yazmıştır. Veda’î’nin divanında 37 Kürtçe ve 69 Farsça şiir
vardır. Veda’î, şiirlerinde sade bir tarz kullanmıştır. Bazı şiirlerinde hikâyelendirme ve münazara yöntemini de kullanmıştır. Şiirlerinde
daha çok aşk konusu üzerinde durur. Bunu, dini konular takip eder. Dinî terim ve imgeler, bu iki bağlamdan birinde kullanılmıştır.
Yakın dönemde ortaya çıkarılmış bu klasik dönem şairinin, daha iyi anlaşılması için divanındaki dinî terim ve imgeler üzerinde
durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Veda’î, Weda’î, Divan, Dinî Terimler, Klasik Şiir, Kürtçe.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2019
Dil biliminde ve dil işleme çalışmalarında corpus kelimesi ile kastedilen, çok sayıdaki metnin dü... more Dil biliminde ve dil işleme çalışmalarında corpus kelimesi ile kastedilen, çok sayıdaki metnin düzenli ve yapısal olarak bir
arada bulunması durumudur. Corpuslar tek dilli veya çok dilli olabilir. Corpus yöntemiyle dil metinlerinin pek çok açıdan analizini
kolayca yapmak mümkün olmaktadır. Çevirisini yaptığımız bu makalede de Kürtçenin Kurmancî ve Soranî lehçelerinde yapılan
kıyaslama sonuçları üzerinde durulmaktadır.
Lehçe ve yazımdaki çeşitlilikle birlikte kaynak azlığı, Kürtçenin işleyişindeki iki ana sorundur. Bu çalışmada Kürtçenin iki ana
Lehçesi olan Soranî ve Kurmancî için (i)metin corpusu oluşturarak (ii)istatistiksel ve kurala dayalı bakış açılarıyla bu iki lehçe
arasındaki bazı imlasal, fonolojik ve morfolojik farklılıkların önemini vurgulayarak bu iki probleme değinmeyi amaçlıyoruz.
Anahtar Kelimeler: Sorani, Kurmanci, Corpus, Alfabe, Kürtçe, Karşılaştırma.
Mukaddime, 2019
Kurte : Helbestvanê navdar ê Wêjeya Klasîk a Kurdî Ehmedê Xanî, herî zêde
bi berhema xwe ya Mem û... more Kurte : Helbestvanê navdar ê Wêjeya Klasîk a Kurdî Ehmedê Xanî, herî zêde
bi berhema xwe ya Mem û Zînê tê naskirin. Mem û Zînê, bi taybetîya xwe
ya edebî li kêleka berhemên wêjeyî yên cîhanê, cihê xwe girtiye.
Mesnewîya Mem û Zînê ne tenê çîrokeke evînî ye ku xweş hatiye gotin;
belkî berhemeke piralî ye ku Xanî serdema xwe û rewşa Kurdan ku wê
demê tê de bûn derxistiye holê. Tiştê herî girîng jî ev berhemek e ku ji bo
hebûna Kurdan a di qada wêjeyê de hatiye nivîsîn. Xanî, ji ber ku Mem û Zîn
bi vê angaştê nivîsandiye, ew berhem bi gelek huneran xemilandiye. Di nav
cureyên huneran de herî zêde hunerên girêdayî wateyê hatine bikar anîn.
Di nav wan de jî tenasub, teraduf, tezad û tekrîr... ên herî zêde ne. Dîtin û
nasîna van huneran, ji bo têgihîştina nirxa vê berhemê dê bibe navgînek. Bi
liberçavgirtina vê xalê, em ê hunerên wêjeyî yên girêdayê wateyê derxin.
