Diego Rivera
.jpg)
Diego Rivera (8 d'avientu de 1886, Guanajuato – 24 de payares de 1957, Villa Coyoacán)[10] foi un destacáu muralista mexicanu d'ideoloxía comunista, famosu por afigurar obres d'altu conteníu social n'edificios públicos. Casáu con Frida Kahlo, foi creador de diversos murales en distintos puntos del agora llamáu Centru Históricu de la Ciudá de Méxicu, según na Escuela Nacional d'Agricultura de Chapingo,[11] y n'otres ciudaes mexicanes (Cuernavaca y Acapulco) y norteamericanes y suramericanes (Buenos Aires, San Francisco, Detroit y Nueva York).
Biografía
[editar | editar la fonte]
Primeros años y vida en Méxicu
[editar | editar la fonte]El so padre foi Diego Rivera y la so madre María del Pilar Barrientos.[12] Nació'l 8 d'avientu de 1886 na ciudá de Guanajuato. Al añu y mediu de la nacencia, morrió'l so hermanu ximielgu Carlos María, mientres Diego, que carecía raquitismu y tenía una constitución bien débil, caltener con vida.[10][12][13] Diego foi rexistráu sol nome de Diego María Rivera, y foi bautizáu como Diego María de la Concepción Juan Nepomuceno Estanislao de Rivera y Barrientos Acosta y Rodríguez.[12] En contra de los deseos del so padre, que prefería qu'ingresara nel Colexu Militar, a partir de 1896 empezó a tomar clases nocherniegues na Academia de San Carlos de la capital mexicana, onde conoció al célebre paisaxista José María Velasco. En 1905, recibió una pensión del Secretariu d'Educación, Justo Sierra, y en 1907, otra del entós gobernador de Veracruz, Teodoro A. Dehesa Méndez, que-y dexaron viaxar a España a faer estudios d'obres como les de Goya, El Greco y Brueghel[14] ya ingresar nel taller d'Eduardo Chicharro, unu de los retratistes más sobresalientes en Madrid.
En 1909, treslladar a París, onde conoció a Angelina Petrovna Belova, más conocida como Angelina Beloff, pintora rusa con quien empecipió una rellación amorosa que duró diez años. A diferencia de José Clemente Orozco, un artista afiliáu al Exércitu Constitucionalista, específicamente col xeneral Álvaro Obregón, y a diferencia tamién de David Alfaro Siqueiros, quien yera oficial d'altu rangu, Diego Rivera nun tuvo una participación direuta nel conflictu político y militar de la Revolución Mexicana, como tanto se cree.[ensin referencies]
A partir d'entós y hasta mediaos de 1916, alternó la so residencia ente Méxicu, Ecuador, Bolivia, Arxentina, España y Francia, país esti postreru nel cual tuvo los primeros contactos colos artistes de Montparnasse. Tuvo acercamientos con Alfonso Reyes Ochoa, Pablo Picasso y Ramón María del Valle-Inclán y, polo xeneral, con aquellos que participaron nes nueves corrientes d'Europa, como'l cubismu, nel que tamién Diego se vio envueltu. Esi mesmu añu, en París, nació'l so primer fíu, llamáu Diego, frutu de la so unión con Angelina Beloff que, sicasí, morrió al añu siguiente. En 1917, influyíu poles pintures de Paul Cézanne, introducir nel postimpresionismu, y llogró captar l'atención colos sos acabaos y vivos colores, a diferencia d'otros muralistas mexicanos qu'entá nun cobraben popularidá.
En 1919, nació una fía so y de Marievna Vorobieva-Stebelska, Marika Rivera y Vorobieva, a quien nunca reconocería, pero sí sostendría económicamente. Escontra 1920, y gracies al entós embaxador de Méxicu en Francia, Alberto J. Pani, Rivera abandonó'l país, y tamién a Angelina Beloff, y entamó un viaxe a Italia, onde empezó l'estudiu del arte renacentista. Por eses mesmes feches, Álvaro Obregón designó a José Vasconcelos como secretariu d'Educación, y en 1921, Rivera tornó a Méxicu, onde participó na renacencia de la pintura mural, empecipiáu por otros artistes y patrocináu pol gobiernu nes campañes entamaes por Vasconcelos y nes cualos participó al llau de los muralistas mexicanos José Clemente Orozco, David Alfaro Siqueiros y Rufino Tamayo, según l'artista francés Jean Charlot.
