Blodyn Mihangel/Ffarwel Haf
| Aster amellus | |
|---|---|
| |
Dosbarthiad gwyddonol 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Aster |
| Rhywogaeth: | A. amellus |
| Enw deuenwol | |
| Aster amellus L. | |
| Cyfystyron | |
|
Several, including:
| |
| Aster amellus | |
|---|---|
|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol
| |
| Teyrnas: | Plantae |
| Cytras: | Tracheophytes |
| Cytras: | Angiosperms |
| Cytras: | Eudicots |
| Cytras: | Asterids |
| Trefn: | Asterales |
| Teulu: | Asteraceae |
| Genws: | Aster |
| Rhywogaeth: | A. amellus
|
| Enw binomial | |
| Aster amellus | |
| Cyfystyron | |
|
Several, including:
| |
Planhigyn llysieuol lluosflwydd yn y genws Aster o'r teulu Asteraceae yw Aster amellus, neu'n y Gymraeg, Blodyn Mihangel/Ffarwel Haf, .
Etymoleg
[golygu | golygu cod]Gwelir defnyddio'r enw penodol amellus gyntaf yn y Georgics (Llyfr IV, 271–280), cerdd i'r bardd Lladin Publius Vergilius Maro (70 BCE – 19 BCE), ond mae'r eirdarddiad yn aneglur ac yn ansicr.
Mae'r enw cyffredin Saesneg yn deillio o'r ffaith bod y planhigyn yn ei flodau yn ystod Gŵyl Mihangel (Gwledd Mihangel Sant yr archangel). [1]
Disgrifiad
[golygu | golygu cod]Ar gyfartaledd mae Aster amellus yn cyrraedd uchder o 20-50cm. Mae'r coesyn yn unionsyth ac yn ganghennog, mae'r dail yn wyrdd tywyll. Mae'r dail gwaelodol yn wrthwyffurf a deilgoesog, mae'r rhai sydd yn tyfu ar y coesyn ei hun yn bob yn ail a digoes, yn gynyddol gulach ac yn hirfain. Mae'r blodau yn lelog. Mae'r cyfnod blodeuo yn ymestyn o fis Gorffennaf i fis Hydref. Mae'r blodau hermaphroditig naill ai'n hunan-ffrwythloni ( awtogami ) neu'n cael eu peillio gan bryfed ( entomogami ). Mae'r hadau yn achennog a yn aeddfedu ym mis Hydref.
Dosbarthiad
[golygu | golygu cod]Mae'r planhigyn hwn yn bresennol ar fynyddoedd Ewrop o'r Pyreneau a'r Alpau i'r Carpathiaid . Y tu allan i Ewrop mae wedi'i leoli yng ngorllewin Asia ( Twrci ), y Cawcasws, Siberia, De Asia ( Uttarakhand, India ) a Chanolbarth Asia ( Kazakhstan ).
Amaethu
[golygu | golygu cod]Mae'r aster yn cael ei werthfawrogi yn yr ardd ar gyfer lliw diwedd yr haf a'r hydref mewn lliwiau glas, pinc a gwyn. Mae gan y rhywogaeth hon sawl cyltifar o ddefnydd gardd addurniadol. Mae'r canlynol wedi ennill Gwobr Teilyngdod Gardd y Gymdeithas Arddwriaethol Frenhinol :-
- 'Framfieldii' [2]
- 'Jacqueline Genebrier' [3]
- 'Brenin Siôr' [4]
- 'Veilchenkönigin' [5]
- Aster × frikartii 'Mönch' [6]
Cynefin
[golygu | golygu cod]Y cynefin nodweddiadol yw ardaloedd calchaidd creigiog, ymylon y llwyni a'r coedlannau, ond hefyd y dolydd is-alpaidd, mannau corsiog ac ochrau llynnoedd. Mae'n well ganddo swbstrad calchaidd ac ychydig yn sych gyda pH sylfaenol a gwerth maethol isel, ar uchder o 0-800 medr uwchben lefel y môr.
Cyfystyron
[golygu | golygu cod]
|
|
Mewn llenyddiaeth
[golygu | golygu cod]The Michaelmas Daisy. oedd un o bennillion cynharaf Letitia Elizabeth Landon iw gael ei gyhoeddi (1820).
Oriel
[golygu | golygu cod]-
Enghraifft o waith "Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz", 1885 -
-
Blodau'r Aster amellus -
Aster amellus (Ffarwel Haf) -
Hadau
.jpg)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Michaelmas Daisy". monrovia.com. Cyrchwyd 2020-12-30.
- ↑ "RHS Plant Selector Aster amellus 'Framfieldii' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
- ↑ "RHS Plant Selector Aster amellus 'Jacqueline Genebrier' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
- ↑ "RHS Plant Selector Aster amellus 'King George' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
- ↑ "RHS Plant Selector Aster amellus 'Veilchenkönigin' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Cyrchwyd 2020-04-15.
- ↑ "Aster × frikartii 'Mönch'". RHS. Cyrchwyd 12 April 2020.
- Planhigion ar gyfer Dyfodol Archifwyd 2023-01-19 yn y Peiriant Wayback
- Pignatti S. - Flora d'Italia (3 cyf. ) - Edagricole - 1982, Cyf. III, tudalen. 20
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]
Cyfryngau perthnasol Aster amellus ar Gomin Wicimedia- Zipcodezoo Database