Bêjeyên Sereke: Mem û Zîn, Ehmedê Xanî, Hunerên Wêjeyî, Ciwankarî,
Kurdî
e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2019
Kurte Ehmedê Xanî, yek ji helbestvanên navdar ên wêjeya Kurdî ya klasîk e. Wî ji bo Kurdî berhemê... more Kurte Ehmedê Xanî, yek ji helbestvanên navdar ên wêjeya Kurdî ya klasîk e. Wî ji bo Kurdî berhemên pir hêja dane. Mem û Zîn berhema wî ya herî girîng e û ew ji gelek alîyan ve xwedîyê nirxeke bilind e. Mesnewîya Mem û Zîn'ê berhemeke evînî ye û ji bo îsbata qabiliyeta zimanê Kurdî ya di qada wêjeyê de hatiye nivîsîn. Bi vê armancê ji bo nîşandana asta zimanê Kurdî, Xanî ew berhem bi gellek hunerên wêjeyî xemilandiye. Mijara xebata me jî cureyeke hunerên wêjeyî ye. Em ê li ser hunerên mecazî bisekinin ku ev cure ji çar cureyên hunerî ye. Hunerên mecazî têkildarê şibandinê ne. Di hunerên mecazî de bi awayên cuda şibandin heye. Di vê çarçoveyê de jî em ê li ser 6 hunerên mecazî bisekinin. Tespîtkirina wan huneran û nasîna wan, ji bo têgihîştina nirxa vê berhemê dê bibe pêlikek. Bêjeyên Kilîdî: Mem û Zîn, Ehmedê Xanî, Hunerên Wêjeyî, Mecaz, Kurdî METAPHORICAL ARTS IN THE MEM AND ZIN Abstract Ahmedi Khani is from famous poets of classical Kurdish literature. He has given very precious works for Kurdish. Mem and Zin which are the most important work of Khani has a great value in many ways. Mem and Zin masnavi is a love work; but it has been written to prove the ability of Kurdish in literature field. For this purpose Khani has adorned that work with so many literary arts to show the level of Kurdish language. Our study subject is a kind of literary arts too. We are going to put emphasis on metaphorical arts which are one of the four literary kinds. There is simile in different forms in metaphorical arts. In this context we are going to put emphasis on six figurative arts. Revealing these works and recognizing them will be a step to understand the value of this work.
İran Edebiyatının en büyük kadın şairlerinden olan Pervîn-i İ'tisâmî, babasının edebiyatçı olması... more İran Edebiyatının en büyük kadın şairlerinden olan Pervîn-i İ'tisâmî, babasının edebiyatçı olması nedeniyle küçük yaşta edebiyatçılarla ve edebiyatla tanışmıştır. Küçük yaşlarda şiirler yazmaya başlamış ve herkesin beğenisini toplamıştır. Şiirlerinin tarzın-dan dönemin meşhur pek çok Fars şairi övgüyle bahsetmiş ve Melik'üş-Şuarâ Bahâr, onun divanına bir mukaddime yazmıştır. Çağdaş döneme ait bir şair olmasına rağmen tarz ve şekil olarak Klasik İran şairlerini taklit etmiş, onların yolundan gitmiş, çok sade bir dil kullanarak anlaşılır ve kulağa hoş gelen şiirler yazmıştır. Sade diliyle beraber semboller kullanarak çok farklı bakış açısıyla derin mesajlar vermiştir. Şiirlerinde irfan, ahlak ve ilim gibi insani değerlere ve konulara değinmekle beraber o dönemde İran'da ve genel olarak sosyal hayatta karşılaşılan problemler üzerinde de durmuştur. Bir bayan şair olarak kadınların toplumdaki yerinin daha ileride olması gerektiğini savunmuş ve anneliğin önemine değinmiştir. Tabiattaki varlıkları konuşturarak ahlaki, sosyal ve siya-si mesajlar vermiştir. Yöneticilerin adil olması gerektiğini, toplumun işçi sınıfının uyan-ması gerektiğini yakınarak belirtmiştir. Tabiattan aldığı bazı semboller şimdiye kadar şi-irlerde hiç kullanılmamıştır. Pervîn hem klasik, hem de çağdaş özellikleri şiirinde bir araya getirmiş bir şairdir. Genç yaşta ölmesine rağmen geride değerli bir divan bırakmış-tır. Farklı ve tatlı üslubuyla çağdaş İran şiirinin kraliçesi ünvanına sahip olmuştur. Bu çalışmada şairin hayatı, edebi yönleri ve şiirlerindeki konular üzerinde durulmaya çalışılacaktır.