En xineru de 1922, empezó a pintar el so primer mural, intitulado La creación,[15] nel interior del Anfiteatru Simón Bolívar de la Escuela Nacional Preparatoria de la entós llamada Universidá Nacional de Méxicu. Asistir Carlos Mérida, Jean Charlot, Amado de la Cueva y Xavier Guerrero. La tema central ye la formación de la raza mexicana. La figura central ye un home que naz del árbol de la vida. La so obra pictórica empezaría a convertise nun factor considerable y d'influencia pal movimientu muralista mexicanu y llatinoamericanu. N'avientu d'esi mesmu añu, casóse con Guadalupe Marín, tamién conocida como "La Gata Marín", a quien conoció al traviés de Julio Torri mientres ellaboraba'l mural.[16]
Con ella tuvo dos fíos: Lupe, nacida en 1924, y Ruth, nacida en 1926. En setiembre de 1922, empecipió'l frescu na Secretaría d'Educación Pública. Convirtióse tamién nel co-fundador de la Unión de Pintores, Escultores y Artistes Gráficos Revolucionarios. Esi mesmu añu, afiliar al Partíu Comunista Mexicanu, unu de los grandes factores influyentes de la so pintura y del cual foi precandidato a la presidencia de la república en 1929. Tamién se-y dieron los permisos necesarios pa empezar les pintures y murales del Palaciu de Cortés, en Cuernavaca, Morelos, y na Escuela Nacional d'Agricultura, en Chapingo, según nel Palaciu Nacional de la Ciudá de Méxicu, onde de 1929 a 1935 creó un ciclu narrativu sobre la historia del país dende los tiempos de los mexicas hasta'l sieglu XX.
Ente agostu de 1929 y mayu de 1930, foi direutor de la Escuela Central d'Artes Plástiques. Salió d'ende por cuenta de un movimientu estudiantil entamáu nel so contra.[ensin referencies]
Vida nel estranxeru
[editar | editar la fonte]
Escontra 1927, Rivera foi convidáu a los festexos de los primeros diez años de la Revolución d'Ochobre na Xunión Soviética, polo que partió escontra Moscú. Tres el so divorciu con Guadalupe Marín en 1928, casóse cola pintora Frida Kahlo, en 1929. Este mesmu añu, foi espulsáu del Partíu Comunista Mexicanu. Escontra 1930, foi convidáu a los Estaos Xuníos pa la realización de diverses obres, onde la so temática comunista desamarraría importantes contradicciones, crítiques y resfregones colos propietarios, col gobiernu y cola prensa estauxunidense. Foi convidáu pol arquiteutu Timothy L. Pflueger por que pintara pa él. Dempués de llegar en payares, acompañáu por Kahlo, Rivera pintó un mural pal club de la ciudá de la Bolsa de San Francisco por 2500 dólares[17] y un frescu na Escuela de Belles Artes de California, que más tarde treslladar a lo que güei ye la Galería Diego Rivera na Escuela d'Arte de San Francisco.[18]
Les más destacaes pintures de Rivera naquel país atopar nel San Francisco Art Institute -Escuela d'Arte de San Francisco- según nel Institutu d'Artes de Detroit.
En 1933, el millonariu Nelson Rockefeller contratar pa pintar un mural nel antepar d'entrada del edificiu RCA, na ciudá de Nueva York. Yera l'edificiu principal d'un conxuntu de construcciones qu'habría de conocese col nome de Rockefeller Center.
L'edificiu, asitiáu en Fifth Avenue, una de les aveníes más famoses, convertir n'unu de los emblemes más importantes del capitalismu, y Diego Rivera diseñó, pa esta ocasión, el mural denomináu L'home nel encruz de caminos o L'home controlador del universu. Sicasí, cuando s'atopaba a puntu de completalo, incluyó nel mesmu una semeya de Lenin. La reacción de la prensa y el discutiniu qu'amenó foi inmediata y vociferante. Rockefeller vio la semeya como un insultu personal, y mandó cubrir el mural y más tarde ordenó que fuera destruyíu.