article, 2018
Öz Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerinden olan Ahmed-i Hanî, dinî eserlerin yanı sıra aşk hikây... more Öz Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerinden olan Ahmed-i Hanî, dinî eserlerin yanı sıra aşk hikâyesini konu edinen bir mesnevi de kaleme almıştır. Kürtçe yazılan bu mesnevinin adı Mem û Zîn (Mem ve Zin) olup 2662 beyitten oluşur. Hanî'nin en önemli ve tanınmış eseri olan bu mesnevi, iki âşık ve iki mâşuğun aşkını konu edinmektedir. Bu eser, mükemmel bir olay örgüsü ve ifade tarzına sahiptir. Hanî, bu önemli eserde çok sayıda edebi sanat kullanmış ve benzetmelere başvurmuştur. Aşkı anlatırken sevgilinin gözü, yüzü, saçı, kaşı ve dudağı gibi pek çok unsuru edebi bir tarzla işlemiş ve bunların âşık üzerindeki etkilerinden bahsetmiştir. Güzellik unsurları, divan edebiyatında üzerinde çokça durulan konulardandır. Hanî'nin bu unsurlara hangi anlamlar yüklediğini ve ne tür benzetmeler içerisinde ele aldığını bilmemiz, onun edebi yönünü tanımamıza yardımcı olacaktır. Biz bu çalışmamızda sadece yüz, göz ve saç unsurlarına yüklenen anlamlar üzerinde duracağız. Abstract Ahmedi Khani who is one of the Kurdish literature poets of classical period has written a masnawi subject to love story as well as religious works. The name of this turkish written masnawi is Mem and Zin and consists of 2662 couplets. The most important and well known work of Khani's this masnavi is about the love of two lovers and two beloveds. This work has a perfect plot and wording. Khani has used so many literary arts and applied so many figures of speech. He has discussed most elements like the eye, face, hair, eyebrow and lip of lover with a literary style while describing love and has mentioned to effects on the lover. Beauty elements are most emphasised subjects in classical ottoman poetry. To know what meanings Khani attribute to this elements and handle in what kind of figures of speech will help us to know the literary aspect of him. In this work, we will just put emphasis on the meanings of face, eye and hair elements are attributed. GİRİŞ Ahmed-i Hanî (1651-1707) klasik dönem Kürt şairlerindendir. 1651'de Doğubeyazıt'ta dünyaya gelmiştir. Hanî, Kürtçeden başka Türkçeyi, Arapçayı ve Farsçayı da iyi bilirdi (Bozarslan, 1990, s. 17). Hani eserlerinden anlaşıldığı üzere dinî-tasavvufi şiirler söylemiştir(Açıkgöz, 2012, 1). En çok tanınmış eseri, aşk mesnevisi olan Mem ve Zin'dir. Bu eser Hanî'den önce Botan bölgesinde yaygın bir aşk hikâyesinin yeniden yorumlanmış ve yazılmış halidir. Bu eserin yazımı beş yıl sürmüştür.(Açıkgöz, 2012, 1). Bu aşk mesnevisi diğer mesnevilerden farklı olarak iki âşık ve iki maşuk üzerinde durmaktadır. Sıti ve Tacdin birbirlerine kavuşur, ama Mem ve Zin birbirlerine ulaşamadan acı bir şekilde ölürler. Doğal olarak bir hikâyede iki bayan kahraman olunca güzellik unsurlarından daha çok bahsetme imkânı oluşur. Hanî, Zin ve Sıti'yi beyitlerinde tarif ederken onların güzellik unsurlarına çok değinir. Güzellik unsurlarının her birinin, ayrı bir güzelliği, yönü ve etkisi vardır. Bu nedenle divan edebiyatında sevgilinin her uzvu için ayrı benzetmeler yapılır. Sevgilinin her bir uzvu öne çıkan bir kaç özelliğiyle bahsedilir. Şiirlerde geçen güzellik unsurlarıyla ilgili yapılan benzetmeler ve sanatlar genellikle dört temel açıdan ele alınmıştır: 1-Şekli açısından: Üzerinde durulan uzuv, şekli itibariyle başka bir şeye benzetilir. Mesela " kaşlar " , eğiriliğiyle " yay " a benzetilir. 2-Rengi açısından: Üzerinde durulan uzuv, rengine göre aynı renkteki başka bir varlığa benzetilir. Mesela " saç " , siyahlığıyla " gece " ye benzetilir. 3-Özelliği açısından: Üzerinde durulan uzuv, şekil ve renk dışındaki bir özelliğiyle ilişkili olabileceği bir şeye benzetilir. Mesela " dudaklar " , tatlılığıyla " hurma " ve " şarab " a benzetilir. 4-Önemi açısından: Bahsedilen uzuv, âşık için hangi derecede önemli ise o ölçüde değerli bir şeye benzetilir. Mesela " kaş " , âşık için bir hedef olmasıyla " kabe " ye benzetilir.
article , 2009
Nima Yushij, has been named as father of the Modern Persian Poetry. The style that he created
has... more Nima Yushij, has been named as father of the Modern Persian Poetry. The style that he created
has started a new period for Persian Poetry. But new poetry activities that started before this period and
features of this period’s poetries also has to be known. İn this article we will emphasize the state of
Persian Poetry before Nima Yushij.
Bu derste cevaplanacak sorular 1-İbadet ve ubudiyet nedir Ubudiyet, "kulluk" demektir. Kulun isti... more Bu derste cevaplanacak sorular 1-İbadet ve ubudiyet nedir Ubudiyet, "kulluk" demektir. Kulun istikamet dairesinde, helal dairede ömür sürmesi ubudiyettir. ubudiyet süreklidir, kesikli değil; çünkü kulluktan ayrı olduğumuz bir ânımız yoktur.