Vuelta a Méxicu
[editar | editar la fonte]Rivera, pocu dempués d'esi incidente, tornó en 1934 a Méxicu, onde pintó'l mesmu mural, L'home nel encruz de caminos, nel tercer pisu del Palaciu de Belles Artes.[19]
Asilu políticu de León Trotsky
[editar | editar la fonte]El Colexu Nacional
[editar | editar la fonte]En 1943, foi unu de los miembros fundadores d'El Colexu Nacional.[20]
Suañu d'una tarde dominical na Alamea Central
[editar | editar la fonte]Escontra 1946, pintó una de les sos obres más importantes, Suañu d'una tarde dominical na Alamea Central, nel entós recién construyíu Hotel del Prau de la Ciudá de Méxicu. Tamién integró, xunto con José Clemente Orozco y David Alfaro Siqueiros, la comisión de Pintura Mural del Institutu Nacional de Belles Artes.[19]
Cantar xeneral
[editar | editar la fonte]En 1950, ilustró Cantar xeneral, de Pablo Neruda, y ganó'l Premiu Nacional de Ciencies y Artes de Méxicu.[21]
En 1952, realizó'l mural denomináu La Universidá, la familia mexicana, la paz y la mocedá deportista nel Estadiu Olímpicu Universitariu, y en 1955, ante la muerte de Frida Kahlo en xunu del añu anterior, casóse con Emma Hurtado y viaxó a la Xunión Soviética pa ser interveníu quirúrgicamente.
Mural nel Palaciu Nacional
[editar | editar la fonte]Nel mural que s'atopa nel cubu de les escaleres del Palaciu Nacional, Diego Rivera pintó a les sos esposes y amigos. Cristina Kahlo, hermana menor de Frida -y aparentemente amiga de Diego- apaez pintada a un llau de Frida Kahlo. Igualmente, fixo una pintura de la so gran amiga María Cecilia Armida Baz (Machila), a quien-y dicía Machilxóchitl.
Mural nel Teatru de los Insurxentes
[editar | editar la fonte]En 1953, creó una de los sos más grandes obres. Atopar nel Teatru de los Insurxentes,[22] na Ciudá de Méxicu. Tien un gran significáu históricu; caúna de les imáxenes representa parte de la historia del país. El mural ta fechu de teseles de vidriu esmaltaes sobre plaques de la marca Mosaicos Venecianos,[23] y l'allugamientu tuvo a cargu del maestru Luigi Scodeller.
Nun primer planu, vese'l teatru, representáu pol antifaz y les manes en mitones, col día y la nueche como símbolu de la dualidad. Detrás d'esti símbolu, atópase un escenariu, en que'l so centru representar a Mario Moreno Cantinflas, el comediante popular mexicanu qu'equí s'atopa recibiendo dineru de les clases pudientes de la sociedá mexicana, representaes por capitalistes, militares, el clérigu y una cortesana, y partiéndolo a les clases desarimaes, que s'atopen a la so izquierda. Detrás del escenariu, reparar l'antigua Basílica de Guadalupe.
Del llau esquierdu del mural, atópense delles imáxenes de Maximiliano y Carlota, y xunto a ellos, personaxes de la historia mexicana como Benito Juárez, Miguel Hidalgo, José María Morelos y Pavón, Hernán Cortes y Juan Ruiz de Alarcón, toos ellos entemecíos con personaxes típicos de les pastoreles mexicanes, como'l Diañu y l'Arcánxel.
Del llau esquierdu, na parte baxa, atópense les imáxenes de músicos populares representantes de la cultura mexicana y una pareya baillando'l xarabe tapatío.
Del llau contrariu, atópase un amiestu d'escenes de la Revolución mexicana y de la dómina prehispánica, representaes por músicos, sacerdotes y un xaguar.
Afiguráu al interior del cárcamo, el mural L'agua, orixe de la vida representa la importancia del vital líquidu na vida humana. Simboliza la evolución biolóxica del ser humanu y los usos de l'agua na sociedá. Inauguráu en 1951, foi concebíu pa permanecer somorguiáu na agua. L'artista consideró'l vital líquidu como parte integral de la estética de la so obra, pos l'espectador tenía de ver el mural al traviés del movimientu y reflexos que se producíen na agua nel so pasu por un enorme tanque. Esti recipiente yera'l receptáculu o cárcamo del monumental sistema hidráulicu que conduz l'agua de la llaguna de Lerma, nel valle de Toluca, hasta la Ciudá de Méxicu. Nel centru del recipiente Rivera pintó les primeres célules (como si ver nun microscopiu) y l'universu microorgánico. En pallabres del artista:
"... un campu microscópico fai ver cómo la enerxía llétrica anima los elementos minerales produciendo la primer célula viva. Ésta estrémase, subdivide y multiplica hasta formar colonies de más en más complexes, que rematen la so evolución, dica agora, nel vertebráu humanu.”
Una vegada plantegáu l'orixe microscópicu de la vida, el rellatu plásticu sigue nos murios sur y norte, onde l'artista representó a delles especies animal y vexetal. La meta de la evolución algamar cola formación del ser humanu, representáu equí por un home negroide y una muyer mongoloide encinta, que recuerda la fisionomía olmeca), col embrión fechu visible. Rivera enfatizó nos cuerpos desnudos d'esta pareya primordial la so potencia sexual y reproductivo, como un homenaxe al procesu de perpetuación de la especie, tamién considera los usos sociales de l'agua y el trabayu arreyáu nes obres hidráuliques. A los llaos de la boca del túnel, salen figures de trabayadores: barreteros, furadores, el inxenieru, y ufierten en dimensión monumental, nos sos cascos de proteición usaos como copes, agua al pueblu de la ciudá, seca y polvosa, representada en toles sos clases sociales. Cerca del ángulu empobine, los ciudadanos, gociando de l'agua abondoso, nun mediu fértil y llimpio, y ensin remolinos de polvu y basura. Del llau de la familia proletaria, ésta cultiva'l so xardín (flores, llegumes y maíz); del llau de la grande y pequeña burguesía, ésta apúrrese a la hixene y al prestar saludable de la natación (equí incluyó una semeya de la so fía Ruth). Xune a dambos grupos la representación de los inxenieros de les obres y l'arquiteutu del edificiu nuna xunta col inxenieru direutor de les obres nel centru de la composición, que da instrucciones señalando un llugar precisu sobre'l perfil del acueductu en copia azul.
Nel muriu norte, incluyó referencies históriques de Méxicu al traviés d'un templu indíxena, una ilesia colonial y un edificiu modernu. Los murios empobine y poniente rinden un homenaxe a inxenieros y obreros arreyaos nel proyeutu y recuerden a 39 trabayadores que finaron mientres les obres.
Sol gran grupu horizontal de los inxenieros y l'arquiteutu, tán representaes, n'esquema, celdes pa producir cloru y amoniacu y los átomos d'ellos y la so combinación pa faer el desinfestante que purifica l'agua, pal so consumu como potable.
Homenaxes
[editar | editar la fonte]La cai axacente al Muséu Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo lleva'l nome del artista.[24] Dende'l 2010, el Bancu de Méxicu, como homenaxe, presenta nos billetes de 500 pesos la imaxe de Diego Rivera. La de Frida Kahlo apaez al aviesu.[25][26] El 8 d'avientu del 2011 el buscador Google dedicó-y un doodle, con motivu del 125 aniversariu de la so nacencia.[27][28][29][30]
Obres
[editar | editar la fonte]-
-
Ceremonies y celebraciones de la cultura totonaca -
Estazo de L'home controlador del Universu -
Mural del Palaciu Nacional -
Vista central del mural L'home controlador del Universu, n'El Muséu del Palaciu de Belles Artes, na Ciudá de Méxicu.
Fallecimientu
[editar | editar la fonte]Finó'l 24 de payares de 1957, en San Ángel, al sur de la Ciudá de Méxicu, na so casa estudio, anguaño conocida como Muséu Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo, y los sos restos asítiase na Rotonda de les Persones Pernomaes.[31]
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Muséu Anahuacalli
- Museo Dolores Olmedo Patiño
- Muséu Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo
- Muséu Mural Diego Rivera
- Pedro Nel Gómez
- Dolores Olmedo
- María Izquierdo
- Gilberto Herrera Ruiz
- Arnulfo Mejía Rojas
- Desiderio Hernández Xochitiotzin
- Baille de Tehuantepec (pintura)
- Velea de guerra, suañu de paz
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: RKDartists. RKDartists: 67206. Llingua de la obra o nome: neerlandés.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: coleición en llinia del Muséu d'Arte Modernu de Nueva York. Identificador MoMA de artista: 4942. Data de consulta: 4 avientu 2019. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: Library of Congress Authorities. Data de consulta: 18 xineru 2021. Identificador d'autoridá de la Biblioteca del Congresu d'EEXX: n79056051. Editorial: Biblioteca del Congresu d'Estaos Xuníos. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://editorialparmenia.com.mx/mi-vida-con-diego-emma-hurtado-viuda-de-diego-rivera.html.