Uploads
Papers by Osman Aslanoğlu
ÖZET
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde doğmuş
ve 1910’da aynı yerde vefat etmiştir. Nakşibendî Halidî şeyhi olan Aktepî, tasavvufta, dinî
ilimlerde, tıp ve astronomi gibi modern bilimlerde ve araştırma konumuzun içerisinde olduğu
edebiyat alanında kendisini eserleriyle ıspatlamış bir şahsiyettir. Farklı dillerde ve alanlarda
yazılmış eserleri içerisinde bir divanı vardır. Kürtçe yazılmış olan bu eser Aktepî’nin edebiyatta
da öne çıkmasına sebep olmuştur. Şiirlerinde Rûhî mahlasını kullanmıştır. Bu nedenle eserine
Dîvan-ı Rûhî adını vermiştir. Bu eser edebî özellikleriyle Kürt edebiyatı için oldukça önemlidir.
Aktepî, divanında daha çok ilahi aşk üzerinde durmuştur. Aktepî, ilahi aşkı ve diğer konuları
klasik edebiyatta olduğu gibi pek çok benzetmelerle işlemiştir. Aktepî’nin divanında 17 kadar
hayvan adı geçmektedir. Bunların neredeyse tamamı aşk konulu şiirlerde kullanılan
benzetmeler içindir. Bu çalışmayla Aktepî’nin edebi yönünü daha iyi anlamaya ve ortaya
koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler: Abdurrahman Aktepî, Kürtçe, Divan, Hayvan, Mazmun, Şêx Evdirrehman Aqtepî, Şeyh Abdurrahman Aktepe, aktepî, Axtepî,
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanlının son dönemlerinde yaşamıştır. Hem bir
tarikat şeyhi hem alim, yazar ve şairdir. Tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, mezhep,
akide, Arapça, tıp ve astronomi gibi çeşitli alanlarda eserler vermiştir. Kürtçe,
Arapça, Farsça ve Türkçe’yi iyi biliyordu ve bu dillerde kitaplar ve şiirler yazmıştır. Kürtçe yazılmış olan divanı Kürt Edebiyatı için önemlidir. “Dîwana
Rûhî” (Rûhî Divanı) olarak bilinen bu eseri genel olarak dinî ve tasavvufi konuları içerir. Pek çok şiiri de aşka dairdir. 471 beyitten oluşan bu divanda bazı
şahsiyetler geçmektedir. Bu şahsiyetlerden bazıları dinî bazıları ise tarihi ve
efsanevidir. Bu çalışmada Aktepî’nin bu şahsiyetlere hangi açıdan değindiğini
ve bunları hangi özellikleriyle işlediğini ele alacağız.
Anahtar Kelimeler: Şahsiyetler, Abdurrahman Aktepe, Aktepî, Divan,
Kürt Edebiyatı
The Personalities in Abdurrahman Aktepi’s Divan
dünyaya gelmiş ve 1910 yılında yine kendi köyünde vefat etmiştir. Osmanlının
son dönemlerinde yaşayan bu zat, bir nakşibendî tarikat şeyhi olmasının yanında medreseli bir alim, yazar ve şairdir. Farklı alanlarda farklı ilim dallarında
eserler vermiştir. Eserleri tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, akaid, Arapça grameri,
tıp ve astronomi alanlarına dairdir. Genellikle eserleri risale tarzındadır. Kürt-
çenin yanısıra Arapça, Farsça ve Türkçeyi çok iyi biliyordu. Bütün dillerde ders
veriyordu. Aktepî, eserlerini genellikle Arapça ve Kürtçe yazmıştır. Diğer dillerde ise bazı şiirleri vardır.. Kürtçe eserleri Kürt Edebiyatında önemli bir yere
sahiptir. Bunlar Ravdu’n-Neîm ve Divan’dır. Aktepî şiirlerinde “rûhî” mahlasını çok kullandığı için bu eserine “Dîwana Rûhî” yani “Ruhî’nin Divanı” denilmektedir. Bu eser düzenli, fakat küçük bir divan olup 471 beyitten oluşur ve
klasik Kürt Edebiyatının önemli eserlerindendir. Divanı genel olarak ilahi aşk,
ehl-i beyt sevgisi ve tasavvufi bazı konular üzerinedir. Aktepî şiirlerinde kimi
zaman tarikatına veya şeyhine atıf yapmış, kimi zaman birini eleştirmiş, kimi
zaman sevgilinin güzellik unsurları üzerinde durmuş, kimi zaman da hasret ve
firkat acısından bahsetmiştir. Biz bu çalışmamızda Aktepî’nin divanındaki konular üzerinde duracağız.
Anahtar Kelimeler: Axtepî, aktepî, dîwana rûhî, rûhî divanı, abdurrahman aktepe, Kürtçe
The Subjects in Sheikh Abdurrahman Aktepi’s Divan
Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerinden olan Ahmed-i Hanî, dinî eserlerin yanı sıra aşk hikâyesini konu edinen bir mesnevi de kaleme almıştır. Kürtçe yazılan bu mesnevinin adı Mem û Zîn (Mem ve Zin) olup 2662 beyitten oluşur. Hanî'nin en önemli ve tanınmış eseri olan bu mesnevi, iki âşık ve iki mâşuğun aşkını konu edinmektedir. Bu eser, mükemmel bir olay örgüsü ve ifade tarzına sahiptir. Hanî, bu önemli eserde çok sayıda edebi sanat kullanmış ve benzetmelere başvurmuştur. Aşkı anlatırken sevgilinin gözü, yüzü, saçı, kaşı ve dudağı gibi pek çok unsuru edebi bir tarzla işlemiş ve bunların âşık üzerindeki etkilerinden bahsetmiştir. Güzellik unsurları, divan edebiyatında üzerinde çokça durulan konulardandır. Hanî'nin bu unsurlara hangi anlamlar yüklediğini ve ne tür benzetmeler içerisinde ele aldığını bilmemiz, onun edebi yönünü tanımamıza yardımcı olacaktır. Biz bu çalışmamızda sadece yüz, göz ve saç unsurlarına yüklenen anlamlar üzerinde duracağız. Abstract Ahmedi Khani who is one of the Kurdish literature poets of classical period has written a masnawi subject to love story as well as religious works. The name of this turkish written masnawi is Mem and Zin and consists of 2662 couplets. The most important and well known work of Khani's this masnavi is about the love of two lovers and two beloveds. This work has a perfect plot and wording. Khani has used so many literary arts and applied so many figures of speech. He has discussed most elements like the eye, face, hair, eyebrow and lip of lover with a literary style while describing love and has mentioned to effects on the lover. Beauty elements are most emphasised subjects in classical ottoman poetry. To know what meanings Khani attribute to this elements and handle in what kind of figures of speech will help us to know the literary aspect of him. In this work, we will just put emphasis on the meanings of face, eye and hair elements are attributed.
Bu çalışmada Dr. Adnan Oktay’ın Terceme-i Tevârîh-i Şeref Hân: Şem’î
(İnceleme-Metin-Özel İsimler Dizini) adlı eseri tanıtılacaktır. Nûbihar Yayınları
tarafından 2016’da yayınlanan eser, 1597 yılında Şeref Hân-ı Bitlisî tarafından
Farsça olarak yazılmış Şeref-nâme’nin1682 tarihindeki ikinci Osmanlıca çevirisidir.
SOME RELIGIOUS TERMS AND IMAGERIES IN DIWAN OF VEDA’I
Osman ASLANOĞLU*
Öz
Veda’î, klasik dönem şairlerindendir. 1790’da şimdi Van’a bağlı olan Müküs’te dünyaya gelmiş ve 1850’lerde vefat etmiştir.
Veda’î, Müküs’te yöneticilik yapan iki emirin yanında kâtiplik yapmıştır. Bu emirlerin ilki Şeyhî Beg, ikincisi de onun vefatından sonra
yerine geçen Mahmud Han’dır. Bilgin bir kâtip ve şair olduğu için Kürtçenin yanı sıra Farsça, Arapça ve Türkçeyi de bilmekteydi.
Veda’î kâtiplik yaptığı dönemde Kürtçe ve Farsça şiirlerden oluşan bir divan yazmıştır. Veda’î’nin divanında 37 Kürtçe ve 69 Farsça şiir
vardır. Veda’î, şiirlerinde sade bir tarz kullanmıştır. Bazı şiirlerinde hikâyelendirme ve münazara yöntemini de kullanmıştır. Şiirlerinde
daha çok aşk konusu üzerinde durur. Bunu, dini konular takip eder. Dinî terim ve imgeler, bu iki bağlamdan birinde kullanılmıştır.
Yakın dönemde ortaya çıkarılmış bu klasik dönem şairinin, daha iyi anlaşılması için divanındaki dinî terim ve imgeler üzerinde
durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Veda’î, Weda’î, Divan, Dinî Terimler, Klasik Şiir, Kürtçe.
arada bulunması durumudur. Corpuslar tek dilli veya çok dilli olabilir. Corpus yöntemiyle dil metinlerinin pek çok açıdan analizini
kolayca yapmak mümkün olmaktadır. Çevirisini yaptığımız bu makalede de Kürtçenin Kurmancî ve Soranî lehçelerinde yapılan
kıyaslama sonuçları üzerinde durulmaktadır.
Lehçe ve yazımdaki çeşitlilikle birlikte kaynak azlığı, Kürtçenin işleyişindeki iki ana sorundur. Bu çalışmada Kürtçenin iki ana
Lehçesi olan Soranî ve Kurmancî için (i)metin corpusu oluşturarak (ii)istatistiksel ve kurala dayalı bakış açılarıyla bu iki lehçe
arasındaki bazı imlasal, fonolojik ve morfolojik farklılıkların önemini vurgulayarak bu iki probleme değinmeyi amaçlıyoruz.