- ↑ URL de la referencia: https://www.infobae.com/america/mexico/2023/01/15/murio-guadalupe-rivera-marin-hija-de-diego-rivera/.
- ↑ Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 12034930f. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ URL de la referencia: https://es.wikipedia.org/wiki/Premio_Nacional_de_Ciencias_y_Artes_(M%C3%A9xico).
- ↑ 9,0 9,1 URL de la referencia: https://www.theartstory.org/artist/rivera-diego/.
- ↑ 10,0 10,1 Muséu Anahuacalli. «Diego Rivera». Archiváu dende l'orixinal, el 31 d'avientu de 2011. Consultáu'l 29 de febreru de 2012.
- ↑ biografiasyvidas.com. «Biografía de Diego Rivera». Consultáu'l 29 de febreru de 2012.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Havsteen, Marianne; mig (2002). Frida Kahlo y Diego Rivera. Gyldendal Uddannelse, páx. 31. ISBN 9788702006308. Consultáu'l 29 de febreru de 2012.
- ↑ bicentenariu.gob.mx. «epopeya revolucionaria-en-los murales-de-diego-rivera&catid=11:revolucion&Itemid=28 La epopeya revolucionaria nos murales de Diego Rivera». Consultáu'l 29 de febreru de 2012.
- ↑ «Biografía de Diego Rivera en riveramural.com». Archiváu dende l'orixinal, el 2005-11-03.
- ↑ Cronoloxía de Rivera
- ↑ Pallabra d'honor, de Beatriz Espejo, p. 23.
- ↑ Poletti, Therese (2008). Art Deco San Francisco: The Architecture of Timothy Pflueger. Princeton Architectural Press. ISBN 1-56898-756-0.
- ↑ «The Comission». San Francisco Art Institute. Setiembre 9 2006. https://www.sfai.edu/page.aspx?page=35&navID=79§ionID=2. Consultáu'l ochobre 7 2016.
- ↑ 19,0 19,1 Biografía en diegorivera.com
- ↑ «mio=104 Miembro. Rivera, Diego». El Colexu Nacional. Consultáu'l 6 de mayu de 2012.
- ↑ Conseyu Nacional pa la Cultura y les Artes. «Premiu Nacional de Ciencies y Artes». Secretaría d'Educación Pública. Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xunetu de 2011. Consultáu'l 1 d'avientu de 2009.
- ↑ «Páxina web oficial del Teatru de los Insurxentes». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-26.
- ↑ Mosaicos Venecianos de Méxicu, S.A. de C.V. www.m-v-m.mx/historia.html
- ↑ sic.gob.mx (2011). «Muséu Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo». Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ El Universal (30 d'agostu de 2010). «Banxico presenta nuevu billete de 500 pesos». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-06-20. Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ El Mundo (31 d'agostu de 2010). «Diego Rivera y Frida Kahlo, nos nuevos billetes de 500 pesos mexicanos». Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ Google (2011). «Diego Rivera's 125th Birthday» (inglés). Consultáu'l 16 d'avientu de 2011.
- ↑ The Telegraph (8 d'avientu de 2011). «Mexican mural artist Diego Rivera celebrated with Google doodle» (inglés). Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ ABC (8 d'avientu de 2011). «Google conmemora'l 125 aniversariu de la nacencia de Diego Rivera». Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ The Guardian (8 d'avientu de 2011). «Diego Rivera celebrated by Google doodle» (inglés). Consultáu'l 8 d'avientu de 2011.
- ↑ «Rotonda de les persones pernomaes». Segob. Consultáu'l 20 de xunetu de 2011.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Diego Rivera.
- Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Los murales de Diego Rivera nel Palaciu Nacional.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Diego Rivera.- Mural de doble vista. Ríu Juchitán.
- Diego Rivera, Muséu na Web. Versión n'español
- Cronoloxía ilustrada de Diego Rivera (n'español)
- Museo Dolores Olmedo na Ciudá de Méxicu
- Biografía y pintures de Diego Rivera (n'español)
- Museo Diego Rivera en Guanajuato
- frescos_de_Diego_Rivera_en_l'Institutu_Nal_de_Cardiologia-2110309.html Murales de Diego Rivera nel Institutu Nacional de Cardioloxía, Méxicu
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q171128- Multimedia: Diego Rivera
Cites famoses: Diego Rivera