Anahtar Kelimeler: Sorani, Kurmanci, Corpus, Alfabe, Kürtçe, Karşılaştırma.
bi berhema xwe ya Mem û Zînê tê naskirin. Mem û Zînê, bi taybetîya xwe
ya edebî li kêleka berhemên wêjeyî yên cîhanê, cihê xwe girtiye.
Mesnewîya Mem û Zînê ne tenê çîrokeke evînî ye ku xweş hatiye gotin;
belkî berhemeke piralî ye ku Xanî serdema xwe û rewşa Kurdan ku wê
demê tê de bûn derxistiye holê. Tiştê herî girîng jî ev berhemek e ku ji bo
hebûna Kurdan a di qada wêjeyê de hatiye nivîsîn. Xanî, ji ber ku Mem û Zîn
bi vê angaştê nivîsandiye, ew berhem bi gelek huneran xemilandiye. Di nav
cureyên huneran de herî zêde hunerên girêdayî wateyê hatine bikar anîn.
Di nav wan de jî tenasub, teraduf, tezad û tekrîr... ên herî zêde ne. Dîtin û
nasîna van huneran, ji bo têgihîştina nirxa vê berhemê dê bibe navgînek. Bi
liberçavgirtina vê xalê, em ê hunerên wêjeyî yên girêdayê wateyê derxin.
Bêjeyên Sereke: Mem û Zîn, Ehmedê Xanî, Hunerên Wêjeyî, Ciwankarî,
Kurdî
has started a new period for Persian Poetry. But new poetry activities that started before this period and
features of this period’s poetries also has to be known. İn this article we will emphasize the state of
Persian Poetry before Nima Yushij.
ÖZET
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Diyarbakır’ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde doğmuş
ve 1910’da aynı yerde vefat etmiştir. Nakşibendî Halidî şeyhi olan Aktepî, tasavvufta, dinî
ilimlerde, tıp ve astronomi gibi modern bilimlerde ve araştırma konumuzun içerisinde olduğu
edebiyat alanında kendisini eserleriyle ıspatlamış bir şahsiyettir. Farklı dillerde ve alanlarda
yazılmış eserleri içerisinde bir divanı vardır. Kürtçe yazılmış olan bu eser Aktepî’nin edebiyatta
da öne çıkmasına sebep olmuştur. Şiirlerinde Rûhî mahlasını kullanmıştır. Bu nedenle eserine
Dîvan-ı Rûhî adını vermiştir. Bu eser edebî özellikleriyle Kürt edebiyatı için oldukça önemlidir.
Aktepî, divanında daha çok ilahi aşk üzerinde durmuştur. Aktepî, ilahi aşkı ve diğer konuları
klasik edebiyatta olduğu gibi pek çok benzetmelerle işlemiştir. Aktepî’nin divanında 17 kadar
hayvan adı geçmektedir. Bunların neredeyse tamamı aşk konulu şiirlerde kullanılan
benzetmeler içindir. Bu çalışmayla Aktepî’nin edebi yönünü daha iyi anlamaya ve ortaya
koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler: Abdurrahman Aktepî, Kürtçe, Divan, Hayvan, Mazmun, Şêx Evdirrehman Aqtepî, Şeyh Abdurrahman Aktepe, aktepî, Axtepî,
Şeyh Abdurrahman Aktepî, Osmanlının son dönemlerinde yaşamıştır. Hem bir
tarikat şeyhi hem alim, yazar ve şairdir. Tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, mezhep,
akide, Arapça, tıp ve astronomi gibi çeşitli alanlarda eserler vermiştir. Kürtçe,
Arapça, Farsça ve Türkçe’yi iyi biliyordu ve bu dillerde kitaplar ve şiirler yazmıştır. Kürtçe yazılmış olan divanı Kürt Edebiyatı için önemlidir. “Dîwana
Rûhî” (Rûhî Divanı) olarak bilinen bu eseri genel olarak dinî ve tasavvufi konuları içerir. Pek çok şiiri de aşka dairdir. 471 beyitten oluşan bu divanda bazı
şahsiyetler geçmektedir. Bu şahsiyetlerden bazıları dinî bazıları ise tarihi ve
efsanevidir. Bu çalışmada Aktepî’nin bu şahsiyetlere hangi açıdan değindiğini
ve bunları hangi özellikleriyle işlediğini ele alacağız.
Anahtar Kelimeler: Şahsiyetler, Abdurrahman Aktepe, Aktepî, Divan,
Kürt Edebiyatı
The Personalities in Abdurrahman Aktepi’s Divan
dünyaya gelmiş ve 1910 yılında yine kendi köyünde vefat etmiştir. Osmanlının
son dönemlerinde yaşayan bu zat, bir nakşibendî tarikat şeyhi olmasının yanında medreseli bir alim, yazar ve şairdir. Farklı alanlarda farklı ilim dallarında
eserler vermiştir. Eserleri tasavvuf, siyer, kelam, fıkıh, akaid, Arapça grameri,
tıp ve astronomi alanlarına dairdir. Genellikle eserleri risale tarzındadır. Kürt-
çenin yanısıra Arapça, Farsça ve Türkçeyi çok iyi biliyordu. Bütün dillerde ders
veriyordu. Aktepî, eserlerini genellikle Arapça ve Kürtçe yazmıştır. Diğer dillerde ise bazı şiirleri vardır.. Kürtçe eserleri Kürt Edebiyatında önemli bir yere
sahiptir. Bunlar Ravdu’n-Neîm ve Divan’dır. Aktepî şiirlerinde “rûhî” mahlasını çok kullandığı için bu eserine “Dîwana Rûhî” yani “Ruhî’nin Divanı” denilmektedir. Bu eser düzenli, fakat küçük bir divan olup 471 beyitten oluşur ve
klasik Kürt Edebiyatının önemli eserlerindendir. Divanı genel olarak ilahi aşk,
ehl-i beyt sevgisi ve tasavvufi bazı konular üzerinedir. Aktepî şiirlerinde kimi
zaman tarikatına veya şeyhine atıf yapmış, kimi zaman birini eleştirmiş, kimi
zaman sevgilinin güzellik unsurları üzerinde durmuş, kimi zaman da hasret ve
firkat acısından bahsetmiştir. Biz bu çalışmamızda Aktepî’nin divanındaki konular üzerinde duracağız.
Anahtar Kelimeler: Axtepî, aktepî, dîwana rûhî, rûhî divanı, abdurrahman aktepe, Kürtçe
The Subjects in Sheikh Abdurrahman Aktepi’s Divan
Klasik dönem Kürt Edebiyatı şairlerinden olan Ahmed-i Hanî, dinî eserlerin yanı sıra aşk hikâyesini konu edinen bir mesnevi de kaleme almıştır. Kürtçe yazılan bu mesnevinin adı Mem û Zîn (Mem ve Zin) olup 2662 beyitten oluşur. Hanî'nin en önemli ve tanınmış eseri olan bu mesnevi, iki âşık ve iki mâşuğun aşkını konu edinmektedir. Bu eser, mükemmel bir olay örgüsü ve ifade tarzına sahiptir. Hanî, bu önemli eserde çok sayıda edebi sanat kullanmış ve benzetmelere başvurmuştur. Aşkı anlatırken sevgilinin gözü, yüzü, saçı, kaşı ve dudağı gibi pek çok unsuru edebi bir tarzla işlemiş ve bunların âşık üzerindeki etkilerinden bahsetmiştir. Güzellik unsurları, divan edebiyatında üzerinde çokça durulan konulardandır. Hanî'nin bu unsurlara hangi anlamlar yüklediğini ve ne tür benzetmeler içerisinde ele aldığını bilmemiz, onun edebi yönünü tanımamıza yardımcı olacaktır. Biz bu çalışmamızda sadece yüz, göz ve saç unsurlarına yüklenen anlamlar üzerinde duracağız. Abstract Ahmedi Khani who is one of the Kurdish literature poets of classical period has written a masnawi subject to love story as well as religious works. The name of this turkish written masnawi is Mem and Zin and consists of 2662 couplets. The most important and well known work of Khani's this masnavi is about the love of two lovers and two beloveds. This work has a perfect plot and wording. Khani has used so many literary arts and applied so many figures of speech. He has discussed most elements like the eye, face, hair, eyebrow and lip of lover with a literary style while describing love and has mentioned to effects on the lover. Beauty elements are most emphasised subjects in classical ottoman poetry. To know what meanings Khani attribute to this elements and handle in what kind of figures of speech will help us to know the literary aspect of him. In this work, we will just put emphasis on the meanings of face, eye and hair elements are attributed.
Bu çalışmada Dr. Adnan Oktay’ın Terceme-i Tevârîh-i Şeref Hân: Şem’î
(İnceleme-Metin-Özel İsimler Dizini) adlı eseri tanıtılacaktır. Nûbihar Yayınları
tarafından 2016’da yayınlanan eser, 1597 yılında Şeref Hân-ı Bitlisî tarafından
Farsça olarak yazılmış Şeref-nâme’nin1682 tarihindeki ikinci Osmanlıca çevirisidir.
SOME RELIGIOUS TERMS AND IMAGERIES IN DIWAN OF VEDA’I
Osman ASLANOĞLU*
Öz
Veda’î, klasik dönem şairlerindendir. 1790’da şimdi Van’a bağlı olan Müküs’te dünyaya gelmiş ve 1850’lerde vefat etmiştir.
Veda’î, Müküs’te yöneticilik yapan iki emirin yanında kâtiplik yapmıştır. Bu emirlerin ilki Şeyhî Beg, ikincisi de onun vefatından sonra
yerine geçen Mahmud Han’dır. Bilgin bir kâtip ve şair olduğu için Kürtçenin yanı sıra Farsça, Arapça ve Türkçeyi de bilmekteydi.
Veda’î kâtiplik yaptığı dönemde Kürtçe ve Farsça şiirlerden oluşan bir divan yazmıştır. Veda’î’nin divanında 37 Kürtçe ve 69 Farsça şiir
vardır. Veda’î, şiirlerinde sade bir tarz kullanmıştır. Bazı şiirlerinde hikâyelendirme ve münazara yöntemini de kullanmıştır. Şiirlerinde
daha çok aşk konusu üzerinde durur. Bunu, dini konular takip eder. Dinî terim ve imgeler, bu iki bağlamdan birinde kullanılmıştır.
Yakın dönemde ortaya çıkarılmış bu klasik dönem şairinin, daha iyi anlaşılması için divanındaki dinî terim ve imgeler üzerinde
durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Veda’î, Weda’î, Divan, Dinî Terimler, Klasik Şiir, Kürtçe.
arada bulunması durumudur. Corpuslar tek dilli veya çok dilli olabilir. Corpus yöntemiyle dil metinlerinin pek çok açıdan analizini
kolayca yapmak mümkün olmaktadır. Çevirisini yaptığımız bu makalede de Kürtçenin Kurmancî ve Soranî lehçelerinde yapılan
kıyaslama sonuçları üzerinde durulmaktadır.
Lehçe ve yazımdaki çeşitlilikle birlikte kaynak azlığı, Kürtçenin işleyişindeki iki ana sorundur. Bu çalışmada Kürtçenin iki ana
Lehçesi olan Soranî ve Kurmancî için (i)metin corpusu oluşturarak (ii)istatistiksel ve kurala dayalı bakış açılarıyla bu iki lehçe
arasındaki bazı imlasal, fonolojik ve morfolojik farklılıkların önemini vurgulayarak bu iki probleme değinmeyi amaçlıyoruz.
Anahtar Kelimeler: Sorani, Kurmanci, Corpus, Alfabe, Kürtçe, Karşılaştırma.
bi berhema xwe ya Mem û Zînê tê naskirin. Mem û Zînê, bi taybetîya xwe
ya edebî li kêleka berhemên wêjeyî yên cîhanê, cihê xwe girtiye.
Mesnewîya Mem û Zînê ne tenê çîrokeke evînî ye ku xweş hatiye gotin;
belkî berhemeke piralî ye ku Xanî serdema xwe û rewşa Kurdan ku wê
demê tê de bûn derxistiye holê. Tiştê herî girîng jî ev berhemek e ku ji bo
hebûna Kurdan a di qada wêjeyê de hatiye nivîsîn. Xanî, ji ber ku Mem û Zîn
bi vê angaştê nivîsandiye, ew berhem bi gelek huneran xemilandiye. Di nav
cureyên huneran de herî zêde hunerên girêdayî wateyê hatine bikar anîn.
Di nav wan de jî tenasub, teraduf, tezad û tekrîr... ên herî zêde ne. Dîtin û
nasîna van huneran, ji bo têgihîştina nirxa vê berhemê dê bibe navgînek. Bi
liberçavgirtina vê xalê, em ê hunerên wêjeyî yên girêdayê wateyê derxin.
Bêjeyên Sereke: Mem û Zîn, Ehmedê Xanî, Hunerên Wêjeyî, Ciwankarî,
Kurdî
has started a new period for Persian Poetry. But new poetry activities that started before this period and
features of this period’s poetries also has to be known. İn this article we will emphasize the state of
Persian Poetry before Nima Yushij.
din cudatir “Mecnûn û Leyla” ye. Ev
berhema ku me amade kiriye, Leyla û
Mecnûna herî dawî ye ku di sedsala
me de ji alîyê Mela Mihemedê Hezanî
ve hatîye nivîsandin. Mela Mihemedê
Hezanî, di sala 1939an de li gundê
Hezanê yê Liceya Amedê hatiye
dinyayê û niha li navenda Amedê dijî.
Hezanî, xencê Leyla û Mecnûnê,
berhemên Eqîdetu’l-Îmanî bi
Kurmancî û Zazakî û Tefsîrê Roşnayî
ya 2 cildî bi Zazakî nivîsandine.
laitinize eden: Zeki tekin , 2003
eski bir van tarihi kitabı
1719 yıllarında yazılmış bir kitap
pîrtuka dîroka wanê
dîroka wanê a berîya sala 1719an tê gotin.
history of van city written in 1719
kurdish history